Ukraińcy w Senacie II Rzeczypospolitej (1922–1939) — portret zbiorowy

• Autorzy: Szumiło Mirosław

Warianty tytułu

EN

Ukrainians in the Senate of the Second Polish Republic (1922–1939) — a group portrait

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

EN

Ukrainians were the most numerous national minority in the Senate of the Second Polish Republic. They sat in the Senate continuously for five terms: from 1922 to 1939. A total of 28 representatives of the Ukrainian population came through the Senate benches. The purpose of this article is to sketch a group portrait of Ukrainian senators. Their political identity (party and club affiliation), socio-demographic characteristics (age, social background, education, profession and social status) and career paths were analyzed. The article discusses also subsequent history of the Ukrainian senators. To sum up, Ukrainian senators belonged to the parliamentary elite mostly because of how they used their education, social status and their extraordinary personalities to the benefit of culture, education, economy and local government. The authority of the representatives of the Parliament in local communities was also built by their commitment to the fight for the independence of Ukraine.

Słowa kluczowe

EN

Senate of the Republic of Poland; Second Polish Republic; Ukrainian minority; parliamentary elites

• Wydawca: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Czasopismo: Przegląd Sejmowy
• Rocznik: 2020
• Numer: 4(159)
• Strony: 165-187

Twórcy

autor

Szumiło Mirosław

• Dr hab. Mirosław Szumiło, profesor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Instytut Pamięci Narodowej, [e-mail], https://orcid.org/0000-0002-4866-8611

