Pomiar kontroli hamowania testem sortowania kart dla dzieci

• Autorzy: Sławomir Jabłoński , Izabela Kaczmarek , Katarzyna Kaliszewska-Czeremska , Anna I. Brzezińska

Warianty tytułu

Assessment of inhibitory control in children from 3 to 11 years

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł poświęcony jest prezentacji założeń teoretycznych i konstrukcyjnych Testu sortowania kart dla dzieci (TSKD). Autorzy zaprojektowali go jako standardową metodę indywidualnej diagnozy poziomu rozwoju funkcji wykonawczych. TSKD opiera się na założeniach dwuwymiarowego testu sortowania kart (DTSK), powszechnie wykorzystywanego w badaniach naukowych z udziałem dzieci. Narzędzie zostało przetestowane w badaniu pilotażowym na grupie 49 dzieci w wieku 3–11 lat. Zaobserwowano w nich identyczne wzorce wykonania testu jak w przypadku DTSK, co pozytywnie rokuje dla stworzenia ostatecznej wersji TSKD.

EN

The paper presents theory and design of Children Card Sort (CCS). The authors created the CCS as a standard method of psychological assessment of executive functions development. Design of the CCS is based on the Dimensional Change Card Sort (DCCS) commonly used in scientific research with children. The tool was tested in a pilot study with 49 children aged 3–11. The results showed a similar pattern of scores as in the DCCS to give a good starting point to design a final version of the CCS.

Słowa kluczowe

PL

psychologia rozwoju; psychologia poznawcza; Dwuwymiarowy test sortowania kart; funkcje wykonawcze; kontrola poznawcza; Test sortowania kart dla dzieci

EN

cognitive psychology; developmental psychology; Children Cart Sort; inhibitory control; Dimensional Change Cart Sort; executive functions

• Wydawca: Instytut Badań Edukacyjnych
• Czasopismo: Edukacja
• Rocznik: 2012
• Numer: 1(117)
• Strony: 44-60

