Kartowanie geomorfologiczne i badania procesów rzeźbotwórczych w służbie gospodarki (z badań Zakładu Geomorfologii i Hydrologii IGiPZ PAN w Krakowie)

• Autorzy: Starkel, L.

Warianty tytułu

EN

Geomorphological mapping and monitoring of surface processes for practical purposes (Studies of Department of Geomorphology and Hydrology in Krakow, Institute of Geography and Spatial Organization PAS)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł przedstawia historię geomorfologii stosowanej i jej osiągnięcia w środowisku naukowym Zakładu Geomorfologii i Hydrologii Gór i Wyżyn (obecnie Zakładu Badań Geośrodowiska) Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN. Omówione w artykule prace dotyczą bonitacji form i oceny współczesnych procesów, obejmują przede wszystkim obszar polskich Karpat i Wyżyny Śląsko-Krakowskiej. Odrębnym nurtem prac z geomorfologii stosowanej były badania w klimacie monsunowym prowadzone w Himalajach i na ich przedpolu modelowanym, gdzie często występowały intensywne opady.

EN

The paper presents a history of applied geomorphology and its achievements and applications in the past 60 years, in the Department of Geomorphology and Hydrology in Krakow at Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Science. The research included landform assessment and studies of present processes and was mainly focused on the mountain range of the Carpathians and the Silesian-Krakow Upland. Other studies involving applied geomorphology were carried out in the monsoon climate zone, in the area of Himalaya and its foreland frequently affected by heavy rainfall.

Słowa kluczowe

PL

geomorfologia stosowana; erozja gleb; powódź; osuwisko

EN

applied geomorphology; soil erosion; flood; landslide

• Czasopismo: Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 23, No. 3
• Strony: 279--289
• Opis fizyczny: Bibliogr. 36 poz., mapy, rys.

Twórcy

autor

Starkel, L.

• Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Zakład Badań Geośrodowiska, 31-018 Kraków, ul. Św. Jana 22, Poland,

