Emil i naziści. Dzieci w filmie niemieckim lat 1919-1945.

• Autorzy: Michał Dondzik

Warianty tytułu

EN

Emil and the nazis. Children in German film during the period of 1919-1945.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Film niemiecki lat 1919-1945 tradycyjnie ujmowany jest przez cezurę 1933 r. Rozdzielenie filmu niemieckiego na dwie epoki – weimarską i III Rzeszy – pociąga za sobą pominięcie i zafałszowanie części zjawisk. Jednym z nich jest wątek bohaterów dziecięcych. Najmłodsi stają się najczęściej obiektami pożądania czy ofiarami indoktrynacji. W przypadku znaczących ról, bohaterów dziecięcych odgrywają dorośli. Postacie dzieci znane widzom z kina weimarskiego pojawiają się w nowych rolach w kinie nazistowskim. Paradoksalnie, w Republice Weimarskiej powstał szereg filmów przedstawiających dzieci. Obrazy te wspierały teorię eugeniczne lub stanowiły zapowiedź polityki nazistowskich Niemiec. Natomiast w III Rzeszy konwencja kina rozrywkowego i tematyki szkolnej pozwalała na powstawanie filmów o wymowie anarchistycznej. Przyjęcie perspektywy najmłodszych umożliwia dostrzeżenie ciągłości między obydwiema kinematografiami, a ponadto pozwala przełamać dogmatyczny podział na demokratyczne kino weimarskie i oparty jedynie na propagandzie film nazistowski.

EN

German film in the period of 1919-1945 is usually understood to be divided by the watershed of 1933. The separation of German film into two eras – the Weimar and the Third Reich – entails the omission and misrepresentation of certain events. One of them is the theme of child characters. The young ones are the most common objects of desire or victims of indoctrination. In the case of important roles, children were played by adults. Characters known to viewers from the Weimar cinema appear in new roles in the Nazi cinema. Paradoxically, in the Weimar Republic a range of films depicting children was made. These films supported the theory of eugenics, and constituted the announcement of the policy of Nazi Germany. However in the Third Reich the convention of entertainment and the popular theme of school life allowed for films with an anarchistic message. By adopting the perspective of children one can see the continuity between both cinematographies. It also allows one to break with the stereotyped division of German cinema into the period of democratic Weimar cinema and Nazi propaganda films.

Słowa kluczowe

EN

Children; German cinema; Nazi cinema

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Czasopismo: Kwartalnik Filmowy
• Rocznik: 2013
• Numer: 81
• Strony: 70-82

Twórcy

autor

Michał Dondzik

Bibliografia

• Płażewski, Jerzy. 2001. Historia filmu 1895-2000. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Kracauer, Siegfried. 2009. Od Caligariego do Hitlera: Z psychologii filmu niemieckiego. Tłum. W. Wertenstein, E. Skrzywanowa. Gdańsk: słowo/obraz/terytoria.
• Rousseau, Jean-Jacques. 1955. Emil czyli o wychowaniu. t. II. Tłum. E. Zieliński. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich - Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Welch, David. 2001. Propaganda and the German Cinema 1933–1945. London – New York: I.B. Tauris & Co Ltd.
• Przylipiak, Mirosław. 2011. Film dokumentalny okresu klasycznego. W: T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska (red.) Historia kina. t. 2: Kino klasyczne. Kraków: Universitas.
• Zahorska, Stefania. 1935. Dziewczęta w mundurkach. „Wiadomości Literackie” nr 12.
• Ariès, Pierre. 1995. Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach. tłum. M. Ochab. Gdańsk: Wydawnictwo Marabut.
• Kłys, Tomasz. 2013. Od Mabusego do Goebbelsa. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Peukert, Detlev J.K. 2005. Republika Weimarska. Lata kryzysu klasycznego modernizmu. Tłum. B. Ostrowska. Warszawa: Wydawnictwo Wiedzy Powszechnej.
• Adorno, Theodor. 2010. Osobowość autorytarna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Słonimski, Antoni. 1927. Metropolis. „Wiadomości Literackie” nr 43
• Kehily Mary Jane, Heather Montgomery. 2008. Niewinność i doświadczenie: historyczne podejście do dzieciństwa i seksualności. W: M.J. Kehily (red.) Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem. Tłum. M. Kościelniak. Kraków: Wydawnictwo WAM.