Ecologically sustainable social policy as a challenge for the 21st century. The perspective of climate change consequences in Poland

• Autorzy: Koczur, Wiesław , Lorek, Agnieszka

Warianty tytułu

PL

Ekologicznie zrównoważona polityka społeczna jako wyzwanie xxi wieku. Perspektywa konsekwencji zmian klimatu w Polsce

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The central objective of the article is to determine the basic links between social and environmental policies in the context of sustainable development and to evaluate the challenges of environmental issues for particular social policy sectors. The primary research method applied in the following article was a systematic review of the available literature on the subject, thematic reports, statistical data and legal acts. The main areas of concern analysed are the identification of the most significant challenges facing social policy in the 21st century in the context of environmental protection and of the most significant effects of climate change and other environmental threats on sectoral social policies (population and family policy, education policy, labour market policy, social security policy, health care and housing policy), along with the directions of necessary changes. Currently, environmental issues are still greatly neglected in social policy debates. The article presented here is a comprehensive attempt to assess the environmental and climate challenges for social policy. Moreover, it points out the necessary directions for change.

PL

Głównym celem artykułu jest określenie podstawowych powiązań pomiędzy polityką społeczną a ekologiczną w kontekście zrównoważonego rozwoju oraz ocena wyzwań związanych z problemami środowiskowymi dla poszczególnych sektorów polityki społecznej. Główną metodą badawczą zastosowaną w poniższym artykule był systematyczny przegląd dostępnej literatury przedmiotu, raportów tematycznych, danych statystycznych oraz aktów prawnych. Podstawowe problemy poddane analizie dotyczą: określenia najistotniejszych wyzwań stojących przed polityką społeczną w XXI w. w kontekście ochrony środowiska oraz określenie najistotniejszych skutków zmian klimatycznych i innych zagrożeń środowiskowych dla sektorowych polityk społecznych (polityka ludnościowa i rodzinna, edukacyjna, rynku pracy, zabezpieczenia społecznego, ochrony zdrowia, mieszkaniowa) wraz z kierunkami koniecznych zmian. Aktualnie kwestie środowiskowe wciąż są w dużej mierze pomijane w debatach dotyczących polityki społecznej. Prezentowany artykuł stanowi całościową próbę oceny wyzwań środowiskowych i klimatycznych dla polityki społecznej i wskazuje niezbędne kierunki zmian.

Słowa kluczowe

PL

zrównoważony rozwój; polityka społeczna; zmiany klimatyczne; zagrożenia środowiskowe

EN

sustainable development; social policy; climate change; environmental risks

• Czasopismo: Economics and Environment
• Rocznik: 2024
• Tom: No. 3
• Strony: art. no. 763
• Opis fizyczny: Bibliogr. 70 poz., fot., wykr.

