„Wpadać w rozpacz”. Obrazowanie a zmiana znaczenia wyrazu

• Autorzy: Ewa Woźniak

Warianty tytułu

EN

„Wpadać w rozpacz”. Imaging and the change of meaning of a word

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The article discusses the relation between the change of meaning and imaging. The example of word “rozpacz” (despair), which in Polish has numerous abstract connotations (initially mental and then emotional), shows that, regardless of contemporary meaning, the word used to form collocations based on the metaphor of CONTAINER (f.e. ktoś wpadł w rozpacz) or PATH and DESTINATION (f.e. ktoś/ coś doprowadza kogoś do rozpaczy). It proves that metaphorical models DOMAIN A TO DOMAIN B do not reflect the flexibility of definitions, therefore the list of such would have limited cognitive value in the field of historical semantics. It is more important to identify the feature which determines the level of similarity rather than finding the source domain of the metaphor. Such feature is likely to be decisive in terms of longevity of existence in variant liaisons (f.e. ktoś wpada w rozpacz/ ktoś idzie do rozpaczy) and it can influence the evolution of the definition. This mode of analysis requires the implementation of both conceptual level and semantic-syntactic aspect.

Słowa kluczowe

PL

metafora pojęciowa; semantyka diachroniczna; zmiana znaczenia wyrazu

EN

historical semantics; conceptual metaphor; change of meaning of a word

• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Czasopismo: Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
• Rocznik: 2012
• Tom: 11
• Strony: 221-230

Twórcy

autor

Ewa Woźniak

• Uniwersytet Łódzki,

Bibliografia

• Boryś W., Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005.
• Inny słownik języka polskiego, red. M. Bańko, t. 1–2, Warszawa 2000.
• Janowska A., Zmiany rozumienia pojęć jako impuls zmian znaczeniowych leksemów (na przykładzie pojęcia umysł); referat wygłoszony na III Cyklicznych Spotkaniach Historyków Języka w Poznaniu w czerwcu 2011 r.
• Jędrzejko E., O językowych wykładnikach pojęcia WSTYD w różnych koncepcjach opisu, „Język a Kultura” 2000, t. 14.
• Kartoteka „Słownika języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII w”.
• Kartoteka „Słownika języka polskiego” pod red. W. Doroszewskiego.
• Kartoteka „Słownika polszczyzny XVI wieku”.
• Kiklewicz A., Metafora w strukturze kategorii pojęciowej (na materiale językowej konceptualizacji strachu), „Poradnik Językowy” 2005, z. 2.
• Kleszczowa K., „Metafory…” w badaniach diachronicznych, „Język Polski” 1993, LXXIII.
• Knapius G., Thesaurus Polono-Latino-Graecus..., Kraków 1643.
• Lakoff G., Johnson M., Metafory w naszym życiu, przekład i wstęp T. Krzeszowski, Warszawa 1988.
• Linde S.B., Słownik języka polskiego, wyd. 2, Lwów 1854–1960.
• Nowakowska-Kempna I., Konceptualizacja uczuć w języku polskim, cz. II, Data, Warszawa 2000.
• Potocka Anna z Działyńskich, Mój pamiętnik, oprac. A. Jastrzębski, Warszawa 1973.
• Sienkiewicz H., Chwila obecna, Warszawa 1950.
• Słownik języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII w., red. K. Siekierska, Kraków 1996.
• Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. I–XI, Warszawa 1958–1969.
• Słownik polszczyzny XVI w., red. M.R. Mayenowa, F. Pepłowski, t. I– XXX, Wrocław–Warszawa 1966–2002.
• Zwierzyńska A., Wyidealizowane modele kognitywne pojęcia „miłość” i „love” przedstawionego w przysłowiach polskich i angielskich, „Język a Kultura” 1992, t. 8.