Bibliografia

• Brydak, K. i Plaskacz, J. (1963). Eine kurze Mitteilung über die Bedeutung der geomorphologischen Karte bzw. Bonitierungskarte für die Bearbeitung des Raumbewirtschaftungsplanes. Geographical Studies IG PAN, 46, 27-31.
• Bucała, A. i Starkel, L. (2013). Postępująca recesja rolnictwa a zmiany w środowisku przyrodniczym polskich Karpat. Przegląd Geograficzny, 85 (1), 15-29.
• Froehlich, W. (1975). Dynamika transportu fluwialnego Kamienicy Nawojowskiej. Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 114, 1-122.
• Froehlich, W. (1982). Mechanizm transportu fluwialnego i dostawy zwietrzelin do koryta w górskiej zlewni fliszowej. Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 143, 1-133.
• Froehlich, W., Gil, E., Kasza, I., i Starkel, L. (1990). Thresholds in the transformation of slope and river channels in the Darjeeling Himalaya, India. Mountain Research and Development, 10(4), 301-312.
• Froehlich, W., Starkel, L. i Kasza, I. (1992). Ambootia landslide valley in the Darjeeling Hills, Sikkim Himalaya, active since 1968. Journal of Himalayan Geology, 3 (1), 79-90.
• Gerlach, T. (1966). Współczesny rozwój stoków w dorzeczu Grajcarka (Beskid Wysoki). Prace Geograficzne IG PAN, 52, 1-124.
• Gerlach, T. (1976). Współczesny rozwój stoków w Polskich Karpatach Fliszowych. Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 122, 1-116.
• Gębica, P. i Sokołowski, T. (2001). Sedimentological interpretation of crevasse splays formed during extreme 1997 flood in the Upper Vistula River Valley (South Poland). Annales Societatis Geologorum Poloniae, 71, 53-62.
• Gil, E. (1976). Spłukiwanie gleb na stokach fliszowych w rejonie Szymbarku. Dokumentacja Geograficzna IG PAN, 2, 1-65.
• Gil, E. (1979). Typologia i ocena środowiska geograficznego okolic Szymbarku. Dokumentacja Geograficzna IG PAN, 5, 1-91.
• Gil, E. (1999). Obieg wody i spłukiwanie na fliszowych stokach użytkowanych rolniczo w latach 1980-1990. Zeszyty IGiPZ PAN, 60, 1-78.
• Gil, E. i Kotarba, A. (1977). Model of slide slope evolution in flysch mountains (an ex ample drawn from the Polish Carpathians). Catena, 4 (3), 233-248.
• Gil, E. i Starkel, L. (1976). Complex physico-geographical investigations and their importance for economic development of the flysch Carpathian area. Geographia Polonica, 34, 47-61.
• Grela, J., Słota, H., Zieliński, J. (1999). Dorzecze Wisły, monografia powodzi lipiec 1997. Warszawa: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
• Karaś-Brzozowska, C. i Klimaszewski, M. (red.) (1960). Charakterystyka geomorfologiczna Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Biuletyn Komitetu ds. GOP PAN, 37, 1-209.
• Klimek, K., Kotarba, A., Obrębska-Starkel, B. i Starkel, L. (1969). Analiza i ocena środowiska geograficznego powiatu ropczyckiego (dla potrzeb planowania regionalnego). Dokumentacja Geograficzna IG PAN, 2/3, 1-136
• Kotarba, A. (1970). The morphological role of the foehn wind in the Tatra Mts. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica, 4, 171-187.
• Prokop, P. (2007). Degradacja środowiska przyrodniczego południowego skłonu Wyżyny Meghalaya, Indie. Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 210, 1-161.
• Słupik, J. (1973). Zróżnicowanie spływu powierzchniowego na fliszowych stokach górskich. Dokumentacja Geograficzna IG PAN, 2, 1-118.
• Starkel, L. (1954). Znaczenie mapy geomorfologicznej dla rolnictwa. Przegląd Geograficzny, 33 (34), 198-212.
• Starkel, L. (1957). Charakterystyka morfologiczna regionu Podtatrzańskiego. Dokumentacja Geograficzna IG PAN, 2, 1-26.
• Starkel, L. (1972a). The role of catastrophic rainfall in the shapping of the relief of the Lower Himalaya (Darjeeling Hills). Geographia Polonica, 21, 103-160.
• Starkel, L. (1972b). Charakterystyka rzeźby Polskich Karpat i jej znaczenie dla gospodarki ludzkiej. Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich, 10, 75-150.
• Starkel, L. (1990). Zróżnicowanie przestrzenne środowiska Karpat i potrzeby zmian w użytkowaniu ziemi. Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich, 30, 11-30.
• Starkel, L. (red.) (1982–1996). Evolution of the Vistula river valley during the last 15000 years. Part I-VI. Prace Geograficzne IGiPZ PAN.
• Starkel, L. (red.) (1997). Rola gwałtownych ulew w ewolucji rzeźby Wyżyny Miechowskiej (na przykładzie ulewy w dniu 15 września 1995 roku). Dokumentacja Geograficzna IGiPZ PAN, 8, 1-107.
• Starkel, L. (2001). Historia doliny Wisły (od ostatniego zlodowacenia do dziś). Monografie Geograficzne IGiPZ PAN, 2, 1-267.
• Starkel, L. i Basu, S. (red.) (2000). Rains, landslides and floods in the Darjeeling Himalaya. New Delhi: Indian National Science Academy.
• Starkel, L., Baumgart-Kotarba, M., Kramarz, K., Niemirowski, M. i Partyka, J. (1973). Cechy morfologiczne terenów reprezentacyjnych Karpat (uzupełnienie charakterystyki rzeźby Polskich Karpat). Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich, 12, 77-92.
• Starkel, L. i Grela, J. (red.) (1998). Powódź w dorzeczu górnej Wisły w lipcu 1997 roku. Kraków: Materiały konferencji. Wyd. Oddziału PAN w Krakowie.
• Starkel, L., Pietrzak, M. i Łajczak, A. (2007). Wpływ zmian użytkowania ziemi i wzrostu częstotliwości ekstremalnych opadów na obieg wody i erozję oraz ochronę zasobów przyrodniczych Karpat. Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich, 54, 19-30.
• Starkel, L., Sarkar, S., Soja, R. i Prokop, P. (2008). Present-day evolution of the Sikkimese-Bhutanese Himalayan Piedmont. Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 219, 1-122.
• Starkel, L. i Sarkar, S. (2002). Different frequency of threshold rainfalls transforming the margin of Sikkimese and Bhutanese Himalaya. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica, 36, 51-67.
• Starkel, L. i Singh, S. (red.) (2004). Rainfall, runoff and soil erosion in the globally extreme humid area, Cherrapunji region, India. Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 191, 1-110.
• Wit-Jóźwik, K. (1957). Charakterystyka hydrograficzna Regionu Podtatrzańskiego. Dokumentacja Geograficzna IG PAN, 2, 1-30.