Czy subsydia ze Wspólnej Polityki Rolnej UE są rentą polityczną? Próba konceptualizacji badań

• Autorzy: Bazyli Czyżewski , Agnieszka Brelik

Warianty tytułu

EN

Are the European Union CAP’s subsidies a political rent? An attempt at methodology development

Abstrakty

EN

According to the “induced innovation model of agricultural development” there exist mechanisms for this sector’s participation in contributing to economic development, as well as in sharing its benefits. Nonetheless, inefficiencies of the market that distort market signals, constitute a barrier of the latter process. Therefore, the so-called “surplus drainage” from agriculture takes place. The authors claim that it is possible to objectively measure a “surplus drainage” from agriculture as a result of market failure. Assuming that rural areas generate public goods (i.e. a landscape, a biodiversity, rural culture and tradition, unique food quality, food safety, food security) speculative land investors have lower willingness to contribute to its creation, than family farms. This is why agrarian policy levies more duties on them (institutional barriers) and favours farmers. The mentioned premises imply that the CAP’s subsidies should not be perceived as political rents according to its classical definition. Only a part of subsidies left after subtracting a value of “surplus drainage” and a compensation of public goods has a hallmark of the rent. A valuation of these values is an important scientific challenge.

PL

Zgodnie z indukowanym modelem rozwoju rolnictwa, istnieją mechanizmy partycypacji te-go sektora w rozwoju gospodarczym i podziale korzyści z niego płynących. Niemniej, za-wodności mechanizmu rynkowego (np. sztywności cen i płac) zakłócają sygnały rynkowe, tworząc trwałe bariery dla powyższego procesu. Zdaniem autorów, jest możliwy obiektywny pomiar zjawiska „drenażu renty ekonomicznej” z rolnictwa w wyniku występowania zjawiska market failure. Zakładając, że rolnictwo i obszary wiejskie tworzą dobra publiczne (m.in. krajobraz, bioróżnorodność, kulturę wiejską, tradycję, bezpieczną żywność i bezpieczeństwo żywnościowe), kapitał spekulacyjny ma mniejsza skłonność do udziału w tym procesie niż gospodarstwa rodzinne. Dlatego też polityka rolna tworzy określone bariery instytucjonalne i faworyzuje rolników. Powyższe przesłanki powodują, że subsydia dla rolnictwa w ramach WPR nie mogą być traktowane jak renty polityczne zgodnie z ich klasyczną definicją. Tylko ich część pozostała po odjęciu kwot kompensujących zawodności rynku i stanowiących opłatę za dostarczane dobra publiczne ma znamiona renty. Wyzwaniem ba-dawczym jest pomiar tych wielkości.

Słowa kluczowe

PL

teoria wyboru publicznego; renta polityczna; rolnictwo; WPR

EN

public choice theory; political rent; CAP agriculture

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu
• Czasopismo: Journal of Agribusiness and Rural Development
• Rocznik: 2014
• Numer: 1(31)

Twórcy

autor

Bazyli Czyżewski

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu,

autor

Agnieszka Brelik

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Bibliografia

• Atkinson, A., Stiglitz J., 1980. Lectures onPublic Economics. McGraw-Hill, New York.
• Brelik A., Matuszczak A., 2013. Issues of publicgoods in multifunctional development of rural areas. Econ. Sci. Rural Development 30, 62-68.
• Czyżewski B., 2013, Renty ekonomiczne w gospodarce żywnościowej w Polsce. PWE, Warsza-wa.
• Mueller D., 2003. Public Choice III. Cambridge University Press, Cambridge.
• Myerson R.B., 1997. Game theory, Analysis of Conflict. Harvard University Press, Harvard.
• Samuelson P.A., 1954. The Pure Theory of Public Expenditure. Rev. Econ. Statistics 36 (4), 387-389.
• Starrett, D., 1988. Foundations of Public Economics. CambridgeUniversity Press, Cambridge.
• Wilkin J., 2010. Dobra dostarczane przez rolnictwo w świetle teorii dóbr publicznych. Wielo-funkcyjnośćrolnictwa. Kierunki badań, podstawy metodologiczne i implikacje praktyczne. IRWiR PAN, Warszawa.
• Wilkin J., 2012. Teoria wyboru publicznego – homo oeconomicus w sferze polityki. W: Teoria wyboru publicznego. Główne nurty i zastosowania. Red. J. Wilkin. Wyd. Nauk. Scholar, Warszawa, 9-29, 26-30.
• Williamson O., 1998. Ekonomiczne instytucje kapitalizmu. PWN, Warszawa.