Twórcy

autor

Koczur, Wiesław

• University of Economics in Katowice

autor

Lorek, Agnieszka

• University of Economics in Katowice, 1 Maja Street 50 40-287 Katowice ,

Bibliografia

• Act from 26 June 1974. Labor Code. Journal of Laws No. 24, item 141. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19740240141 (in Polish).
• Atkinson, G., Dubourg, R., Hamilton, K., Munasinghe, M., Pearce, D., & Young, C. (1997). Measuring sustainable development: macroeconomics and the environment. Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
• Berkes, F., & Folke, C. (1994). Investing in Cultural Capital for Sustainable Use of Natural Capital. In A.M. Jansson, M. Hammer, C. Folke & R. Costanza (Eds.), Investing in Natural Capital: The Ecological Economics Approach to Sustainability (pp. 233-249). Island Press.
• Bianchini, R. (2023). Stefano Boeri Vertical Forest. From Hype to Archetype? https://www.inexhibit.com/case-studies/the-vertical-forest-towers-in-milan-by-boeri-phenomenon-or-archetype/
• Błażejczyk, K., Baranowski, K., & Błażejczyk, A. (2015). Adaptacja systemu ochrony zdrowia do zmian klimatu. In H. Lorenc & Z. Ustrunl (Eds.), Klimat a bezpieczeństwo i gospodarka (pp. 175-190). Warszawa: Wydawnictwo Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej-PIB. (in Polish).
• Blewitt, J. (2008). Connecting the Social with the Environmental: Social Capital and Environmental Justice. In J. Blewitt (Ed.), Understanding Sustainable Development (pp. 75-98). London: Routledge.
• Bokwa, A., Kicińska, B., Kurowski, Ł., & Wieczorek, L. (2022). Zmiana klimatu jako wyzwanie edukacyjne. Czasopismo Geograficzne, 93(4), 703-730. http://dx.doi.org/10.12657/czageo-93-27 (in Polish).
• Boström, M. (2012). A missing pillar? Challenges in theorizing and practicing social sustainability: introduction to the special issue. Sustainability: Science, Practice and Policy, 8(1), 3-14. http://dx.doi.org/10.1080/15487733.2012.11908080
• Cabral, C., & Dhar, R. L. (2019). Green competencies: Construct development and measurement validation. Journal of Cleaner Production, 235, 887-900. http://dx.doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.07.014
• Czauderna, P., Koczur, W., Woch, M., & Wypych, M. (Eds.). (2019). Polska szkoła rehabilitacji kompleksowej. Analiza porównawcza instytucjonalnych rozwiązań. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe. (in Polish).
• Dempsey, N., Bramley, G., Power, S., & Brown, C. (2011). The social dimension of sustainable development: Defining urban social sustainability. Sustainable Development, 19(5), 289-300. http://dx.doi.org/10.1002/sd.417
• European Commission. (2023a). ETS 2: buildings, road transport and additional sectors. https://climate.ec.europa.eu/eu-action/eu-emissions-trading-system-eu-ets/ets-2-buildings-road-transport-and-additional-sectors_en
• European Commission. (2023b). The European Green Deal. https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/european-green-deal_en
• European Trade Union Confederation. (2020). Adaptation to Climate Change and the world of work. www.etuc.org/en/adaptation-climate-change
• Firlit-Fesnak, G., & Męcina, J. (Eds.). (2018). Polityka społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. (in Polish).
• Fleetwood, J. (2020). Social justice, food loss, and the sustainable development goals in the era of COVID-19. Sustainability, 12(12), 5027. https://doi.org/10.3390/su12125027
• Golinowska, S. (2018). Modele Polityki społecznej w Polsce i Europie na początku XXI wieku. Warszawa: Fundacja Stefana Batorego. (in Polish).
• Grewiński, M. (2021). Usługi społeczne we współczesnej polityce społecznej. Przegląd problemów i wizja przyszłości. Warszawa: Wydawnictwo Elipsa. (in Polish).
• GUS. (2023). Zdrowie i ochrona zdrowia w Polsce w 2022 r. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/zdrowie-i-ochrona-zdrowia-w-2022-roku%2C1%2C13.html?utm_source=chatgpt.com (in Polish).
• Hediger, W. (2000). Sustainable development and social welfare. Ecological Economics, 32(3), 481-492. https://doi.org/10.1016/S0921-8009(99)00117-2
• Hirvilammi, T., Häikiö, L., Johansson, H., Koch, M., & Perkiö, J. (2023). Social policy in a climate emergency context: Towards an ecosocial research agenda. Journal of Social Policy, 52(1), 1-23. https://doi.org/10.1017/S0047279422000721
• Hopwood, B., Mellor, M., & O'Brien, G. (2005), Sustainable development: mapping different approaches. Sustainable Development, 13(1), 38-52. https://doi.org/10.1002/sd.244
• ILO. (2019). Skill for a Greener Future: Global View. https://www.ilo.org/sites/default/files/wcmsp5/groups/public/%40ed_emp/documents/publication/wcms_732214.pdf
