Exploring Łódź’s city centre–from the origins to modern Times

• Autorzy: Włodarczyk, Monika

Warianty tytułu

PL

W poszukiwaniu centrum Łodzi–od powstania miasta po czasy współczesne

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article presents a comprehensive analysis of changes in the perception and functionality of Łódź’s centre within the context of urban and social transformations. It focuses on identifying key factors influencing the city’s spatial and social evolution, examining how historical and emerging centres affect its structure and residents’ lives. Utilizing a broad methodology based on spatial data, historical analysis, and results from field research and surveys, the author aims to understand the dynamics of changes in Łódź’s urban structure. The conclusions highlight the importance of adaptive urban strategies that consider changing social needs and expectations, indicating the development of multi-functional centres as a response to the complex challenges of the modern city. The study sheds light on spatial restructuring processes, emphasizing the role of social participation and innovative approaches in shaping the future of urban centres.

PL

W artykule przedstawiono kompleksową analizę zmian w percepcji i funkcjonowaniu centrum Łodzi w kontekście przemian urbanistycznych i społecznych. Skoncentrowano się na identyfikacji kluczowych czynników wpływających na ewolucję przestrzenną i społeczną miasta, badając, jak historyczne i nowo powstające centra wpływają na jego strukturę i życie mieszkańców. Wykorzystując metodologię opartą na analizie danych przestrzennych, historycznych oraz wyników przeprowadzonych badań terenowych i ankietowych, autorka dąży do zrozumienia dynamiki zmian w tkance miejskiej Łodzi. We wnioskach podkreślono znaczenie adaptacyjnych strategii urbanistycznych, które uwzględniają zmieniające się potrzeby i oczekiwania społeczne, wskazując na rozwój wielu ośrodków funkcjonalnych jako odpowiedź na złożone wyzwania współczesnego miasta. Badanie rzuca światło na procesy restrukturyzacji przestrzennej, podkreślając rolę partycypacji społecznej i innowacyjnego podejścia w kształtowaniu przyszłości centrów miejskich.

Słowa kluczowe

PL

Łódź; dziedzictwo przemysłowe; centrum miasta; rewitalizacja; rozwój urbanistyczny; strategia miejska

EN

Łódź; industrial heritage; city centre; revitalization; urban development; urban strategies

• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2024
• Tom: Nr 3 (79)
• Strony: 75--84
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., rys.

