Rola audytu finansowego w wykrywaniu nadużyć gospodarczych

• Autorzy: Szczerbak, Monika

Warianty tytułu

EN

The role of financial audit in detecting fraud

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Nadużycia gospodarcze ze względu na swoją specyfikę ulegają permanentnym zmianom. Globalizacja, swobodny przepływ kapitału i ludzi, niespotykany rozwój technologii informatycznych, nowe możliwości komunikowania się i nawiązywania transakcji sprzyjają wyjątkowo rozwojowi nadużyć gospodarczych. Praktyka pokazuje, że sprawcy dysponują profesjonalną wiedzą w tym zakresie i są w stanie wykorzystać każdą lukę prawną w celu zalegalizowania nadużycia lub jego skutecznego ukrycia. Stwierdza się także, iż im bardziej konkurencyjne warunki życia gospodarczego, tym bardziej wyrafinowane oszustwa. Stąd też opracowanie i wdrożenie w podmiotach efektywnego systemu wykrywania nadużyć nie jest procesem łatwym. Jednym z narzędzi pomocnym w wykrywaniu nadużyć, w tym tych o charakterze finansowym, jest audyt. Ze względu na skalę nadużyć gospodarczych i ich wzrastającą tendencję warto sprawozdania finansowe poddawać badaniu, nawet jeśli nie nakłada na podmiot tego obowiązku ustawa o rachunkowości. Ma to także wpływ na pozytywną opinię o organizacji wśród potencjalnych inwestorów. Celem artykułu jest przedstawienie najczęściej używanych określeń definiujących nadużycia gospodarcze oraz teoretycznych i praktycznych aspektów audytu jako narzędzia wspomagającego wykrywanie nadużyć gospodarczych.

EN

Economic fraud are subject to permanent changes due to their specificity. Globalization, free movement of capital and people, extraordinary development of information technologies, new communication methods and transaction opportunities are strongly influencing the development of fraud. Practice shows that the offenders have professional knowledge in these areas and are able to use any legal loophole in order to decriminalize frauds or effectively conceal them. It is also stated that the more competitive the economic conditions, the more sophisticated the fraud. Therefore, the development and implementation of an effective fraud detection system is not an easy process for business entities. Audit is considered as one of the tools helping to detect financial fraud. Due to the increasing scale of fraudulent transactions and other types of fraud, it is recommended to audit financial statements even if it is not imposed as an accounting obligation on the entity. Auditing also affects positive opinions about an organization among potential investors. The aim of this article is to present most frequently used terms defining business fraud as well as the theoretical and practical aspects of auditing as a supporting tool in detecting fraud.

Słowa kluczowe

PL

nadużycia gospodarcze; przestępstwa gospodarcze; korupcja

EN

economic fraud; economic crime; corruption

• Czasopismo: Nowoczesne Systemy Zarządzania
• Rocznik: 2019
• Tom: T. 14, nr 1
• Strony: 201--219
• Opis fizyczny: Bibliogr. 40 poz., tab.

