Teorie kapitału ludzkiego i innowacji w perspektywie ekonomii personalistycznej

• Autorzy: Drobny Paweł

Warianty tytułu

EN

Theories of human capital and innovation in the perspective of personalist economics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Sieci współpracy między ludźmi opierają się często na wyobrażonych porządkach, których siłą jest wiara w te same mity. Mity te zakorzeniają się w ludzkich umysłach na skutek akceptacji narracji, która nadaje sens ich działaniu. Narracje powodują, że idee, których są nośnikami, mają swoje konsekwencje. Współcześnie funkcję mitu pełni w jakimś stopniu nauka. Jednym z takich wyobrażonych porządków jest system gospodarczy zwany kapitalizmem. Jego emanacją są dwie idee: kapitału ludzkiego i innowacji, które wzajemnie się warunkują. Zakodowane w teoriach ekonomicznych, od dłuższego czasu kształtują zarówno myślenie, jak i działanie ekonomistów, polityków, przedsiębiorców i pracowników. Celem pracy jest wykazanie, że błędne rozumienie człowieka i wynikające stąd błędne rozumienie kapitałowego charakteru ludzkich przymiotów w połączeniu z ideą innowacji, wikła człowieka w nieustający cykl tworzenia i niszczenia świata, tworząc iluzję rozwoju, której skutki dotykają nie tylko integralnego rozwoju samego człowieka, ale odciskają swoje piętno na relacjach międzyludzkich i kulturze. Zaproponowane zostanie także wspólnotowe ujęcie kapitału jako urzeczywistnionego potencjału ludzkiej (współ)pracy w zakresie produkcji. Aby zrealizować ten cel, autor odwoła się do ekonomii personalistycznej, czyli teorii powinności działania ze względu na rozwój osoby. Idea kapitału ludzkiego i innowacji oraz ich wzajemne relacje zostaną poddane analizie przez pryzmat fenomenu osoby.

EN

Human collaborative networks are often based on imaginary orders, the strength of which is belief in the same myths. These myths take root in people’s minds as a result of accepting the narrative that gives meaning to their actions. Narratives which convey ideas make these ideas have consequences. Nowadays science plays the role of a myth to some extent. One of such imaginary orders is the economic system called capitalism. It is emanated by two ideas: human capital and innovation (both are mutually dependent). These ideas are coded in economic theories. They have shaped the way of thinking and acting of economists, politicians, entrepreneurs and employees for a long time. The aim of the paper is to show that because of the misunderstanding of human nature and the resulting misunderstanding of the essence of human qualities – in combination with the idea of innovation – a man is entangled in creating the illusion of development (consisting in the incessant cycle of creating and destroying the world). Such illusion influences not only the integral development of man himself, but also leaves an imprint on interpersonal relations and culture. In order to achieve this goal, the author will refer to the personalist economics, i.e. the theory requiring the activity oriented on the development of a person. The idea of human capital and innovation and their mutual relations will be analyzed through the prism of the concept of a person.

Słowa kluczowe

kapitał; kapitał ludzki; innowacje; ekonomia personalistyczna

EN

capital; human capital; innovations; personalist economics

• Wydawca: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk / Akademia Leona Koźmińskiego
• Czasopismo: Prakseologia
• Rocznik: 2021-2022
• Numer: 163/164
• Strony: 65-101

