Zastosowanie ujęcia funkcjonalnego do oceny zasobów kapitału społecznego w Polsce

• Autorzy: Markowska-Przybyła Urszula

Warianty tytułu

EN

Using Functional Approach in the Assessment of Social Capital Resources in Poland

RU

Применение функционального подхода для оценки ресурсов социального капитала в Польше

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Pojęcie kapitału społecznego jest szeroko używane (a czasem nawet nadużywane), choć jest ono mgliste i niedookreślone, i ciągle rozumiane tylko intuicyjnie. Niemniej jednak kapitał społeczny jest powszechnie uznawany za ważny czynnik wzrostu i rozwoju gospodarczego. Główną przeszkodą w wykorzystaniu tej koncepcji w badaniach empirycznych są trudności w identyfikacji i pomiarze zasobów kapitału społecznego, wynikające z braku uzgodnionej i dokładnej definicji tego pojęcia oraz różnych sposobów interpretacji samej istoty kapitału społecznego. Jedną z podstawowych kwestii jest to, czy pojęcie to należy stosować w ujęciu pozytywnym czy normatywnym. Obydwa te podejścia mają swe zalety i wady. Dlatego niektórzy badacze optują za definiowaniem kapitału społecznego poprzez jego funkcje (ujęcie funkcjonalne). Autorka opowiada się za wykorzystaniem podejścia funkcjonalnego w analizie kapitału społecznego i stosuje je w badaniu empirycznym przedstawionym w artykule. Badanie to opiera się na obserwacji zachowań ludzi w ponad 1800 lokalnych społeczności w Polsce, uczestniczących w konkursie na pomoc finansową oferowaną przez prywatnego sponsora (firmę kosmetyczną „Nivea”) w urządzeniu i wyposażeniu 100 placów zabaw dla dzieci w różnych miejscowościach w całym kraju. Postawy ludzi zostały przeanalizowane w układzie przestrzennym z punktu widzenia mobilizacji społeczności lokalnych na rzecz tworzenia takiego dobra wspólnego, a następnie skonfrontowane z klasycznymi miarami kapitału społecznego. Jest to zatem studium przypadku pokazujące zastosowanie ujęcia funkcjonalnego w porównawczej ocenie zasobów kapitału społecznego w układzie przestrzennym.

EN

The concept of social capital is widely used and sometimes even abused), though the concept itself is quite vague and understood only intuitively. Nevertheless, it is assumed to be an important factor of economic growth and development. The major obstacle in empirical research is the difficulty in identifying and measuring social capital. These difficulties have their roots in the lack of a uniform and precise definition and different ways of interpreting the very substance of social capital. One of the basic questions is that it has not been agreed whether a positive or a normative approach should be used in reference to the above concept. Both approaches have their virtues and flaws. That is why some researchers opt for defining social capital through its functions (functional approach). The author is in favour of the functional approach and she applies it in the empirical study presented in the paper. The research is based on behavioural observation of over 1800 local communities in Poland participating in a competition for financial support provided by a private sponsor (cosmetic firm „Nivea”) in order to arrange and equip 100 playgrounds for children in various locations throughout the country. People’s attitudes are analysed in a special analysis showing the commitment of local communities to create such a common good, and the results are confronted with the classical measures of social capital. Thus, it is a case study showing the application of a functional approach in a comparative assessment of social capital resources in a spacial framework.

RU

Понятие социального капитала применяется очень широко (иногда даже слишком), хотя оно туманно и недоопределенно и все еще понимается интуитивно. Тем не менее, социальный капитал повсеместно признается в качестве важного фактора роста и экономического развития. Главным барьером использования этой концепции в эмпирических исследованиях являются трудности в идентификации и замере ресурсов социального капитала, вытекающие из отсутствия согласованного и точного определения этого понятия, а также разных способов толкования самой сущности социального капитала. Одним из основных является вопрос, следует ли применять это понятие в позитивном или нормативном смысле. Оба эти подхода имеют свои плюсы и минусы. Поэтому некоторые исследователи предпочитают определять социальный капитал посредством его функции (функциональный подход). Автор высказывается за использование функционального подхода и применяет его в эмпирическом исследовании, представленном в статье. Это исследование опирается на наблюдение поведения людей в свыше 1800 локальных общностях в Польше, участвующих в конкурсе на финансовую помощь, предлагаемую частным спонсором (косметическая фирма Nivea) по организации и оснащению 100 детских площадок в разных населенных пунктах во всей стране. Позиции людей были проанализированы с точки зрения мобилизации локальных общностей для создания общего блага, а затем сравнивались с классическими измерениями социального капитала. Таким образом, это исследование представляет собой изучение случая, показывающего применение функционального подхода для сравнительной оценки ресурсов социального капитала в территориальном разрезе.