Twórcy

autor

Włodarczyk, Monika

• Faculty of Architecture, Cracow University of Technology, Poland,

Bibliografia

• Bolanowski, Tomasz. Architektura okupowanej Łodzi. Niemieckie plany przebudowy miasta. Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2013.
• Ciarkowski, Błażej. Łódź, która nie powstała. Łódź: Wydawnictwo Księży Młyn, 2016.
• Cysek-Pawlak, Monika. “Rewitalizacja obszarowa centrum Łodzi, konstrukcja programu a uwarunkowania procesu.” Gospodarka w Praktyce i Teorii 49, nr 4, (2017): 7–22. https://doi.org/10.18778/1429-3730.49.01.
• Damurski, Łukasz, Jerzy Ładysz, Jacek Pluta, Wawrzyniec Zipser, and Magdalena Mayer-Wydra. “Lokalne centrum usługowe: w poszukiwaniu formy i funkcji.” Przestrzeń Społeczna, nr 1 (2018): 142–168.
• Dzieciuchowicz, Jerzy. Handel w przestrzeni wielkomiejskiej. Przykład Łodzi. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2013.
• Gralińska-Toborek, Agnieszka. “Nowy Stary Rynek w Łodzi – nieudane miejsce.” Kultura i Historia, nr 30 (2016): 16–23.
• Jabłoński, Tomasz. “Z cyklu łódzkie historie. Pożar w centrum Łodzi. Spłonął Dom Buta róg Piotrkowskiej i Tuwima.” Dziennik Łódzki, December 5, 2022. Accessed January 1, 2024. https://dzienniklodzki.pl/z-cyklu-lodzkie-historie-pozar-w-centrum-lodzi-splonal-dom-bu-ta-rog-piotrkowskiej-i-tuwima-zdjecia/ar/c1-14737730.
• Lynch, Kevin. Obraz miasta. Translated by Tomasz Jeleński. Kraków: Wydawnictwo Archivolta, 2011.
• Kałach, Maciej. “Solpol we Wrocławiu do rozbiórki, ale w Łodzi wciąż stoi jego «bliźniak».” onet.pl. January 11, 2022. Accessed January 1, 2024. https://wiadomosci.onet.pl/lodz/solpol-we-wroclawiu-do-roz-biorki-jego-blizniak-tymczasem-dziala-w-lodzi/k9r7jlm.
• Koter, Marek. Geneza układu przestrzennego Łodzi przemysłowej. Warszawa: PWN, 1969.
• Kulesza, Piotr. “Rozbudowa sieci kolejowej jako czynnik rozwoju aglomeracji łódzkiej do 1914 r.” Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku, nr 6 (2009): 173–187. https://doi.org/10.18778/2080-8313.06.10.
• Kusiński, Jacek, Ryszard Bonisławski, and Maciej Janik. Księga fabryk Łodzi. Łódź: Wydawnictwo Jacek Kusiński, 2009.
• Łódzki Internetowy System Informacji o Terenie. Accessed January 1, 2024. www.mapa.lodz.pl.
• Majewski, Jerzy. “Łódź. Tramwaje w stajni jednorożców”. Miasta rytm. Blog Jerzego S. Majewskiego. November 16, 2016. Accessed January 1, 2024. https://miastarytm.pl/lodz-tramwaje-w-stajni-jednorozcow/.
• Mordwa, Stanisław. “Krzywa wrażeń dla ulicy Piotrkowskiej w Łodzi.” Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographic Socio-Oeconomica 10, (2009): 89–98.
• Motak, Maciej. “Ebenezer Howard Idea in the planning of Krakow. A short history.” International Planning History Society Proceedings 17, no. 2 (2016): 237–250. https://doi.org/10.7480/iphs.2016.2.1239.
• Oleszczyński, Seweryn. Plan Miasta Łodzi. [litogr.]. Warszawa: Zakład Litograficzny Banku Polskiego, 1853 [in: Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Lublinie, sign. 7/XVI. Available:https://polona.pl/pre-view/75146cdc-4b45-4864-8b98-60889b822ad9]
• Opania, Szymon. “Analiza funkcjonalna i kompozycyjna koncepcji rewitalizacji strefy nowego centrum Łodzi.” Studia Miejskie, nr 26 (2017): 65–82.
• Opis przedmiotu zamówienia. Opracowanie dokumentacji dla zadań inwestycyjnych z uwzględnieniem działań komplementarnych w zakresie ośmiu priorytetowych projektów rewitalizacji obszarowej centrum Łodzi (projekty 1–8), załącznik 6. Łódź: Urząd Miasta Łodzi, 2015.
• Pawłowska, Aneta. “Marzenia o metropolii, czyli architektura publiczna XXI w. w Łodzi.” Architectus 58, no. 2 (2019): 41–58. https://doi.org/10.5277/arc190204.
• Poklewski-Koziełł, Damian. “W kierunku miasta bez samochodów: przestrzenie dla pieszych w wybranych zespołach urbanistycznych w Europie”. PhD diss., Politechnika Krakowska, 2019.
• Portal Rewitalizacji Urzędu Miasta Łodzi. Accessed: January 1, 2024. https://rewitalizacja.uml.lodz.pl/
• Sieber, Alfred. 10-kopiejkowy plan m. Łodzi [mapa]. Łódź: Wydawnictwo Kosmopolita, 1913 [in: Archiwum Państwowe w Łodzi, sign. 39/609/0/-/551. Available: http://polona.pl/item/35304166].
• Stawiszyńska, Aneta. “Łódź pod okupacją niemiecką; w nowych granicach z 1915 r.” In Atlas historyczny miasta Łodzi, edited by Marek Koter. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, 2019.
• Stangel, Michał. Kształtowanie współczesnych obszarów miejskich w kontekście zrównoważonego rozwoju. Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, 2013.
• Stefański, Krzysztof. Jak zbudowano przemysłową Łódź: architektura i urbanistyka miasta w latach 1821–1914. Łódź: Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego, 2001.
• Stefański, Krzysztof. “Łódź – miasto bez centrum?” In Architektura w mieście, architektura dla miasta: przestrzeń publiczna w miastach ziem polskich w “długim” dziewiętnastym wieku, edited by Aleksander Łupieńko, Agnieszka Zabłocka-Kos, 279–293. Warszawa: Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN, 2019.
• Strategia Rozwoju Ulicy Piotrkowskiej w Łodzi na lata 2009–2020. Załącznik do uchwały Nr LVII/1074/09 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 13 maja 2009 r. Accessed January 10, 2024. https://d-pt.ppstatic.pl/k/r/9/d5/77/4d7f4c0c2b9db_z.pdf
• Sumorok, Aleksandra. Architektura i urbanistyka Łodzi okresu realizmu socjalistycznego. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2010.
• Szpakowska-Loranc, Ernestyna, and Agnieszka Matusik. “Łódź – Towards a resilient city”. Cities 107, (2020): 1–14. https://doi.org/10.1016/j.cities.2020.102936.
• Śmiechowski, Kamil. “Podziały społeczne i praktyki przestrzenne w przestrzeni miejskiej Łodzi pod koniec XIX i na początku XX wieku.” In Architektura w mieście, architektura dla miasta: przestrzeń publiczna w miastach ziem polskich w “długim” dziewiętnastym wieku, edited by Aleksander Łupieńko, Agnieszka Zabłocka-Kos, 293–313. Warszawa: Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN, 2019.
• Wesołowski, Jacek. “Łódź Fabryczna Railway Station – a progress or regress in railway architecture?”. Architectus 73, nr 1 (2023): 63–74. https://doi.org/10.37190/arc230106.
• Wycichowska, Beata. “Rewitalizacja niezrównoważona – problem Łodzi.” Czasopismo Techniczne. Architektura 109, z. 12, 3-A (2012): 39–45.

Identyfikatory

DOI

10.37190/arc240308