Logopedyczny aspekt edytorskich wyróżnień w tomikach wierszy dla dzieci

• Autorzy: Ostasz Maria , Pustuła Marta

Warianty tytułu

EN

The Logopedic Aspects of Editorial Typefaces in Volumes of Poems for Children

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jakość publikacji kierowanych do dzieci stanowi szeroki i wciąż niezbyt dokładnie opisany obszar badań. Niniejsze analizy stanowią próbę uświadomienia tego zagadnienia w odniesieniu do tzw. książki logopedycznej. Artykuł dotyczy wyróżnień stanowiących ważne, ale jeszcze mało rozpoznane i przejrzane środki edytorskie, które powinny być w należycie zaprojektowanej książce podporządkowane podstawowym funkcjom: czytelności, organizacji, nawigacji i spójności. Zgłębienie tej tematyki pozwoliło zauważyć motywację dostosowywania edytorskich aspektów takich publikacji nie tyle w infantylizowaniu, ile rzeczywistej potrzebie percepcyjnej młodego odbiorcy. Przedstawione przykłady wskazują, że każdy wykorzystany w projekcie książki dziecięcej element powinien głównie służyć czytelności tekstu, ponieważ ich działanie rozszerza się na wspomaganie rozwoju różnych sfer kompetencji kulturowych małego odbiorcy: poznawania głosek i liter, sprawności artykulacyjnej, ćwiczeń gramatycznych, ortograficznych itp. Estetyka książki dziecięcej może wpływać pozytywnie lub negatywnie na obcowanie z nią. Odpowiednio dopasowane środki typograficzne wpływają na podniesienie czytelności tekstu, czyli ułatwiają oswajanie z tekstem i jego warstwą edukacyjną.

EN

The quality of publications aimed at children is a broad and still not well described area of research. The present analysis is an attempt to raise awareness of this issue in relation to the so-called speech therapy book. The article deals with distinctions constituting important, but still little recognized and reviewed editorial means, which should feature in a properly designed book, subordinated to the basic functions: readability, organisation, navigation and coherence. By delving into this subject, it has been possible to see the motivation for adapting the editorial aspects of such publications not so much in infantilising but in the actual perceptual needs of the young reader. The presented examples indicate that each element used in the design of a children’s book should mainly serve the readability of the text, as their action extends to support the development of various spheres of cultural competence of the young recipient: learning of voices and letters, articulation skills, grammar and spelling exercises, etc. The aesthetics of a children’s book can have a positive or negative impact on interacting with it. Adequate typographic devices increase the readability of the text, that is they facilitate familiarisation with the text and its educational layer.

Słowa kluczowe

PL

wyróżnienia typograficzne; edytorstwo publikacji dla dzieci; książki obrazkowe; logopedyczny wiersz

EN

typographic highlights; editing of children’s publications; picture books; speech therapy poem

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Czasopismo: Logopedia
• Rocznik: 2020
• Tom: 49
• Numer: 2
• Strony: 219-232

Daty

wydano

2021-06-02

Twórcy

autor

Ostasz Maria

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Katedra Literatury i Kultury Polskiej XIX wieku

autor

Pustuła Marta

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Katedra Literatury i Kultury Polskiej XIX wieku

Bibliografia

• Balcerzan E., 1982, Kręgi wtajemniczenia: czytelnik, badacz, tłumacz, pisarz, Kraków.
• Butkiewicz U., 2006, Mówka sówki do mrówki i innych bajek prawie pół stówki, ilustr., K. Derkacz-Gajewska, Warszawa.
• Dunin J., 1991, Książeczki dla grzecznych i niegrzecznych dzieci, Wrocław.
• Dunin J., 1982, Rozwój cech wydawniczych polskiej książki literackiej XIX i XX wieku, Łódź.
• Engelking A., 1993, Jak rozumieć słowo magia? Potoczna definicja językowa wobec definicji leksykograficznych i naukowych, [w:] O definicjach i definiowaniu, red. J. Bartmiński i R. Tokarski, Lublin, s. 373–377.
• Frączek A., 2007, Jak (w) dym, [w:], Berek literek, czyli psoty od A do Z, ilustr., I. Cała, Janki k/Warszawa.
• Gołąb A., Chochlik drukarski, online: https://chochlikdrukarski.com.pl/wp-content/uploads/2019/04/linie-pisma2.jpg.
• Grzegorczykowa R., 2007, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa, s. 134–135.
• K. Hallberg, 1982, Litteraturvetenskapen och bilderboksforskningen, „Tidskridft för litteraturvetenskap”, nr 3–4, s. 163–168; cyt. za: M. Zając, 2012, Postmodernizm we współczesnych edycjach książek dla dzieci. Rozważania bibliologa, [w:] W poszukiwaniu odpowiedniej formy. Rola wydawcy, typografa, artysty i technologii w pracy nad książką, red. M. Komza, Wrocław, s. 82.
• Kern L.J., 1990, Wiersz, w którym syczy przez cały czas, [w:] Wiersze dla dzieci, ilustr. S. Person, Poznań.
• Komza M., red., 2012, W poszukiwaniu odpowiedniej formy. Rola wydawcy, typografa, artysty i technologii w pracy nad książką, Wrocław.
• Mikołajewski J., 2019, Zoo, ilustr., E. Wasiuczyńska, Warszawa.
• Mitchell M., Wightman S., 2012, Typografia książki. Podręcznik projektanta, przeł. D. Dziewońska, Kraków.
• Ostasz M., Michalik M., 2016, Logopedyczny wiersz pajdialny, Kraków.
• Rusinek M., 2018, Jaki znak Twój? Wierszyki na dalsze 100 lat niepodległości, ilustr. J. Rusinek, Kraków.
• Sławiński J., red., 2000, Słownik terminów literackich, wyd. 3, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Warchala J., 1991, Dialog potoczny a tekst, Katowice.
• Wolański A., 2008, Edycja tekstów. Praktyczny poradnik, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

10.24335/s9bh-yj36