Słowa kluczowe

EN

social capital; spacial analysis; functional approach

• Czasopismo: Ekonomista
• Rocznik: 2015
• Numer: 5
• Strony: 651-678

Twórcy

autor

Markowska-Przybyła Urszula

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu,

Bibliografia

• Bartkowski J., Kapitał społeczny i jego oddziaływanie na rozwój w ujęciu socjologicznym, w: Kapitał ludzki i kapitał społeczny a rozwój regionalny, red. M. Herbst, Scholar, Warszawa 2007.
• Bourdieu P., The Forms of Capital. W Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education, red. J.G. Richardson, Greenwood Press, New York 1986.
• Burt R.S., Structural Holes Versus Network Closure as Social Capital, w: Social Capital: Theory and Research, red. N. Lin, K. Cook, i R.S. Burt, Aldine de Gruyter, New York 2001.
• Coleman J.S., Social Capital in the Creation of Human Capital, „American Journal of Sociology” 1988, nr 94.
• Coleman J.S., Fondations of Social Theory, Harvard University Press, Cambrigde, MA 1990.
• Collier P., Social Capital and Poverty: A Microeconomic Perspective, w: The Role of Social Capital in Development: An Empirical Assessment, red. Ch. Grootaert i T. van Bastelaer, University Press, Cambridge 2002.
• Cox E., Caldwell P., Making Policy Social, w: Social Capital and Public Policy in Australia, red. I. Winter, Australian Institute of Family Studies, Melbourne 2000.
• Dasgupta P., Economics of Social Capital, „Economic Record” 2005, nr 81.
• Dasgupta P., Social Capital and Economic Performance: Analytics, w: Foundations of Social Capital. Critical Studies in Economic Institutions, red. T. Ostrom, T. Ahn, Edward Elgar, Cheltenham 2003.
• Diagnoza społeczna 2007. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego i Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, Warszawa 2007.
• Diagnoza społeczna 2011. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 2011.
• Działek J., Kapitał społeczny jako czynnik rozwoju gospodarczego w skali regionalnej i lokalnej w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011.
• Foley M.W., Edwards B., Diani M., Social Capital Reconsidered, w: Beyond Tocqueville: Civil Society and the Social Capital Debate in Comparative Perspective, red. M. Foley, B. Edwards, i M. Diani, University Press of New England, Hanower 2001.
• Fukuyama F., Kapitał społeczny, w: Kultura ma znaczenie, red. L.E. Harrison, S.P. Huntington, Zysk i S-ka, Kraków 2003.
• Fukuyama F., Social Capital and the Modern Capitalist Economy: Creating a High Trust Workplace, Sten Business Magazine, 1997.
• Fukuyama F., Social Capital, Civil Society and Development, „Third World Quarterly” 2001, nr 22(1).
• Granovetter M.S., The Strength of Weak Ties, „American Journal of Sociology” 1973, nr 78(6).
• Grewiński M., Kamiński S., Obywatelska polityka społeczna, PTSP, Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP, Warszawa 2007.
• Grootaert Ch., Social Capital: The Missing Link? Social Capital Initiative, Working Paper 3, Social Capital Initiative, World Bank, 1998.
• Grootaert Ch., van Bastelaer T., Conclusion: Measuring Impact and Drawing Policy Implication, w: The Role of Social Capital in Development: An Empirical Assessment, red. Ch. Grootaert, T. van Bastelaer, University Press, Cambridge 2002.
• Guiso L., Sapienza P., Zingales L., Civic Capital as the Missing Link, Working Paper 15845, National Bureau of Economic Research, Cambridge 2010.
• Hanifan L.J., The Rural School Community Center, w: Annals of the Academy of Political and Social Science, t. 67, 1916.