• IOŚ-PIB. (2019). Architektura, Budownictwo. Jak zmiany klimatu wpływają na budynki i ich bezpośrednie otoczenie. Warszawa: Instytut Ochrony Środowiska-Państwowy Instytut Badawczy. (in Polish).
• IPPC. (2022). Zmiana klimatu 2022. Zagrożenia, adaptacja i wrażliwość. https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg2/downloads/outreach/Raport_IPCC_cz2_29_11_22_OST.pdf (in Polish).
• JRC. (2022). GreenComp. The European sustainability competence framework. https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC128040
• Kamali, F. P., Borges, J. A. R., Osseweijer, P., & Posada, J. A. (2018). Towards social sustainability: Screening potential social and governance issues for biojet fuel supply chains in Brazil. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 92, 50-61. https://doi.org/10.1016/j.rser.2018.04.078
• Kapera, I. (2023). Zrównoważony rozwój a system ochrony zdrowia w Polsce – wprowadzenie w tematykę. Władza Sądzenia, (25), 4-21. https://doi.org/10.18778/2300-1690.25.01
• Karaczun, Z. M., & Michalak, W. (2019). Wpływ zmiany klimatu i zanieczyszczenia powietrza na zdrowie mieszkańców Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo PKEOM. (in Polish).
• Kiełczewski, D. (2015). Problem koordynacji polityki ekologicznej i polityki społecznej w kontekście zrównoważonego rozwoju. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, (409), 29-37. https://www.dbc.wroc.pl/Content/31596/Kielczewski_Problem_Koordynacji_Polityki_Ekologicznej_i_Polityki_2015.pdf?utm_source=chatgpt.com (in Polish).
• Koczur, W. (2010). Restytucja zdolności do pracy w polskim powszechnym systemie ubezpieczeń społecznych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. (in Polish).
• Koczur, W. (2012). Zabezpieczenia społeczne: zarys problematyki. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego. (in Polish).
• Koczur, W. (2016). Ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. In G. Szpor (Ed.), System ubezpieczeń społecznych. Zagadnienia podstawowe (pp. 123-138). Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer. (in Polish).
• Konfederacja Lewiatan. (2022). Zielone kompetencje i miejsca pracy w Polsce w perspektywie 2030 r. https://lewiatan.org/wp-content/uploads/2022/09/RAPORT_zielone_kompetencje-1.pdf (in Polish).
• Kowalczyk, O., & Kamiński, S. (Eds.). (2021). Wymiary polityki społecznej. Wrocław: Wydawnictwo UE we Wrocławiu. (in Polish).
• Kozar, Ł. (2015). "Zielone" miejsca pracy jako efekt dążeń do zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego. Rynek-Społeczeństwo-Kultura, 3(15), 5-11. https://journals.indexcopernicus.com/api/file/viewByFileId/349255?utm_source=chatgpt.com (in Polish).
• Kozar, Ł. (2019). Zielone miejsca pracy. Uwarunkowania–identyfikacja–oddziaływanie na lokalny rynek pracy. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. (in Polish).
• Kubow, A. (Ed.). (2020). Wyzwania polityki społecznej. Wybrane aspekty. Wrocław: Wydawnictwo UE we Wrocławiu. (in Polish).
• Kurzynowski, A. (2003). Polityka społeczna – podstawowe pojęcia i zakres. In A. Kurzynowski (Ed.), Polityka społeczna (pp. 11-20). Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH. (in Polish).
• Lehtonen, M. (2004). The environmental–social interface of sustainable development: capabilities, social capital, institutions. Ecological Economics, 49(2), 199-214. http://dx.doi.org/10.1016/j.ecolecon.2004.03.019
• Lorek, A. (2006). The social dimension of sustainable development - the fight with poverty. In K. Heffner & K. Malik (Eds.), Human Capital as Development Factor of the Region: Macro- and Microeconomic Approach (pp. 78-85). Polish Academy of Sciences, Committee for Spatial Economy and Regional Planning.
• Lorek, A. (2013). Edukacja dla zrównoważonego rozwoju w Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 131, 23-31. https://www.ue.katowice.pl/fileadmin/_migrated/content_uploads/2_A.Lorek_Edukacja_dla_zrownowazonego....pdf (in Polish).
• Lorek, A. (2017). Polityka zrównoważonego rozwoju gmin śląskich. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 961(1), 21-37. http://dx.doi.org/10.15678/ZNUEK.2017.0961.0102 (in Polish).
• Lorek, A., Barteczek, A., & Słupik, S. (2008). Ocena stanu edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju w Akademii Ekonomicznej w Katowicach. In J. Harasim & T. Kraśnicka (Eds.), Ekonomia i Finanse – Współczesne problemy badawcze (pp. 35-47). Katowice: Akademia Ekonomiczna w Katowicach. (in Polish).
• Lorek, A., Lorek, E., & Koczur, W. (2023). Education for sustainable development in Polish institutions of higher education–present and future. Economics and Environment, 84(1), 116-132. https://doi.org/10.34659/eis.2023.84.1.513
• Michalak, D. (2015). Przemiany strukturalne na rynku pracy jako efekt zmian klimatycznych. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, (406), 382-390. https://dbc.wroc.pl/Content/31465/PDF/Michalak_Przemiany_Strukturalne_Na_Rynku_Pracy_Jako_Efekt_2015.pdf (in Polish).
