Wielozadaniowe samoloty bojowe - wyzwanie dla obrony powietrznej (przeciwlotniczej)

• Autorzy: Kulik, Tomasz , Rodzik, Dariusz , Michalska, Anna

Warianty tytułu

EN

Multi role combat aircraft - a challenge for air defense

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Doświadczenia minionych lat pokazują, że operacje w przestrzeni powietrznej często stanowią przyczynek do rozpoczęcia i prowadzenia działań zbrojnych. Należy się zatem spodziewać, że na współczesnym polu walki to właśnie zagrożenia powietrzne będą stanowić gros zagrożeń militarnych ze strony przeciwnej. Jednym z istotnych tego typu zagrożeń dla obrony powietrznej (przeciwlotniczej) są samoloty wielozadaniowe. Dzieje się tak, ponieważ konstrukcje te są nieustannie rozwijane, unowocześniane i wyposażane w rozmaite środki rozpoznania i rażenia. Taki stan rzeczy powoduje, że mogą skutecznie realizować różnorakie zadania, między innymi te mające na celu wywalczenie i utrzymanie przewagi w powietrzu. Mając to na uwadze, za cel niniejszych badań autorzy postawili sobie pogłębienie wiedzy na temat wielozadaniowych samolotów bojowych, a co za tym idzie omówienie wyzwań stojących przed obroną powietrzną (przeciwlotniczą). Stąd też w pierwszej kolejności w artykule wyjaśniono istotę terminu wielozadaniowy samolot bojowy. Następnie scharakteryzowano wybrane współczesne wielozadaniowe samoloty bojowe. W dalszej części skupiono się na opisaniu wybranych wielozadaniowych samolotów przyszłości, a także ich cech mających wpływ na obronę powietrzną (przeciwlotniczą). Zebrany w ten sposób materiał badawczy pozwolił sformułować wnioski końcowe mające na celu identyfikację wyzwań, jakie stoją przed obroną powietrzną (przeciwlotniczą) w teraźniejszości i przyszłości. W artykule posłużono się takimi metodami badawczymi, jak analiza, synteza, uogólnienie oraz porównanie.

EN

The experience of recent years shows that operations in airspace often contribute to the initiation and conduct of military operations. It is therefore expected that on the modern battlefield, air threats will constitute the bulk of the military threats from the opposing side. One of the significant threats of this type to air defense (anti-aircraft) are multi-role combat aircraft. This is because these structures are constantly being developed, modernized and equipped with various means of reconnaissance and destruction. This state of affairs means that they can effectively perform various tasks, including those aimed at gaining and maintaining air superiority. With this in mind, the aim of this research was to deepen the knowledge about multi-role combat aircraft and, consequently, to discuss the challenges facing air defense (anti- -aircraft). Hence, first of all, the article explains the essence of the term multi-role combat aircraft. Then, selected modern multi-role combat aircraft were characterized. The following part focuses on describing selected multi-role combat aircraft of the future, as well as their features affecting air defense (anti-aircraft). The research material collected in this way made it possible to formulate final conclusions aimed at identifying the challenges facing air defense (anti-aircraft) in the present and the future. The article uses research methods such as analysis, synthesis, generalization and comparison.

Słowa kluczowe

PL

obrona; obrona powietrzna; zagrożenie powietrzne; samolot wielozadaniowy

EN

defence; air defence; air threat; multi-role aircraft

• Czasopismo: Aviation and Security Issues
• Rocznik: 2023
• Tom: No. 2
• Strony: 181--197
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz.