• Herbst M., Kraina nieufności: kapitał społeczny, rozwój gospodarczy i sprawność instytucji publicznych w polskiej literaturze akademickiej, w: Szafarze darów europejskich. Kapitał społeczny a realizacja polityki regionalnej w polskich województwach, red. P. Swianiewicz, M. Herbst, M. Lackowska, A. Mielczarek, Scholar, Warszawa 2008.
• Jacobs J., The Death and Life of Great American Cities, Random House, New York 1961.
• Januszek H., Kapitał społeczny we wspólnotach, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2005.
• Kapitał społeczno-kulturowy a rozwój lokalny i regionalny, red. M.S. Szczepański, Śląskie Wydawnictwa Naukowe, Tychy 2000.
• Knack S., Social Capital, Growth and Poverty: A Survey of Cross-country Evidence, w: The Role of Social Capital in Development: An Empirical Assessment, red. Ch. Grootaert, T. van Bastelaer, University Press, Cambridge 2002.
• Kumar K., Matsusaka J.G., Village Versus Market Social Capital: An Approach to Development, Working Paper, IDEAS, 2004.
• Lin N., Building a Network of Social Capital, w: Social Capital. Theory and Research, red. Nan Lin, K. Cook, R.S. Burt, Aldine Transaction, New York 2001.
• Loury G.C., Dynamic Theory of Racial Income Difference, w: Women, Minorities, and Employment Discrimination, red. P.A. Wallace, A.M. LaMond, Lexington Books, Lexington 1977.
• Łopaciuk-Gonczaryk B., Mierzenie kapitału społecznego, „Gospodarka Narodowa” 2012, nr 1–2.
• Markowska-Przybyła U., Wspieranie budowy kapitału społecznego sposobem zwiększania bezpieczeństwa, w: Nauki społeczne, red. O. Kowalczyk, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2011.
• Matysiak A., Kapitał jako proces, „Zeszyty Naukowe PTE”, Kraków 2008.
• Ostrom E., Social Capital: A Fad or a Fundamental Concept, w: Social Capital: A MultiFaceted
• Perspective, red. P. Dasgupta, I. Seregeldin, The World Bank, Washington 2000.
• Portes A., Social Capital: Its Origins and Applications in Modern Sociology, „Annual Review of Sociology” 1998, nr 24(1).
• Putnam R.D., Bowling Alone: the Collapse and Revival of American Community, Simon & Schuster, New York 2001.
• Putnam R.D., Demokracja w działaniu: Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, Wydawnictwo Znak, Kraków 1995.
• Putnam R.D., Leonardi R., Nanetti R., Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy, Princeton University Press, Princeton 1993.
• Schuler T., Field J., Baron S., Social Capital: A Review and Critique, w: Social Capital: Critical Perspectives, red. S. Baron, J. Field, T. Schuler, Oxford University Press, New York 2000.
• Stone W., Measuring Social Capital: Towards a Theoretically Informed Measurement Framework for Researching Social Capital in Family and Community Life, Research Paper 24, Australian Institute of Family Studies, Melbourne 2001.
• Swianiewicz P., Herbst M., Lackowska M., Mielczarek A., Szafarze darów europejskich.
• Kapitał społeczny a realizacja polityki regionalnej w polskich województwach, Scholar, Warszawa 2008.
• Sztompka P., Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków 2002.
• Theiss M., Krewni – znajomi – obywatele. Kapitał społeczny a lokalna polityka społeczna, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007.
• Theiss M., Operacjonalizacja kapitału społecznego w badaniach empirycznych, w: Kapitał społeczny we wspólnotach, red. H. Januszek, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2005.
• Trigilia C., Social Capital and Local Development, „European Journal of Social Theory” 2001, nr 4(4).
• Trutkowski C., Mandes S., Kapitał społeczny w małych miastach, Scholar, Warszawa 2005.
• Van der Gaag M., Snijders T., An Approach to the Measurement of Individual Social Capital, 2002, nr 27.
• Woolcock M., Social Capital and Economic Development: Toward a Theoretical Synthesis and Policy Framework, „Theory and Society” 1998, nr 27(2).