Daty

wydano

2012-03-31

Twórcy

autor

Sławomir Jabłoński

• Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu

autor

Izabela Kaczmarek

• Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

autor

Katarzyna Kaliszewska-Czeremska

• Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu

autor

Anna I. Brzezińska

• Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Aron, A. R., Watkins, L., Sahakian, B. J., Monsell, S., Barker, R. A. i Robbins, T. W. (2003). Task-set switching deficits in early-stage Huntington's disease: implications for basal ganglia function. Journal of Cognitive Neuroscience, 15(5), 629–642.
• Borkowska, A.R. (2008). Procesy uwagi i hamowania reakcji u dzieci z ADHD z perspektywy rozwojowej, neuropsychologicznej i klinicznej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej.
• Brass, M., Derrfuss, J., Forstmann, B. i von Cramon, D. Y. (2005). The role of the inferior frontal junction area in cognitive control. Trends in Cognitive Sciences, 9(7), 314–316.
• Braver, T. S., Reynolds, J. R. i Donaldson, D. I. (2003). Neural mechanisms of transient and sustained cognitive control during task switching. Neuron, 39(4), 713–726.
• Brown, R. G. i Marsden, C. D. (1988). Internal versus external cues and the control of attention in Parkinson's disease. Brain, 111, 323–45.
• Crone, E. A., Ridderinkhof, K. R., Worm, M., Somsen, R. J. i van der Molen, M. W. (2004). Switching between spatial stimulus–response mappings: a developmental study of cognitive flexibility. Developmental Science, 7(4), 443–455.
• Dove, A., Pollmann, S., Schubert, T., Wiggins, C. J. i von Cramon, D. Y. (2000). Prefrontal cortex activation in task switching: an event-related fMRI study. Brain Research Cognitive Brain Research, 9(1), 103–109.
• Frye, D., Zelazo, P. D. i Palfai, T. (1995). Theory of mind and rule-based reasoning. Cognitive Development, 10, 483–527.
• Hayes, A. E., Davidson, M. C., Keele, S. W. i Rafal, R. D. (1998). Toward a functional analysis of the basal ganglia. Journal of Cognitive Neuroscience, 10(2), 178–198.
• Hongwanishkul, D., Happaney, K. R., Lee, W. S. C. i Zelazo, P. D. (2005). Assessment of hot and cool executive function in young children: age–related changes and individual differences. Developmental Neuropsychology, 28(2), 617–644.
• Jabłoński, S. (2003). Rozwój mowy pisanej u dzieci w wieku 3–11 lat. Czasopismo Psychologiczne, 2, 219–230.
• Jabłoński, S. (2007). Mechanizmy zmian rozwojowych na początku wieku przedszkolnego a proces edukacji dzieci. Edukacja, 1, 102–119.
• Jabłoński, S. (2009). Poziom umiejętności czytania i pisania jako wskaźnik zdrowia społecznego. Edukacja, 2, 65–77.
• Jaworowska, A. (2002). Test Sortowania Kart w Wisconsin. Podręcznik (polska adaptacja). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
• Jimura, K. i Braver, T. S. (2010). Age-related shifts in brain activity dynamics during task switching. Cerebral Cortex, 20(6), 1420–1431.
• Kloo, D. i Perner, J. (2005). Disentangling dimensions in the dimensional change card–sorting task. Developmental Science, 8(1), 44–56.
• Krasowicz-Kupis, G. (2008). Psychologia dysleksji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Lipszyc, J. i Schachar, R. (2010). Inhibitory control and psychopathology: a meta analysis of studies using the stop signal task. Journal of Neuropsychological Society, 16(6), 1064–1076.
• Mecklinger, A. D., von Cramon, D. Y., Springer, A. i Matthes von Cramon, G. (1999). Executive control functions in task switching: evidence from brain injured patients. Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, 21(5), 606–619.
• Munakata, Y. i Yerys, B. E. (2001). All together now: when dissociations between knowledge and action disappear. Psychological Science, 12(4), 335–337.
• Nyhus, E. i Barceló, F. (2009). The Wisconsin Card Sorting Test and the cognitive assessment of prefrontal executive functions: a critical update. Brain and Cognition, 71(3), 437–451.
• Poljac, E., Simon, S., Ringlever, L., Kalcik, D., Groen, W. B., Buitelaar, J. K. i Bekkering, H. (2010). Impaired task switching performance in children with dyslexia but not in children with autism. Quarterly Journal of Experimental Psychology, 63(2), 401–416.
• Putko, A. (2004). Teoria umysłu a rozwój funkcji wykonawczych u dzieci w wieku przedszkolnym. Psychologia Rozwojowa, 9(5), 83–98.
• Rennie, D. A., Bull, R. i Diamond, A. (2004). Executive functioning in preschoolers: reducing the inhibitory demands of the dimensional change card sort task. Developmental Neuropsychology, 26(1), 423–443.
• Royall, D. R., Lauterbach, E. C., Cummings, J. L., Reeve, A., Rummans, T. A., Kaufer, D. I., LaFrance, W. C. Jr. i Coffey, C. E. (2002). Executive control function: a review of its promise and challenges for clinical research. A report from the Committee on Research of the American Neuropsychiatric Association. Journal of Neuropsychiatry and Clinical Neurosciences, 14(4), 377–405.
• Smykowski, B. (2003). Porządek rozwoju funkcji psychicznych a dynamika form działalności dziecka. Edukacja, 1, 19–32.
• St. Clair–Thompson, H. L. i Gathercole, S. E. (2006). Executive functions and achievements in school: Shifting, updating, inhibition and working memory. The Quarterly Journal of Experimental Psychology, 56(4), 745–759.
• Wygotski, L.S. (2002). Kryzys siódmego roku życia. W: A. Brzezińska i M. Marchow (red.), Wybrane prace psychologiczne II. Dzieciństwo i dorastanie (s. 165–177). Poznań: Zysk i S–ka.
• Zelazo, P. D., Frye, D. i Rapus, T. (1996). An age-related dissociation between knowing rules and using them. Cognitive Development, 11, 37–63.
• Zelazo, P. D., Müller, U., Frye, D., Marcovitch, S., Argitis, G., Boseovski, J., Chiang, J. K., Hongwanishkul, D., Schuster, B. V. i Sutherland, A. (2003). The development of executive function in early childhood. Monographs of the Society for Research in Child Development, 68(3), 1–137.
• Zelazo, P. D. (2006). The Dimensional Change Card Sort (DCCS): a method of assessing executive function in children. Nature Protocols, 1(1), 297–301.
• Zgółkowa, H. i Bułczyńska, K. (1987). Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu.

Uwagi

http://www.edukacja.ibe.edu.pl/images/numery/2012/1-3-jablonski-i-in-pomiar-kontroli-hamowania.pdf

Identyfikatory

ISSN

0239-6858