Twórcy

autor

Drobny Paweł

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie,

Bibliografia

• Akerlof G.A., Shiller R.J. 2010, Zwierzęce instynkty, Warszawa: Studio Emka.
• Autor D.H., Levy F., Murnane R.J. 2003, The skill content of recent technological change: an empirical exploration, „Quarterly Journal of Economics”, 116, no. 4: 1279–1333.
• Bailly F. 2016, The Radical School and The Economics of Education, „Journal of the History of Economic Thought”, 38, Issue 3: 351–369 (DOI: <https://doi.org/10.1017/S1053837216000365>).
• Becker G. S. 1962, Investment in Human Capital: A Theoretical Analysis, „Journal of Political Economy”, 70, No 5/part 2: 9–49 (dostępne rownież online, URL: <https://doi.org/10.1086/258724>).
• Becker G.S. 1993, Human Capital: A Theoretical and Empirical Analysis, with Special Reference to Education, Chicago – London: The University of Chicago Press (wyd. III, pierwotnie wydane przez: National Bureau of Economic Research).
• Bierdiajew M, 2002, Sens historii. Filozofia losu człowieka, przeł. H. Paprocki, Kęty: Wydawnictwo Antyk.
• Blair M.M., 2013, An Economic Perspective on the Notion of Human Capital, [w:] A. Burton-Jones, J.-C., Spender (eds.), The Oxford Handbook of Human Capital, Oxford: Oxford University Press.
• Blaug M. 1976, The Empirical Status of Human Capital Theory: A Slightly Jaundiced Survey, „Journal of Economic Literature”, 14, No 3: 827–855.
• Bocheński J.I.M. 1993, Przyczynek do filozofii przedsiębiorstwa przemysłowego, przeł. J. Garewicz, [w:] J.I.M. Bocheński, Logika i filozofia. Wybór pism, red. J. Parys, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Boethius 1847, Liber de persona et duabus naturis*, [wyd. w:], Manlii Severini Boetii Opera Omnia, tomus posterior (Patrologiae Cursus Completus, 64), Parisiis: kol. 1337–1354.
• Christensen C.M, Raynor M.E. 2008, Innowacje. Napęd wzrostu, przeł. D. Bakalarz, Warszawa: Studio Emka.
• Drobny P. 2016a, Ekonomia personalistyczna jako próba integracji etyki i ekonomii na gruncie idei osoby, „Annales: Etyka w Życiu Gospodarczym”, 19, nr 3: 47–58, (DOI: <http://dx.doi.org/10.18778/1899-2226.19.3.05>).
• Drobny P. 2016b, Społeczna odpowiedzialność uniwersytetu ekonomicznego, „Ekonomista”, 3: 383–402.
• Drobny P. 2017, Człowiek jako kapitał? Przyczynek do krytyki teorii kapitału ludzkiego, „Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym”, 20, nr 3: 7–19 (DOI: <https://doi.org/10.18778/1899–2226.20.3.01>.)
• Fagerberg J. 2013, Innovation. A Guide to the Literature, [w:] J. Fagerberg, D.C. Mowery, R.R. Nelson, The Oxford Handbook of Innovation, Oxford: Oxford University Press.
• Feyerabend P.K. 1999, Knowledge without foundations, [w:] tegoż, Knowledge, Science and Relativism. Philosophical Papers, ed. by J. Preston, Vol. 3, Cambridge: Cambridge University Press: 50–77.
• Graeber D. 2019, Praca bez sensu, przeł. M. Denderski, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Harari Y.N. 2014, Od zwierząt do bogów. Krótka historia ludzkości, przeł. J. Hunia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• von Hayek F.A. 1998, Indywidualizm i porządek ekonomiczny, przeł. G. Łuczkiewicz, Krakow: „Znak”.
• von Hayek F.A. 2006, Konstytucja wolności, przeł. J. Stawiński, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Hicks J.R.1988, Perspektywy ekonomii – szkice z teorii pieniądza i teorii wzrostu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Holko M. 2017, Marksowska krytyka koncepcji kapitału ludzkiego, „Nierowności Społeczne a Wzrost Gospodarczy”, 51: 91–111 (DOI: <https://doi.org/10.15584/nsawg.2017.3.8>).
• Jabłoński Ł. 2021, Ewolucja podejść do kapitału ludzkiego w naukach ekonomicznych, „Gospodarka Narodowa” 306 (2021/2): 91–120.
• Jevons W.S. 1970, The Theory of Political Economy, London: Penguin, 1970 (I wyd.: London–New York: 1871).
• Jobs S. 2007, [Prezentacja iPhone’a] z 9 I 2007, URL: <https://www.youtube.com/watch?v=x7qPAY9JqE4>, (dostęp: 26.11.2021).
• Johnson H.G. 1968, The Economic Approach to Social Questions, “Economica”, 35, No 137 (February): 1–21.
• Knight F.H. 1936, The Ethics of Competition, [w:] Tegoż, The Ethics of Competition and Other Essays, New York: Harper & brothers (1. publ.: 1923).
• Knight F.H. 1947, Freedom and Reform: Essays in Economics and Social Philosophy, New York: Harper.
• Kowalczyk S. 1992, Wprowadzenie do filozofii J. Maritaina. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Krasnodębski Z. 2009, Upadek idei postępu, Krakow: Ośrodek Myśli Politycznej.
