Metafizyka natury. Motywy shintoistyczne w anime Hayao Miyazakiego

• Autorzy: Kamrowska Agnieszka

Warianty tytułu

The metaphysics of nature. The presence of shinto motives in the anime of Hayao Miyazaki

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Najwybitniejszy autor anime Hayao Miyazaki słynie z filmów, które łączą inspirację zachodnią kulturą z elementami japońskiej tradycji. Jednym z przejawów kultury Kraju Wschodzącego Słońca jest w filmach Miyazakiego obecność wątków shintoistycznych. Rodzima japońska religia shintō postuluje wiarę w siły przyrody przejawiające się jako bóstwa kami, których natura jest zmienna i niepojęta dla człowieka. Nie istnieją kanoniczne wizerunki kami, dlatego tworząc w swoich filmach ich obrazy reżyser mógł kierować się wyłącznie własną wyobraźnią. Dzięki temu w filmach Mój sąsiad Totoro, Księżniczka Mononoke i W krainie bogów zobaczyć można niezapomniane wizualizacje japońskich bóstw i duchów, które łączą w sobie elementy mitologiczne oraz autorskie. Innym wątkiem związanym z shintō jest w tych filmach metafizyczny charakter natury, która stanowi siedzibę bóstw i przez to reprezentuje sferę sacrum.

EN

Hayao Miyazaki, the most prominent of anime artists, is famous for films that combine elements inspired by the culture of the West with elements of Japanese tradition. One of the ways in which Japanese culture is present in Mizayaki’s films is through the presence of Shinto motives in his work. The indigenous Japanese religion of Shintō postulates faith in the forces of nature that manifest themselves through kami deities, whose nature is ever-changing and beyond human understanding. There are no canonical images of kami, which is why the director, when creating their images for the purpose of his films, could rely entirely on his imagination. Thanks to this in the films My neighbour Totoro, The princess Mononoke and Spirited Away, one can see memorable visualisations of Japanese deities and spirits, which combine mythological elements with author’s imagination. Another issue related to Shintō in these films is the metaphysical character of nature, which is the seat of the deities and thus represents the realm of the sacred.

Słowa kluczowe

PL

anime; Hayao Miyazaki; wątki shintoistyczne; kami,Mój sąsiad Totoro, Księżniczka Mononoke; W krainie bogów;

EN

Hayao Miyazaki, anime; Shinto motives; kami; My neighbour Totoro, The princess Mononoke; Spirited Away,

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Czasopismo: Kwartalnik Filmowy
• Rocznik: 2016
• Numer: 96 Film i metafizyka
• Strony: 52-62

Twórcy

autor

Kamrowska Agnieszka

Bibliografia

• Cavallaro, Dani. The Animé Art of Hayao Miyazaki. Jefferson: McFarland &Company Inc. Publishers, 2006.
• Kostowska-Watanabe, Elżbieta. “„Mój sąsiad Totoro” w Japonii utraconej”. W: Studio Ghibli. Miejsce filmu animowanego w japońskiej kulturze, red. J. Zaremba-Penk, M. Lisiecki. Toruń: Wydawnictwo Kirin, 2012.
• Kotański, Wiesław. W kręgu shintoizmu. Tom 2. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 1995.
• Kozyra, Agnieszka. Mitologia japońska. Warszawa – Bielsko-Biała: Wydawnictwo Szkolne PWN, 2011.
• McCarthy, Helen. Hayao Miyazaki: Master of Japanese Animation. Films, Themes, Artistry. Berkeley: Stone Bridge Press, 2002.
• Merklejn, Iwona. „Alicja i Konfucjusz w krainie bogów. Bogactwo kulturowe współczesnej Japonii w filmie Hayao Miyazakiego „Spirited Away: W krainie bogów”” W: Studio Ghibli. Miejsce filmu animowanego w japońskiej kulturze, red. J. Zaremba-Penk, M. Lisiecki. Toruń: Wydawnictwo Kirin, 2012.
• Miyazaki, Hayao. Starting Point 1979-1996. San Francisco: Viz Media, 2009.
• Paczuska, Katarzyna. „„Księżniczka Mononoke” Hayao Miyazakiego jako opowieść o skutkach cywilizacji”. W: Studio Ghibli. Miejsce filmu animowanego w japońskiej kulturze, red. J. Zaremba-Penk, M. Lisiecki. Toruń: Wydawnictwo Kirin, 2012.
• Robinson, Jeremy Mark. The Cinema of Hayao Miyazaki. Maidstone: Crescent Moon Publishing, 2013.
• Ueda, Kenji. Shinto. W: Religion and Japanese Culture. Where Living Traditions Meet a Changing World, red. N. Tamaru, D. Reid. Tokyo: Kodansha International, 1996.