Bibliografia

• Archiwum Akt Nowych: Urząd Wojewódzki w Łucku
• Archiwum Senatu: Kolekcja Senatorowie II RP — teczki osobowe senatorów
• Biblioteka Narodowa: Archiwum Towarzystwa im. Tarasa Szewczenki, Materiały Ołeny Kisielewskiej
• Ośrodek Karta w Warszawie: Archiwum Wschodnie, kopie dokumentów z Instytutu gen. Sikorskiego w Londynie
• Derżawnyj Archiw Lwiwśkoj Obłasti (DAŁO): fond 1 — Urząd Wojewódzki we Lwowie
• Aresztowani w rejonie Lwowa i Drohobycza: alfabetyczny wykaz 5822 obywateli polskich aresztowanych przez NKWD w rejonie Lwowa i Drohobycza w latach 1939–1941, red. A. Knyt, Ośrodek Karta, Warszawa 1998 (Indeks Represjonowanych, t. 6).
• Kedryn I., Żyttja-podiji-ludy: spomyny i komentari, Publishing Cooperative „Chervona Kalyna”, New York 1976.
• Kot S., Listy z Rosji do gen. Sikorskiego, Jutro Polski, Londyn 1955.
• „Krakiwśki Wisti” 1942.
• Łepkyj B., Kazka moho żyttja Krehulec, Drużyna, Lwów 1938.
• Łućkyj J., Na perechresti, Inicjał, Łuck 1999.
• Skład osobowy i komisje Senatu RP. Maj 1928 r., Sejm RP, Warszawa 1928.
• Sprawozdanie stenograficzne z 29 pos. Sejmu II kadencji, Sejm RP, Warszawa 1931.
• „Sprawy Narodowościowe” 1935.
• Śladem zbrodni katyńskiej, oprac. i red. Z. Gajowniczek, Centralne Archiwum MSWiA, Warszawa 1998.
• Album skorowidz Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz Sejmu Śląskiego, Drukarnia Ludowa, Kraków 1936.
• Borszczewycz W., Wołyńskyj Pomiannyk, Riwnenśka drukarnia, Riwne 2004.
• Bruski J.J., Petlurowcy. Centrum Państwowe Ukraińskiej Republiki Ludowej na wychodźstwie (1919–1924), Wydawnictwo Arcana, Kraków 2000.
• Dawydiuk R., Z Polakamy za Ukrajinu. Naddniprjanśka emihracija w suspilno-politycznomu żytti miżwojennoj Wołyni, Riwnenśka Obłasna Rada, Riwne 2014.
• Dowidnyk z istoriji Ukrajiny, t. 1–3, red. R. Szust, I. Pidkowa, Heneza, Kyjiw 1992–1993, 1995.
• Dumin O., Istorija legionu ukrajinśkych siczowych strilciw 1914–1918, Wydawnictwo Czerwona Kałyna, Lwów 1936.
• Encyclopedia of Ukraine, vol. 1–5, red. D. Husar Struk, University of Toronto Press, Toronto 1984–1993.
• Encykłopedija Ukrajinoznawstwa. Słownykowa czastyna, t. 1–10, red. W. Kubijowycz, Naukowe Towarystwo im. Szewczenka, Paris–New York 1955–1983.
• Górzyński S., Kochanowski J., Herby szlachty polskiej, Wydawnictwo ALFA, Warszawa 1990.
• Himka J.-P., Galician Villagers and the Ukrainian National Movement in the Nineteenth Century, Canadian Institute of Ukrainian Studies, University of Alberta, Edmonton 1987.
• Himka J.-P., Kościół greckokatolicki a procesy narodotwórcze wśród Ukraińców w Galicji, „Znak” 1985, nr 4.
• Himka J.-P., Priests and Peasants: The Greek Catholic Pastor and the Ukrainian National Movement in Austria 1867–1900, „Canadian Slavonic Papers”, t. 21, 1979, nr 1.
• Himka J.-P., The Greek Catholic Church and Nation-Building 1772–1918, „Harvard Ukrainian Studies”, t. 8, 1984, nr 3/4.
• Honśkyj J., Braty Horbaczewśki, Ukrmedkniha, Ternopil 2009.
• Hrycak J., Historia Ukrainy 1782–1999. Narodziny nowoczesnego narodu, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2000.
• Jakóbiec M., Łepkyj B., [w:] „Polski Słownik Biograficzny”, t. 18, 1973.
• Juwilejna knyha ukrajinśkoji himnaziji w Ternopoli 1898–1998. Do storiczczja zasnuwania, red. S. Jarema, Naukowe Towarystwo im. Szewczenka, Ternopil–Lwiw 1998.
• Kalbarczyk S., Z badań nad losami polskich parlamentarzystów represjonowanych przez władze sowieckie w latach 1939–1941, [w:] Okupacja sowiecka ziem polskich 1939–1941, red. P. Chmielowiec, Instytut Pamięci Narodowej, Rzeszów–Warszawa 2005.
• Kapełłer A., Nacionalnyj ruch Ukrajinciw w Rosiji ta Hałyczyni: sproba poriwnannia, „Ukrajina: kulturna spadszczyna, nacionalna swidomist’, derżawnist’”, wypusk 1, Lwiw 1993.
• Karmanśkyj P., Ukrajinśka Bohema, Wydawca: R. Kulczyckyj, Lwiw 1936.
• Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, red. J.M. Majchrowski, BGW, Warszawa 1994.
• Kubijowycz W., Ukrajinci w Heneralnij Huberniji 1939–1941, Mykola Denysiuk Publishing Company, Chicago 1975.
• Łys S., Ołena Łewczaniwśka: tajemnycia nr 43/3–37, [w:] Reabilitowani Istorijeju. Wołynśka obłast’, knyha persza, red. M. Kuczerepa i kolektyw, Nacionalna Akademia Nauk Ukrainy, Łuck 2010.
• Łytwyn M., Naumenko K., Istorija ZUNR, Instytut Ukrajinoznawstwa NAN Ukrainy, Lwiw 1995.
• Mroczka L., Spór o Galicję Wschodnią 1914–1923, Wydawnictwo Naukowe WSP w Krakowie, Kraków 1998.
• Mycielska D., Zawadzki J., Senatorowie zamordowani, zaginieni i zmarli w latach II wojny światowej, Kancelaria Senatu, Warszawa 2009.
• Parlament Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1927, oprac. A. Dzwonkowski, H. Mościcki, Drukarnia Narodowa, Warszawa 1928.
• Pisoćkyj A., Wojtiuk N., Intelihencija Wołyni: pohlad kriz pryzmu czasu, Wołynśka Obłasna Drukarnia, Łuck 2009.
• Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny, t. 1–2, red. M. Smogorzewska, Warszawa 1998, 2000; t. 3, red. P. Majewski, G. Mazur, Warszawa 2005, t. 4, red. G. Mazur, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2009.
• Prach B., Duchowenstwo peremyśkoji jeparchiji ta apostolśkoji administraciji łemkiwszczyny, t. 1: biohraficzni narysy (1939–1989), Wydawnictwo Ukraińskiego Katolickiego Uniwersytetu, Lwiw 2015.
• Romaniw O., Feduszczak I., Zachidnoukrajinśka tragedija 1941, Naukowe Towarystwo im. Szewczenka, Lwiw–New York 2002.
• Rublow O., Czerczenko J., Stalinszczyna i dola zachidnoukrajinśkoji intelihenciji (20–50-ti roky XX st.), Nacionalna Akademia Nauk Ukrainy, Kyjiw 1994.
• Rzepeccy T. i K., Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej 1928–1933, Wydawca: Karol Rzepecki, Poznań 1928.
• Stępień S., W kręgu badań nad społeczeństwem II Rzeczypospolitej. Społeczność ukraińska, „Przemyskie Zapiski Historyczne”, R. 4–5, 1986/87.
• Stuparyk B., Kowalczuk W., Żyttja widdane nacionalnij ideji, Prykarpatśkyj Uniwersytet im. Stefanyka, Iwano-Frankiwśk 1998.
• Szumiło M., Antoni Wasyńczuk (1885–1935). Ukraiński działacz narodowy i polityk, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2006.
• Szumiło M., Ukraińska Reprezentacja Parlamentarna w Sejmie i Senacie RP (1928–1939), Neriton, Warszawa 2007.
• Ślusarek K., Drobna szlachta w Galicji 1772–1848, Księgarnia Akademicka, Kraków 1994.
• Ukrajinśka żurnalistyka w imenach. Materiały do encyklopedycznego słownyka, red. M. Romaniuk, t. 2, Lwiwśka Naukowa Biblioteka im. W. Stefanyka, Lwiw 1996.
• Wapiński R., Pokolenia Drugiej Rzeczypospolitej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1991.
• Wapiński R., Świadomość polityczna w Drugiej Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1989.
• Zajcew O., Ukrajinci u polśkomu parłamenti (1922–1927 roky), „Ukrajina: kulturna spadszczyna, nacionalna swidomist’, derżawnist’ ”, wypusk 7, Lwiw 2000.
• Zaporowski Z., Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Działalność posłów, parlamentarne koncepcje Józefa Piłsudskiego, mniejszości narodowe, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1992.
• Zaporowski Z., Ukraińska Reprezentacja Parlamentarna Wołynia 1931–1939, „Res Historica” nr 4, 1998.
• Zaporowski Z., Wołyńskie Zjednoczenie Ukraińskie, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2000.
• Zawadzki J.M., Senatorowie. Losy wojenne i powojenne, Kancelaria Senatu, Warszawa 2013.
• Zieleniewski L., Sejm i Senat 1935–1940. IV kadencja, Księgarnia F. Hoesick, Warszawa 1936.
• Zieleniewski L., Sejm i Senat 1938–1943. V kadencja, Księgarnia F. Hoesick, Warszawa 1939.

Identyfikatory

DOI

10.31268/PS.2020.54