Mali badacze –doświadczenia przyrodnicze w edukacji wczesnoszkolnej

• Autorzy: Katarzyna Szewczuk

Warianty tytułu

EN

Small explorers – nature experiments in early primary school education

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W opracowaniu zwrócono uwagę na wartość metody samodzielnych doświadczeń w pracy z dziećmi klas I-III. Jej zastosowanie wymaga od nauczyciela starannego przygotowania i realizacji następujących etapów: aranżacja sytuacji problemowej, poszukiwanie hipotez, organizacja pracy w klasie szkolnej, przeprowadzenie doświadczenia, weryfikacja hipotez – wnioskowanie, utrwalenie zdobytych informacji oraz wykorzystanie poznanej wiedzy w życiu codziennym. Znajomość metodyki zajęć opartych na doświadczeniach gwarantuje przeżycie sukcesu i satysfakcji z własnej pracy zawodowej, a uczniom stwarza szansę na oderwanie się od codziennej, często nudnej, szkolnej rzeczywistości. Poza tym, czynności eksploracyjne przynoszą uczniom wiele korzyści. Przyczyniają się do ich rozwoju poznawczego, uczą umiejętności wnikliwej obserwacji, prawidłowego formułowania pytań, a następnie udzielania na nie odpowiedzi. Pokazują, że świat wokół nas może być tajemniczy, ale jego zagadki są możliwe do rozwiązania. Potrzebne jest tylko towarzystwo mądrej osoby, dorosłego, który będzie wierzył w możliwości dzieci i stworzy odpowiednie warunki do działań badawczych. Swoją postawą, stosunkiem do dziecięcych czynności dorosły może przekazywać sygnały akceptacji bądź jej braku, które zamykają się w wypowiedziach: „Nie dotykaj”, „Zostaw, tego jeszcze nie umiesz”. Aby młodsi uczniowie mogli odkrywać świat potrzebują zachęty, aprobaty, wyrazów sympatii i miłości, które w pierwszej kolejności, powinny płynąć ze strony opiekunów. Jeżeli nie znajdują ich u swoich rodziców, to obowiązek ukazania piękna przyrody zostaje złożony na barkach nauczycieli. Nie jest to ciężki obowiązek, trzeba tylko poszukiwać dróg prowadzących do dziecięcych umysłów.

EN

In the study, attention was paid to the value of an independent experiment method in teaching the first, second and third grade pupils. Its application requires from teachers thorough preparation and realizing the following stages: arranging a problem situation, looking for hypotheses, organizing class work, conducting experiments, hypotheses verification – drawing conclusions, the consolidation of acquired information as well as the application of gained knowledge in everyday life. The knowledge of the methodology of experiment based lessons guarantees experiencing success and job satisfaction, and for pupils it creates an opportunity to escape from everyday, often boring school reality. Besides, pupils benefit greatly from such exploring activities. They contribute to their cognitive development, teach them the ability to make thorough observations, to form correct questions and then to provide answers. They present the world around us as a mysterious place, yet its mysteries can be solved. The necessary factor is the presence of a wise grown-up, who will believe in children’s abilities and will create suitable conditions for exploring activities. Through their attitude towards children’s activities, adults can send signals of acceptance or its lack, expressed in such comments as: “Don’t touch it,” “Leave it, you can’t do that yet.” In order to enable young pupils to explore the world, they need encouragement, approval, friendliness and love coming, first of all, from their carers. If they do not find the above-mentioned qualities in their parents, the teachers will be obliged to show their pupils the beauty of nature. It is not a heavy obligation. All the teacher needs to do is find ways leading to the children’s minds.

Słowa kluczowe

PL

doświadczenie; eksperyment; edukacja przyrodnicza; edukacja wczesnoszkolna.