Twórcy

autor

Kulik, Tomasz

• Lotnicza Akademia Wojskowa,

autor

Rodzik, Dariusz

• Wojskowa Akademia Techniczna,

autor

Michalska, Anna

• Lotnicza Akademia Wojskowa,

Bibliografia

• Adamson A., Snyder M., The Challenges of Fifth-Generation Transformation, The RUSI Journal August/September 2017, 162:4, https://doi.org/10.1080/03071847.2 017.1353256.
• Biswas K., Military Aviation Principles, Military Engineering 2020 edited by George Dekoulis, DOI 10.5772/intechopen.79057.
• Bjerke H.M., Valaker S., Command and Control in a Fifth Generation Air Force: Coordination Requirements of Air Operations with F-35 and the Command and Control-System of the Norwegian Armed Forces. Scandinavian Journal of Military Studies 2022, 5(1). DOI: https://doi.org/10.31374/sjms.116.
• Bondaruk A., Badanie wpływu uszkodzeń i niesprawności samolotu wielozadaniowego na bezpieczeństwo lotów, ITWL, Warszawa 2011.
• Butowski P., Suchoj Su-57 rekomendowany do produkcji, Lotnictwo Aviation International nr 9/2017.
• Carriço A., The aviation industry corporation of china (avic) and the research and development programme of the J-20, JANUS.NET e-journal of International Relations, Vol. 2, N.º 2, Autumn 2011.
• Encyklopedia Techniki Wojskowej, Wydawnictwo MON, Warszawa 1978.
• Encykopedia Brytanica, Tom 38, Wydawnictwo Kupisz S.A., Poznań 2004.
• Fisher M., Gruszczyński J., Najnowsze chińskie myśliwce (2), Lotnictwo Aviation International nr 2/2018.
• Gotowała J.S., Bojowe lotnictwo XXI wieku, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2007.
• Grenda B., Bielawski R., Rozwój lotniczych środków rażenia, AszWoj, Warszawa 2017.
• Gruszczyński J., Uzbrojenie MBDA dla samolotu wielozadaniowego F-35, Lotnictwo Aviation International nr 9/2021.
• Grzegorzewski J., Samoloty tornado o zmiennej geometrii skrzydeł, Przegląd Sił Powietrznych nr 4/2006, nr 9.
• Grzesik N., Uzbrojenie samolotu F-16, WSOSP, Dęblin 2010.
• Hayward D.M., Duff A.K., Wagner C., F-35 Weapons Design Integration, 2018 Aviation Technology, Integration, and Operations Conference Atlanta, Georgia USA, https://doi.org/10.2514/6.2018-3370.
• Кедров И., РЛК «Белка» пятого поколения, Национальная, ОБОРОНА №10 октябрь 2020.
• Kluska K., Drugi myśliwiec FC-31 w powietrzu, Lotnictwo Aviation International nr 2/2017.
• Kwasek T., F-22A Raptor w Siłach Powietrznych Stanów Zjednoczonych, Lotnictwo nr 9/2021.
• Kwika J., Rozpoznanie radiolokacyjne - rzeczywistość i przyszłość sił powietrznych, Obronność. Zeszyty Naukowe ASzwoj nr 4(16)/2015.
• Modrzewski J., Encyklopedia techniki wojskowej, wyd. 2., niezmienione, MON, Warszawa 1987.
• Pattanaik B., Chauhan A., A study of stealth technology, Materials Today: Proceedings Volume 81, Part 2, 2023. https://doi.org/10.1016/j.matpr.2021.03.705.
• Prokopowicz W., Nowe technologie maskowania statków powietrznych. Techniczne i organizacyjne aspekty współczesnego maskowania, red. K. Wysocki, W. Kuchta, AszWoj, Warszawa 2022.
• Prokopowicz W., Śniegóła R., Lojalny skrzydłowy - przykłady rozwiązań, Nauka dla obronności i środowiska Tom 2, red. T. Łodygowski, M. Ciałkowski, A. Żyluk, ITWL, Warszawa 2020.
• Radomyski A., Michalski D., Militarne statki powietrzne, rakiety balistyczne i manewrujące jako efektywne środki odstraszania potencjalnego przeciwnika, Kultura Bezpieczeństwa Nr 33/2019, DOI: 10.5604/01.3001.0013.1950.
• Radomyski A., Współczesne determinanty bezpieczeństwa powietrznego państwa, Historia i Polityka, nr 25(32)/2018.
• Setua D.K., Mordina B., Srivastava A.K., Roy D., Eswara Prasad N., Carbon nanofibers-reinforced polymer nanocomposites as efficient microwave absorber. Fiber-Reinforced Nanocomposites: Fundamentals and Applications 2020, doi:10.1016/b978-0-12-819904-6.00018-9.
• Shklarskya I., Shamirb E., Driving innovation in air power: the cold war’s four generations of fighter jets, Defense & Security analysis 2023, VOL. 39, NO. 2, https://doi.or g/10.1080/14751798.2023.2178071.
• Szelmanowski A., Borowski J., Michałowski P., Możliwości nahełmowej wizualizacji obrazów z głowic obserwacyjno-celowniczych stosowanych w środkach transportu lotniczego, Logistyka i Nauka nr 3/2012.
• Szulc T., Chiński myśliwiec J-20, Lotnictwo nr 4/2013.
• Tirpak J.A., The Sixth Generation Fighter, AIR FORCE Magazine, October 2009.
• Truskowski A., Wykrywanie statków powietrznych wykonanych w technologii stealth, Zeszyty Naukowe AMW nr 4 (199)/2014, DOI: 10.5604/0860889X.1139635.
• Zabłocki E., Dlaczego Wojskom Lotniczym i Obrony Powietrznej niezbędny jest samolot wielozadaniowy?, Przegląd WLOP, nr 3/2001.

Identyfikatory

DOI

10.55676/asi.v4i2.73