Twórcy

autor

Szczerbak, Monika

• Wojskowa Akademia Techniczna Wydział Bezpieczeństwa, Logistyki i Zarządzania

Bibliografia

• [1] 15. Światowe Badanie Nadużyć Gospodarczych „Uczciwość pod lupą - przyszłość zarządzania zgodnością”, EY, kwiecień 2017.
• [2] Badanie przestępczości gospodarczej w Polsce 2016. Wyniki i kluczowe wnioski, Zespół Usług Śledczych i Zarządzania Ryzykiem Nadużyć PwC Polska, Warszawa, marzec 2016.
• [3] Bartoszewicz A., Bartoszewicz S., 2016, Implementacja systemu zwalczania nadużyć finansowych przez Instytucję Zarządzającą na potrzeby audytu desygnacyjnego, „Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów / Szkoła Główna Handlowa”, z. 152.
• [4] Definicja audytu wewnętrznego, Kodeks etyki oraz Międzynarodowe standardy praktyki zawodowej audytu wewnętrznego, 2011, The Institute of Internal Auditors Research Foundation.
• [5] Emerling I., 2014, Creative Accounting versus the Financial Result of an Enterprise, „Human and Social Sciences at the Common Conference”, t. 2, z. 1.
• [6] Jasiński W., 2014, Nadużycia w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Poltext, Warszawa.
• [7] Kamela-Sowińska A., 2006, Psychologiczne i ekonomiczne źródła oszustw księgowych, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, t. 32, nr 88.
• [8] Kamela-Sowińska A., 2015, Audyt śledczy w jednostkach sektora finansów publicznych, [w:] E.I. Szczepankiewicz, A. Kamela-Sowińska, J. Klak, A. Luma, K. Młynarczyk, A. Szyba, M. Witkowska, R. Żółtowski, Kontrola i audyt wewnętrzny w jednostkach samorządu terytorialnego, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
• [9] Kutera M., 2008, Rola audytu finansowego w wykrywaniu przestępstw gospodarczych, Difin, Warszawa.
• [10] Kutera M., 2016, Nadużycia finansowe. Wykrywanie i zapobieganie, Difin, Warszawa.
• [11] Ludzki instynkt czy logika maszyn - czemu ufasz bardziej walce z korupcją i nadużyciami?, Badanie Nadużyć Gospodarczych 2017. Europa, Bliski Wschód, Indie i Afryka (EMEIA), EY, kwiecień 2017.
• [12] Masiukiewicz P., 2014, Czarny rynek a system płatności, „Kurier Finansowy”, nr 3.
• [13] Masiukiewicz P., Dec P., 2015, Economic Crime and Determinants of Black Market Loans, „Transformations in Business & Economics”, vol. 14, nr 2.
• [14] Nadużycia w sektorze finansowym. Raport z badania. Edycja 2017, Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce, EY, wrzesień 2017.
• [15] Obowiązek badania sprawozdania - kogo dotyczy i co oznacza?, „Zeszyty Metodyczne Rachunkowości” 2016, nr 4(412).
• [16] Patterson R., 2002, Kompendium terminów z zakresu rachunkowości i finansów po polsku i po angielsku, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa.
• [17] Piaszczyk A., 2009, Audyt śledczy, Europejskie Centrum Ekonomiczne „Prestiż”, Lublin.
• [18] Polityka Przeciwdziałania Nadużyciom Finansowym POPW 2014-2020, Departament Programów Ponadregionalnych, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju.
• [19] Proczek M., Szczepańska P., 2017, Nadużycia i oszustwa finansowe a działalność Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, nr 319.
• [20] Report to the Nation on Occupational Fraud and Abuse, 2014, Global Fraud Study, Association of Certified Fraud Examiners.
• [21] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 (Dz.Urz. UE L 347/320 z 20.12.2013).
• [22] Uchwała nr 2783/52/2015 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z dnia 10 lutego 2015 r. w sprawie krajowych standardów rewizji finansowej.
• [23] Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (t.j. DzU 2019 poz. 1950).
• [24] Ustawa z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (t.j. DzU 2019 poz. 1921).
• [25] Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (DzU 2014 poz. 1146).
• [26] Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. DzU 2017 poz. 2077).
• [27] Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. DzU 2018 poz. 395).
• [28] Wells J.T., 2006, Nadużycia w firmach. Vademecum, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa.
• [29] Żółtek S., 2009, Prawo karne gospodarcze w aspekcie zasady subsydiarności, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
• [30] Europejski semestr - zestawienie informacji tematycznych. Walka z korupcją (dostęp: 20.11.2018), https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/file_import/european-semester_thematic-factsheet_fight-against-corruption_pl.pdf.
• [31] Fiskus wykrył w 2016 r. oszustwa podatkowe na 22 mld zł (dostęp: 02.12.2018), https://www.bankier.pl/wiadomosc/Fiskus-wykryl-w-2016-r-oszustwa-podatkowe-na-22-mld-zl-7501900.html.
• [32] Handbook of International Quality Control, Auditing, Review, Other Assurance, and Related Services Pronouncements, 2016-2017 Edition, Volume 1 (dostęp: 10.12.2018), https://www.ifac.org/system/files/publications/files/2016-2017-IAASB-Handbook-Volume-1.pdf.
• [33] Integrity Vice Presidency (dostęp: 23.11.2018), http://www.worldbank.org/en/about/unit/integrity-vice-presidency/what-is-fraud-and-corruption.
• [34] International Financial Institutions Anti-Corruption Task Force, Group African Development Bank Group, Asian Development Bank European Bank for Reconstruction and Development, European Investment Bank Group International Monetary Fund, Inter-American Development Bank Group, World Bank Group, September 2006 (dostęp: 11.12.2018), http://www.eib.org/about/documents/ifi-anti-corruption-task-force-uniform-framework.htm.
• [35] Kto i jak okrada polskie firmy? - Badanie przestępczości gospodarczej w Polsce 2018 (dostęp: 20.11.2018), https://www.pwc.pl/pl/publikacje/2018/badanie-przestepczosci-gospodarczej-2018-raport-pwc.html.
• [36] Marszycki K., Kto i w jakim celu bada sprawozdanie finansowe? (dostęp: 01.12.2018), https://www.fxmag.pl/artykul/kto-i-w-jakim-celu-bada-sprawozdania-finansowe-spek.
• [37] OECD, 2014, The Rationale for Fighting Corruption, CleanGovBiz (dostęp: 03.12.2018), https://www.oecd.org/cleangovbiz/49693613.pdf.
• [38] OLAF w 2016 r.: lider w zwalczaniu nadużyć finansowych w ramach dużych, międzynarodowych dochodzeń (dostęp: 05.12.2018), https://ec.europa.eu/anti-fraud/media-corner/news/31-05-2017/olaf-2016-leading-way-combatting-fraud-through-large-transnational_pl.
• [39] Rutkowski M., Definicja bez definicji, czyli co to jest nadużycie (dostęp: 12.12.2018), https://www.fraudiq.eu/2010/definicja-bez-definicji-czyli-co-to-jest-naduzycie.html.
• [40] Uchwała nr 2783/52/2015 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z dnia 10 lutego 2015 r. w sprawie krajowych standardów rewizji finansowej (dostęp: 11.12.2018), https://www.pibr.org.pl/assets/file/519,KRBR-uchwala-2783-52-2015.pdf.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).

Identyfikatory

DOI

10.37055/nsz/129550