EN

experience; experiment; nature education; early primary; school education

• Wydawca: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Czasopismo: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Rocznik: 2013
• Numer: 1(27)
• Strony: 27-44

Daty

wydano

2013

Twórcy

autor

Katarzyna Szewczuk

• Akademia Ignatianum w Krakowie, Wydział Pedagogiczny, Instytut Nauk o Wychowaniu, Katedra Dydaktyki.,

Bibliografia

• Braun D., Badanie i odkrywanie świata z dziećmi, Wydawnictwo „Jedność”, Kielce 2002.
• Brown S.E., Robimy eksperymenty, przeł. R. Waliś, Wyd. K.E. Liber, Warszawa 2005.
• Budniak A., Aktywizacja uczniów klas początkowych poprzez doświadczenia przyrodnicze, [w:] Edukacja – szkoła – nauczyciel. Promowanie rozwoju dziecka, red. J. Kuźma, J. Morbitzer, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2005, s. 416-420.
• Budniak A., Edukacja społeczno-przyrodnicza dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym, Impuls, Kraków 2010.
• Budniak A., Doświadczenia przyrodnicze w poznawaniu środowiska przez uczniów klas początkowych, „Deni-Press”, Katowice 2009.
• Burewicz A., Jagodziński P., Wolski R., Metodyka eksperymentu chemicznego. Gimnazjum, Uniwersytet im. A. Mickiewicza, Wydział Chemii, Zakład Dydaktyki Chemii, Poznań 2008.
• Dobrosz-Teperek K., Dasiewicz B., Edukacja poprzez zmysły i doświadczenia, „Meritum” (2009)2, s. 48-52.
• Dudziak R., Eksperyment biologiczny w projektach uczniowskich, [w:] Metoda projektów i jej konteksty w szkolnej edukacji przyrodniczej i matematycznej, red. S. Dylak, Poznań 2012, s. 36-39.
• Gąsecki K., Wychowanie do dialogu z przyrodą w edukacji wczesnoszkolnej, [w:] Twórcze działania przyrodnicze i matematyczne w edukacji wczesnoszkolnej, red. A. Komorowska-Zielony, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2008, s. 30-31.
• Gąsecki K., Zastosowanie metod i technik aktywizujących w nauczaniu przyrody, „Edukacja Przyrodnicza w Szkole Podstawowej” (2005)1/2, s. 57-91.
• Giza-Poleszczuk A., Krzyżanowska Ł., Wiśnicka M., Danielewicz M., Daszkowska-Kamińska A., Ostrowski Ł., Stec M., Raport z badań. Wykorzystanie eksperymentów i metod aktywizujących w nauczaniu-problemy i wyzwania, http://stocznia.org.pl/www/images/pliki_do_podczepienia/raporty_publikacje/raport_nauczyciele_konferencja_prasowa_14.10.09.pdf (dostęp: 15.01.2013).
• Grygier A. U., Doświadczenia w nauczaniu przyrody, „Biologia w Szkole z Przyrodą” (2005)2, s. 32-36.
• Gutowska H. (red.), Środowisko społeczno-przyrodnicze w klasach I-III. Książka przedmiotowo-metodyczna, Warszawa 1989.
• Klus-Stańska D., Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2010.
• Misiorowska E, Cyrański Cz., Nasza klasa. Program edukacji wczesnoszkolnej, Grupa Edukacyjna S.A., Kielce 2009.
• Parlak M., Rozwijanie języka dziecka w kontakcie z przyrodą, „Nauczanie Początkowe” (2011/2012)4, s. 41-49.
• Puchała C., Możliwości kształtowania postaw badawczych uczniów na lekcjach przyrody, [w:] Nauczanie przedmiotów przyrodniczych kształtujące postawy i umiejętności badawcze uczniów, red. I. Maciejowska, E. Odrowąż, UJ, Kraków 2012, s. 31-47.
• Pytlak E., Waszkiewicz H., Miejsce edukacji przyrodniczej w kształceniu zintegrowanym, [w:] Kształcenie zintegrowane. Problemy teorii i praktyki, red. M. Żytko, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2002, s. 66-78.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, Dziennik Ustaw z dnia 15 stycznia 2009 r., nr 4, poz. 17, załącznik nr 2.
• Rybska E., Cieszyńska A., Dudziak R., Z eksperymentem za pan brat, „Biologia w Szkole” (2012)6, s. 19-21.
• Sawicki M., Edukacja środowiskowa w klasach I-III szkoły podstawowej, Wyd. Nauk. Semper, Warszawa 1997.
• Sawiński J., Uczenie się biologii metodą uczniowskiego eksperymentu, „Biologia w szkole z przyrodą” (2010)6, s. 38-43.