• Krąpiec M.A. 2003, Osoba ludzka i błędy w jej rozumieniu, [w:] A. Maryniarczyk, K. Stępień (red.), Błąd antropologiczny, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
• Krąpiec M.A. 2005, Człowiek jako osoba, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
• Krąpiec M.A. 1991, Ja – człowiek, Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Levi-Strauss C. 2020, Mit i znaczenie: pięć wykładów przygotowanych dla radia przez Claude’a Lévi-Straussa, przeł. M. Eccles, M.R. Wiśniewski, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Marchewka K., 2000, Główne nurty w teorii kapitału, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, nr 3: 105–120.
• Markovits D. 2020, The Meritocracy Trap, New York: Penguin Books
• Marks K. 1951, Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej, t. 1, Warszawa: Książka i Wiedza.
• Menger C. 1985, Investigations into the Method of the Social Sciences with Special Reference to Economics, [przeł.] F.J. Nock, [wyd.] L. Schneider, introduction by L.H. White, New York: New York University Press (1. publ. 1883).
• Mill J.S. 1967, On the Definition of Political Economy, in: Collected Works of John Stuart Mill, vol. IV. Essays on Economics and Society, fasc. 1. 1824–1845, [wyd.] J.M. Robson, introduction by Lord Robbins, Toronto: University of Toronto Press (1. publ. 1836).
• Mincer J. 1958, Investment in Human Capital and Personal Income Distribution, „Journal of Political Economy”, 66, No 4: 281–302.
• Morgan M.S. 2006, Economic Man as a Model Man: Ideal Types, Idealization and Caricatures, „Journal of the History of Economic Thought”, 28, No1: 1–27.
• Polanyi K. 2005, Personal Knowledge. Towards a Post-Critical Philosophy, London: Rouledge.
• Ratzinger J. 2006, Wprowadzenie w chrześcijaństwo, Krakow: „Znak”.
• Ryś A. 2015, Planowane postarzanie produktów – analiza zjawiska w kontekście prawodawstwa europejskiego, „Handel Wewnętrzny”, 359 (2015/6): 142–151.
• Sandel M.L. 2020, Tyrania merytokracji. Co się stało z dobrem wspólnym, przeł. B. Sałbut, Warszawa: PWN.
• Schultz T.W. 1959, Investment in Man: An Economist’s View, “Social Service Review”, 33, No 2: 109–117.
• Schumpeter J.A. 1995, Kapitalizm, Socjalizm, Demokracja, przeł. M. Rusiński, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Sedlaček T. 2012, Ekonomia dobra i zła: w poszukiwaniu istoty ekonomii od Gilgamesza do Wall Street, wstęp V. Havel, przeł. D. Bakalarz, Warszawa: Studio Emka.
• Shiller R.J. 2019, Narrative Economics. How Stories Go Viral & Drive Major Economic Event, Princeton – Oxford: Princeton University Press.
• Sloan A.P., Jr 1993, Moje lata z GM – General Motors, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa.
• de Soto H.* 2002, Tajemnica kapitału, przeł. Sz. Czarnik, Warszawa: Fijorr Publishing.
• Sowell T. 2008, Fakty i mity w ekonomii, przeł. K. Węgrzecki, Warszawa: Fijorr Publishing.
• Spencer D.A. 2000, The demise of radical political economics? An essay on the evolution of a theory of capitalist production, “Cambridge Journal of Economics”, 24, No 5: 543–564.
• Strzeszewski Cz. 1978, Praca ludzka, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Sztompka P. 2020, Słownik socjologiczny. 1000 pojęć, Krakow: Znak Horyzont.
• Teixeira P.N. 2000, A Portrait of the Economics of Education, 1960–1997, „History of Political Economy”, 32: 257–288 (DOI: <https://doi.org/10.1215/00182702-32‑Suppl_1–257>).
• The Light Bulb Conspiracy (Spisek żarówkowy) – film dokumentalny 2010 reż. Cosima Dannoritzer, produkcja Francja–Hiszpania.
• Tischner J. 1978, Fenomenologia spotkania, „Analecta Cracoviensia”, 10: 73–98.
• Tischner J. 2012, Filozofia dramatu, Krakow: Znak.
• Tittenbrun J. 2014, Kolonizacja nauki i świata przez kapitał, Poznań: Zysk i S-ka.
• Tomer J.F. 2015, Integrating Human Capital with Human Development: The Path to a More Productive and Humane Economy, New York: Palgrave Macmillan.
• Vinsel L., Russel A.L. 2020, The Innovation Delusion. How Our Obsession with the New Has Disrupted the Work That Matters Most, New York: Currency.
• Wilson E.O. 2011, Konsiliencja. Jedność wiedzy, Poznań: Zysk i S-ka.
• Wojtyła K. 2009, Problem konstytuowania się kultury poprzez ludzką praxis, [w:] tegoż, Filozof i papież. Wybór tekstów, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Wojtyła K. 2000, Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL.
• Young M. 1958, The Rise of the Meritocracy: 1870–2033: an Essay on Education and Equality, London: Thames and Hudson.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.7206/prak.0079-4872_2015_160_43