Prawnofinansowe konsekwencje wprowadzenia stanu nadzwyczajnego

• Autorzy: Wojciech Fill

Warianty tytułu

EN

The Legal-financial Consequences of Implementing a State of Emergency

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ustawy regulujące zasady funkcjonowania państwa w czasie obowiązywania stanów nadzwyczajnych nie zawierają norm prawnofinansowych. Konstytucyjna zasada wyjątkowości stanów nadzwyczajnych pozwala natomiast sądzić, że nadzwyczajność sytuacji, w jakiej znalazło się państwo i jego obywatele podczas stanu nadzwyczajnego, uzasadnia podejmowanie decyzji finansowych prawnie niedopuszczalnych w innych okolicznościach. Tezę tę zdaje się potwierdzać również ustawa o finansach publicznych, przewidująca wyłączenie na czas trwania stanu nadzwyczajnego obowiązywania niektórych regulacji dotyczących m.in. rygorów związanych z tzw. wydatkową regułą dyscyplinującą, podziałem rezerw celowych i rezerwy ogólnej oraz dokonywaniem przeniesień wydatków budżetowych, a nade wszystko – ograniczeń związanych z wprowadzeniem procedur ostrożnościowych i sanacyjnych. Pojawia się zatem pytanie, jak daleko w sferze regulacji prawa finansowego może posunąć się obdarzona szczególnymi kompetencjami w okresie stanu nadzwyczajnego władza wykonawcza, aby nie doprowadzić do utraty statusu demokratycznego państwa prawnego.

EN

Acts regulating principles of operation of the state do not contain legal-financial norms during a state of emergency. The constitutional principle of the uniqueness of states of emergency leads one to believe, however, that the unusual nature of the situation in which a state and its citizens are in during a state of emergency justifies the taking of financial decisions legally that would in other circumstances be unacceptable. This thesis seems to be confirmed by the Public Finance Act, which provides for the exemption, at the time a state of emergency is introduced, of certain regulations concerning, among other things, the rigours associated with so-called disciplinary rule expenditure, the division of specific provisions and general provision and effecting transfers of budget expenditures, but above all of restrictions associated with implementing prudent and sanative procedures. The question therefore arises as to how far, in the purview of financial law, an executive branch, endowed with special powers during the state of emergency, can actually go without sacrificing its status as a legal democracy.

Słowa kluczowe

PL

stan nadzwyczajny; procedura sanacyjna; wydatkowa reguła dyscyplinująca; rezerwy budżetowe; przeniesienia wydatków; rygory fiskalne; procedura nadmiernego deficytu

EN

state of emergency; sanative procedure; expense disciplining rule; budget reserves; transfer of expenses; fiscal discipline; procedure for excessive deficit

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Rocznik: 2014
• Numer: 2(926)
• Strony: 55-70

Twórcy

autor

Wojciech Fill

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Prawa Publicznego, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków, Poland,

Bibliografia

• Banaszak B. [2012], Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa.
• Bryk T. [2011], Przegląd regulacji stanów nadzwyczajnych w przepisach Konstytucji RP, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego”, nr 1 (5).
• Budzyński T. [2010], Opinia o ustawie o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 1062), http://ww2.senat.pl/k7/dok/opinia/2010/oe-159.pdf (dostęp: 30.10.2013).
• Kosikowski C. [2011], Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, LexisNexis, Warszawa.
• Kosikowski C., Szpringer Z. [2000], Finanse publiczne. Komentarz do ustawy z dnia 26 listopada 1998 r., Zachodnie Centrum Organizacji, Zielona Góra.
• Lipiec-Warzecha L. [2011], Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, ABC a Wolters Kluwer Business, Warszawa.
• Marchewka-Bartkowiak K. [2010], Reguły fiskalne, „Analizy BAS”, nr 7.
• Mażewski L. [2009], Kilka uwag o instytucji stanu nadzwyczajnego, „Wojskowy Przegląd Prawniczy”, nr 2.
• Polarczyk K. [2005], Ekspertyza w sprawie zasadności przepisu art. 69 ust.1 i art. 79 ust. 1, który powiększa państwowy dług publiczny o kwotę przewidywanych wypłat z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez jednostki sektora finansów publicznych, jeżeli wydatki na ten cel są ujęte w ustawie budżetowej w częściach 78 i 79, http://www.sejm.gov.pl (dostęp: 30.10.2013).
• Prokop K. [2005], Stany nadzwyczajne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Temida 2, Białystok.
• Russel P. [2010], Wydatki budżetowe w Polsce [w:] Polityka budżetowa, red. G. Gołębiowski, „Studia BAS”, nr 3.
• Sobczyński D. [2003], Procedury ostrożnościowe i sanacyjne w ustawie o finansach publicznych, „Glosa”, nr 12.
• Ustawa o finansach publicznych. Komentarz [2012], red. P. Smoleń, C.H. Beck, Warszawa.
• Uzasadnienie projektu ustawy z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych, druk sejmowy nr 1575, http://www.sejm.gov.pl (dostęp: 10.2013).
• Uzasadnienie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 3576, http://www.sejm.gov.pl (dostęp: 30.10.2013).
• Zubik M. [2001], Budżet państwa w polskim prawie konstytucyjnym, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
• Akty normatywne:
• Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz.Urz. UE, C115 z dnia 9 maja 2008 r.
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Dz.U. z 2011 r., nr 127, poz. 721, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej, Dz.U., nr 62, poz. 558, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym, Dz.U., nr 113, poz. 985, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U., nr 156, poz. 1301, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz.U. z 2013 r., poz. 885, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U., nr 257, poz. 1726.
• Ustawa z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych, Dz.U. z 2013 r., poz. 938.
• Orzecznictwo:
• Wyrok TK z dnia 20 lipca 2006 r., sygn. akt K 40/05.
• Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego. Zbiór urzędowy, Seria A 2006, nr 7, poz. 82, LEX nr 198677.