Francuskie i polskie gniewy, żale i śpiewy. O erotykach Philippe’a Desportes’a i „Lyricorum libellus” Jana Kochanowskiego

• Autorzy: Rolph Fieguth

Warianty tytułu

EN

French and Polish Invectives, Laments, and Songs. On Philippe Desportes’ Erotics and Jan Kochanowski’s “Lyricorum Libellus”

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Philippe Desportes napisał obok Adieu à la Pologne 10 innych wierszy zawierających wątek polski, umieszczając wszystkie w swych cyklach erotycznych. W trakcie wielu zmian dokonanych w wydaniach z lat 1576–1607 zaciera treści pozapoetyckie, a wzmacnia wykorzystanie tematu polskiego w topice miłosnej (polskie zimno vs. płomień miłości; polska „pustynność” – alegoria melancholii vs. ożywienie emocjalne; daleka Polska staje się przyczyną kryzysu miłości) oraz tworzy lekkie i przyjemne paradoksy w stylu neopetrarkistowskim. Jan Kochanowski zaś dąży w cyklu Lyricorum libellus do mocnych paradoksów w duchu manieryzmu horacjańskiego. Na tle pochwał dla Stefana Batorego tworzy ukryte, kąśliwe docinki pod adresem francuskiego króla-dezertera, którego sam kiedyś popierał. Pokornie stylizując siebie na poetę, który spadł z konia (oda XI), przekornie pokazuje poprzez całość cyklu, że utrzymuje się w siodle przy każdej wolcie.

EN

Philippe Desportes, court poet of the Polish and French King Henri Valois, wrote, apart from Adieu à la Pologne, ten other poems that contained a Polish thread, placing all of them in his erotic cycles. In the course of numerous changes done to the editions from 1576–1607, the extrapoetic content is blurred. The Polish theme is thus more and more melted into mere love topoi (Polish cold vs. flame of love; Polish “wilderness” – allegory of melancholy – vs. emotional liveliness; far Poland becomes a reason for the end of love), and helps to produce fine and pleasant paradoxes in the poet’s neo-Petrarchan style. On the contrary, Jan Kochanowski in his Lyricorum libellus reaches for strong paradoxes in the spirit of Horatian mannerism. Setting praise for the new Polish king Stephen Báthory at the background, he amasses oblique side swipes at Henri Valois, whom he formerly supported. Humbly posing himself as a poet who fell down from a horse (ode XI), Kochanowski cunningly shows through the cycle that he remains in the saddle at every volte.

Słowa kluczowe

EN

Philippe Desportes; Philippe Desportes' erotics; Jan Kochanowski; "Lyricorum libellus"

• Wydawca: Instytut Badań Literackich PAN
• Czasopismo: Pamiętnik Literacki
• Rocznik: 2013
• Tom: 104
• Numer: 3
• Strony: 39-67

Daty

wydano

2013-09-30

Twórcy

autor

Rolph Fieguth

• Université de Fribourg, Suisse

Identyfikatory

ISSN

0031-0514