• Michalak, W. (2019). Wpływ zmiany klimatu na zdrowie ludzi. Czasopismo PAN, 139-158. https://publikacje.pan.pl/Content/119780/PDF/12_Michalak.pdf (in Polish).
• Michalak, W., Piekarska, B., Samoliński, B., & Karaczun, Z. M. (2022). Wpływ zmiany klimatu na zdrowie seniorów. https://lekarzedlaklimatu.pl/wp-content/uploads/2023/06/ZDROWIE_SENIOROW_RAPORT_1.pdf?utm_source=chatgpt.com (in Polish).
• Munasinghe, M. (1993). Environmental economics and sustainable development. https://documents.worldbank.org/curated/en/638101468740429035/pdf/multi-page.pdf
• Muras, A. (2019). Wpływ zmiany klimatu na zdrowie. Warszawa: HEAL. (in Polish).
• Murphy, K. (2012). The social pillar of sustainable development: a literature review and framework for policy analysis. Sustainability: Science, Practice and Policy, 8(1), 15-29. https://doi.org/10.1080/15487733.2012.11908081
• OECD. (2021). Data. Trusted statistics supporting evidence-based policy. https://www.oecd.org/coronavirus/en/data-insights/number-of-medical-doctors-and-nurses
• OECD. (2023). Health at a Glance 2023. OECD Indicators. https://doi.org/10.1787/7a7afb35-en
• Rajkiewicz, A. (1998). Istota polityki społecznej – wczoraj i dziś. In A. Rajkiewicz, J. Supińska & M. Księżopolski (Eds.), Polityka społeczna (pp. 27-38). Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk. (in Polish).
• Reisman, D. (2001). The definition of social policy. In R. Titmuss (Ed.), Welfare and Society. Second edition (pp. 1-20). London: Palgrave Macmillan.
• Ruggerio, C. A. (2021). Sustainability and sustainable development: A review of principles and definitions. Science of the Total Environment, 786, 147481. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2021.147481
• Sierpowska, I. (2023). Pomoc społeczna. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer. (in Polish).
• Skwarska, A. (2021, April 20). Pro-eko i praca. Polacy o wpływie ekologii na rekrutację. https://media.pracuj.pl/135280-pro-eko-i-praca-polacy-o-wplywie-ekologii-na-rekrutacje?utm_source=chatgpt.com (in Polish).
• Sohn, L. B. (1973). Stockholm declaration on the human environment. Harvard International Law Journal, 14(3), 423-515. https://epgp.inflibnet.ac.in/epgpdata/uploads/epgp_content/S000014ER/P000283/M025372/ET/1512113367module_27_etext.pdf
• Spicker, P. (2014). Social policy: theory and practice. Bristol: University of Bristol.
• Sygit, M. (2018). Zdrowie publiczne. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer. (in Polish).
• Torjman, S. (2000). The social dimension of sustainable development. https://maytree.com/wp-content/uploads/1-894598-00-8.pdf
• United Nations. (1987). Report of the World Commission on Environment and Development. Our Common Future. http://www.un-documents.net/our-common-future.pdf
• United Nations. (1992). United Nations Sustainable Development. Agenda 21. https://sustainabledevelopment.un.org/outcomedocuments/agenda21
• United Nations. (2002). Report of the World Summit on Sustainable Development. A/CONF.199/20. https://sdgs.un.org/documents/aconf19920-report-world-summit-sust-18156
• United Nations. (2015). Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego A/RES/70/1 z dnia 25 września 2015 r. Przekształcamy nasz świat: Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030. https://www.unic.un.org.pl/files/164/Agenda%202030_pl_2016_ostateczna.pdf (in Polish).
• Uścińska, G. (2021). Prawo zabezpieczenia społecznego. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. (in Polish).
• Vifell, Å. C., & Soneryd, L. (2012). Organizing matters: how ‘the social dimension’ gets lost in sustainability projects. Sustainable Development, 20(1), 18-27. https://doi.org/10.1002/sd.461
• Watts, N., Adger, W. N., Agnolucci, P., Blackstock, J., Byass, P., Cai, W., Costello, A., Dangour, A. D., Davies, M., Depledge, M., Elliott, J., Friel, S., Hamilton, I., Haines, A., Hill, A., Horton, R., Johnson, L., Joffe, H., Lemos, M. C., Mace, G., Maller, C., McMichael, A. J., Montgomery, H., Morant, N., Murray, V., Myers, S. S., Nicholls, R., Pannell, D., Parry, M., Roberts, D., Rockström, J., Satterthwaite, D., Shonkoff, S. B., Smith, K. R., Stern, N., Tilman, D., Wilkinson, P., & Woodcock, J. (2015). Health and climate change: Policy responses to protect public health. The Lancet, 386(10006), 1861-1914. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(15)60854-6
• WHO. (2018). 2018 WHO health and climate change survey report: tracking global progress. https://www.who.int/publications/i/item/who-health-and-climate-change-survey-report-tracking-global-progress

Identyfikatory

DOI

10.34659/eis.2024.90.3.763