Ciągłość i cezury w życiu wyrazów. Eksperyment warsztatowy

• Autorzy: Kwiryna Handke

Warianty tytułu

EN

Continuity and caesura in the life of the words. Workshop experiment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The experimental study of the vitality of the vocabulary of the Polish language is based on the example of the collection of names and definitions of men and women, which are used in the works of the outstanding Polish writer - Stefan Żeromski (1864 – 1925). These words (a total of 864 words) were set against their vitality in the idiolect of the author of the article (born in the year 1932). Thereafter they were compared with the condition of the national vocabulary documented in two lexicons of the Polish language edited by W. Doroszewski (based on the canon of texts of the XIX century and the first half of the XX century) and edited by S. Dubisz (incorporating the modern language). The experiment was based on the verification of the continuity of the life of words in the idiolect of the direct witness and participant in the long-term period of the life of the vocabulary. The conclusions, which were drawn up on the basis of this study, are as follows: the permanent vitality of words (lexical and semantic) is maintained during a longer period in the live public communication, as compared to the lexicons. 56,7% of the collection of words used in Żeromski’s letters were preserved in the author’s idiolect. Besides, during a period of more than 150 years, several caesuras (turning points) in the life of specified groups of the analyzed vocabulary were observed. The most expressive caesura occurred at the end of the XX century and the beginning of the XXI century; during this period, the life of many words -- including the live language of communication -- which had been used before, discontinued. The external reasons are mainly the systemic changes, which took place after the second World War, and most recently – the civilization and cultural changes.

Słowa kluczowe

PL

życie wyrazów; ciągłość; cezury

EN

the life of words; continuity; caesura

• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Czasopismo: Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
• Rocznik: 2012
• Tom: 11
• Strony: 7-36

Twórcy

autor

Kwiryna Handke

• Polska Akademia Nauk,

Bibliografia

• Handke K., „Czasowe cezury” i przebieg życia wyrazów, w: Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, t. IV, pod red. M. Białoskórskiej, Szczecin 1997; przedruk w: K. Handke, Rozważania i analizy językoznawcze, Warszawa 1997.
• Handke K., Pojęcie i termin „archaizm” na tle zawartości polskich leksykonów, w: Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, t. V, pod red. M. Białoskórskiej, Szczecin 1999; przedruk w: K. Handke, Rozważania i analizy językoznawcze, Warszawa 1997.
• Handke K., Popowska-Taborska, Galsterowa I., Nie dajmy zginąć słowom. Rzecz o odchodzącym słownictwie, Warszawa 1996.
• Handke K., Handke R., Słownictwo pism Stefana Żeromskiego, t. 13. Świat kobiet i świat mężczyzn, Kraków 2007.
• Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. I–XI, Warszawa 1958–1969.
• Uniwersalny słowniki języka polskiego, red. S. Dubisz, t. I–VI, Warszawa 2003.