Narzędzia aparaturowe w psychologicznych badaniach kierowców

• Autorzy: Ucińska, M. , Odachowska, E. , Dobrzyńska, M. , Ścigała, D. K.

Warianty tytułu

EN

Test apparatus applied in psychological assessment of drivers

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Każda osoba siadająca za kierownicą powinna znać swoje predyspozycje psychologiczne, mogące mieć wpływ na zachowanie na drodze. Styl jazdy kierowcy jest uzależniony od wielu czynników. Znaczenie ma zarówno sprawność psychofizyczna obejmująca m.in. percepcję, czas reakcji, zdolność koncentracji, jak również cechy osobowości, czy czynniki psychospołeczne. W artykule omówiono podstawowe funkcje psychiczne człowieka odpowiedzialne za właściwą ocenę sytuacji drogowej m.in.: percepcja, podejmowanie decyzji, procesy poznawcze, sprawność psychomotoryczna. Ponadto zaprezentowano urządzenia wykorzystywane w psychologicznych badaniach kierowców. Podsumowaniem jest weryfikacja dobroci psychometrycznej obecnie stosowanych narzędzi wykorzystywanych w psychologicznych badaniach kierujących pojazdami, jak również propozycja alternatywnych urządzeń.

EN

Every active driver should be aware of his or her psychological predispositions which can affect their behavior on the road. The style of driving is conditioned by many factors, not only by the psychophysical (perception, response time, ability to concentrate) but also by personality features and psychosocial factors. This paper describes basic psychical features, which are responsible for proper assessment of road and traffic situations: perception, ability to decide, cognitive processes and psychomotor performance. Moreover, it presents apparatus applied in psychological assessment of drivers. The summary includes verification of psychometric quality of currently used apparatus and an alternative option is presented.

Słowa kluczowe

PL

kierowca; predyspozycje psychologiczne; sprawność psychomotoryczna kierowcy; badania psychologiczne

EN

driver; psychological predispositions; psychomotor performance driver; psychological tests

• Czasopismo: Logistyka
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 3
• Strony: 6513--6523
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., pełen tekst na CD

Twórcy

autor

Ucińska, M.

• Instytut Transportu Samochodowego w Warszawie , Zakład Psychologii Transportu i Fizjologii, ul. Jagiellońska 80, 03-301 Warszawa,

autor

Odachowska, E.

• Instytut Transportu Samochodowego w Warszawie , Zakład Psychologii Transportu i Fizjologii, ul. Jagiellońska 80, 03-301 Warszawa,

autor

Dobrzyńska, M.

• Instytut Transportu Samochodowego w Warszawie , Zakład Psychologii Transportu i Fizjologii, ul. Jagiellońska 80, 03-301 Warszawa,

autor

Ścigała, D. K.

• Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie, ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa

Bibliografia

• 1. Ball K., Owsley C., Identifying Correlates of Accident Involvement for the Older Driver, Human Factors: The Journal of the Human Factors and Ergonomics Society 1991. vol. 33 583-595.
• 2. Bałoban W., Czas reakcji i czas motoryczny w ruchach sportowca http://www.nbuv.gov.ua/portal/soc_gum/ppmb/texts/2009_10/09bowtam.pdf, 2009. 6.12.2012.
• 3. Brzeziński J., Metodologia badań psychologicznych. PWN, Warszawa 1999.
• 4. Cross, JM, McGwin, G Jr, Rubin, GS, Ball, KK, West, SK, Roenker, DL, Owsley, C., Visual and medical risk factors for motor vehicle collision involvement among older drivers.Br J Ophthalmol. 93(3):400-4. doi:10.1136/bjo.2008.144584, 2009.
• 5. Horowski, P., Badania psychologiczne w ciemni. W: Metodyka psychologicznych badań kierowców. (red.) Rotter, T. Instytut Transportu Samochodowego, Warszawa 2003.
• 6. Horowski, P., Badanie widzenia przestrzennego. W: Metodyka psychologicznych badań kierowców. (red.) Rotter, T. Instytut Transportu Samochodowego. Warszawa 2003a.
• 7. Jędrzejczak-Młodziejewska, J., Krawczyk, A., Szaflik, J.P., Badanie wrażliwości na kontrast testerem wzroku Functional Vision Analyzer. W: Okulistyka 3(II)/2010. Katedra i Klinika Okulistyki II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Warszawa 2010.
• 8. Langford, J., Koppel, S., Epidemiology of older driver crashes – Identifying older driver risk factors and exposure patterns, Transportation Research Part F 9 (2006). p. 309–321.
• 9. Laudańska-Olszewska I., Biesiadka M., Omulecka M., Ocena okulistyczna zdolności do prowadzenia pojazdów samochodowych u kierowców po 60 roku życia. Okulistyka wydanie 4-6 s. 156, 2011.
• 10. Magnusson, D., Wprowadzenie do teorii testów. PWN, Warszawa 1981.
• 11. Pawlikowska H. (red.). Metodyka psychologicznych badań kierowców. Instytut Transportu Samochodowego. Warszawa 1979.
• 12. Rotter T. (red.). Metodyka psychologicznych badań kierowców. Instytut Transportu Samochodowego. Warszawa 2003.
• 13. Owsley, C., Stalvey, B., Wells, J., Sloane, M., McGwin, G., Visual risk factors for cash involvement in older drivers with cataract. Arch Ophthalmol; 119:881-887, 2010.
• 14. Reza, A., Wybrane zagadnienia przydatne w rekonstrukcji wypadku [w:] Wypadki drogowe. Vademecum biegłego sadowego. Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2002.
• 15. Salthouse, T.A., Major Issues in Cognitive Aging. New York. Oxford University Press 2010.
• 16. Skłodowski H. Psychologia kierowcy samochodowego. Wydawnictwo Adam Marszałek. Toruń 2003.
• 17. Tokarczyk E. (red.). Psychologiczne badania kierowców. Vademecum psychologa transportu. Instytut Transportu Samochodowego. Warszawa 2012.
• 18. Ucińska, M Tokarczyk, E, Odachowska E., Wpływ czynników psychicznych na sprawność kierowcy. ITS, Warszawa 2012.
• 19. Ucińska M., Odachowska E., Dobrzyńska M., Tokarczyk E., Niezgoda M., Kruszewski M., Ścigała D.K., Psychologiczne aspekty funkcjonowania kierującego pojazdem w zmieniającym się systemie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Praca statutowa 6203/ZPT. ITS, Warszawa 2013r. – materiał niepublikowany.
• 20. Unarski J., Wypadki w warunkach ograniczonej widoczności (w:) Wypadki drogowe. Vademecum biegłego sądowego. (red.) Wierciński, J., Reza, A. Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych. Kraków 2002.