Ograniczanie niedoboru narządów. System Aktywnej Rejestracji Dawców jako alternatywa dla polskiej regulacji sprzeciwu

• Autorzy: Nowak Piotr Grzegorz

Warianty tytułu

EN

Reducing Organ Shortage. Active Donor Registration System as an Alternative to the Polish Opt-Out System

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

In the article I argue for replacing the opt-out system of organ donation, currently applied in Poland, with the Active Donor Registration system (ADR). The basic idea of the ADR system is to send a special form to all adult citizens, which would give them an opportunity to consent or dissent to the removal of organs, or to delegate their decision to their next of kin. Granting priority to declared donors – an additional assumption of ADR – would make it possible for them to acquire better access to transplantation if they ever contract a disease whose effective treatment will require transplantation. I highlight the basic assumptions of both systems and describe the functioning of the Polish opt-out regulations. I also analyze the statistical data illustrating the scale of organ shortage in Poland, and I present and criticize the basic ethical principles of evaluating organ procurement systems and compare the Polish system with the ADR system from the perspective of those principles.

PL

W artykule argumentuję za zastąpieniem obecnie stosowanego w Polsce systemu pozy-skiwania narządów przez System Aktywnej Rejestracji Dawców (SARD). SARD to rozwiązanie, którego podstawowym założeniem jest wysyłanie do każdego z pełnoletnich obywateli specjalnego formularza, za pomocą którego mają oni możliwość wyrazić zgodę lub sprzeciw na pośmiertną eksplantację narządów, lub też przekazać w tej kwestii kompetencje rodzinie. Dodatkowo SARD zakłada wprowadzenie priorytetu dla zadeklarowanych dawców narządów, dzięki czemu mieliby oni uzyskać pierwszeństwo w dostępie do przeszczepów, gdyby sami zapadli kiedyś na chorobę, której skuteczna terapia wymagałaby transplantacji. W toku rozważań przedstawiam podstawowe założenia obydwu systemów oraz opisuję funkcjonowanie polskiej regulacji sprzeciwu, analizuję dane statystyczne obrazujące skalę niedoboru narządów w Polsce, przedstawiam i poddaję krytyce podstawowe zasady etyczne służące ocenie systemów pozyskiwania narządów oraz dokonuję porównania polskiego systemu z SARD z perspektywy tych zasad.

Słowa kluczowe

PL

System Aktywnej Rejestracji Dawców; regulacja sprzeciwu; zgoda domniemana; niedobór narządów; Govert den Hartogh

EN

Active Donor Registration system; opt-out; presumed consent; organ shortage; Govert den Hartogh

• Wydawca: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Czasopismo: Diametros
• Rocznik: 2015
• Numer: Diametros 44
• Strony: 56-77

Daty

wydano

2015-06

Twórcy

autor

Nowak Piotr Grzegorz

• Department of Philosophy Jagiellonian University,

Bibliografia

• T.L. Beauchamp, J.F. Childress, Zasady etyki medycznej, Książka i wiedza, Warszawa 1996.
• M. Brazzier, J. Harris, Does ethical controversy cost lives?, [w:] Organ Shortage: Ethics, Law and Pragmatism, A-M. Farrel, D. Price, M. Quigley (eds.), Cambridge University Press, Cambridge 2011.
• B. Chyrowicz, Prawo do własności – prawo do daru. O sporze wokół pozyskiwania organów do transplantacji, [w:] Transplantacje: spór o dar, B. Chyrowicz (red.), Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2011.
• R. Danielewicz, Wstęp, [w:] „Biuletyn Informacyjny” 22 (1) 2014, s. 3.
• D. Davidson, Essays on Actions and Events, Oxford University Press, Oxford 1980.
• Department of Health, An Investigation into Conditional Organ Donation, Department of Health, London 2000.
• A. Dębska, Przeszczepianie nerek u osób w podeszłym wieku „Gerontologia Polska” 13 (2) 2005, s. 238–249.
• A-M. Farrel, D. Price, M. Quigley, A principled and pragmatic approach to organ shortage, [w:] Organ Shortage: Ethics, Law and Pragmatism, A.-M. Farrel, D. Price, M. Quigley (eds.), Cambridge University Press, Cambridge 2011.
• D. Gardiner, B. Riley, Non-heart-beating organ donation – solution or a step too far?, „Anesthesia” 62 (5) 2007, s. 441–443.
• M.B. Gill, Presumed Consent, Autonomy, and Organ Donation, „Journal of Medicine and Philosophy” 29 (1) 2004, s. 37–59.
• G. den Hartogh, Farewell to non-commitment. Decision systems for organ donation from an ethical viewpoint, Centre for Ethics and Health, Hague 2008.
• H. Juros, Polska ustawa transplantacyjna. Geneza – treść – znaki zapytania, [w:] Etyczne aspekty transplantacji narządów, A. Marcol (red.), Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego, Opole 1996.
• R. Matesnaz, International Figures on Organ Donation and Transplantation, Ministerio de Sanidad, Servicios Sociales e Igualdad, Madrid 2013.
• M.S. Nadel, C.A. Nadel, Using Reciprocity To Motivate Organ Donations, „Yale Journal Of Health Policy, Law, And Ethics” 5 (1) 2005, s. 293–325.
• T. Nagel, Possibility of Altruism, Princeton University Press, Princeton 1970.
• M. Navaro-Michel, Transplanting the Spanish Model of organ donation, [w:] Organ Shortage: Ethics, Law and Pragmatism, A.-M. Farrel, D. Price, M. Quigley (eds.), Cambridge University Press, Cambridge 2011.
• O. O'Neill, Which are the offers you can’t refuse?, [w:] O. O'Neill, Bounds of Justice, Cambridge University Press, Cambridge 2004.
• K. Szewczyk, Etyka transplantacji, [w:] K. Szewczyk, Bioetyka, t. 2: Pacjent w systemie opieki zdrowotnej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
• Tomasz z Akwinu, Sprawiedliwość, Londyn 1970.
• G. Virt, Etyczne uzasadnienie tzw. regulacji sprzeciwu, [w:] Etyczne aspekty transplantacji narządów, A. Marcol (red.), Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego, Opole 1996.
• T.M. Wilkinson, Ethics and the Acquisition of Organs, Oxford University Press, New York 2011.
• Z. Zalewski, Problematyka „zgody domniemanej”, [w:] Etyczne aspekty transplantacji, Stefan Bednarz (red.), Galicyjska Gazeta Lekarska, Kraków 2010.

Uwagi

EN

Special Topic - New medical technologies and basic healthcare

PL

Artykuł powstał w ramach projektu badawczego „Sprawiedliwość w opiece zdrowotnej” nr 2013/08/A/HS1/00079 finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki oraz dzięki wsparciu udzielonemu przez Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego w ramach dofinansowania ze środków DS na działania służące rozwojowi młodych naukowców.

Identyfikatory

DOI

dx.doi.org/10.13153/diam.44.2015.673