Udział grawimetrii w kartowaniu struktur geologicznych w Karpatach

• Autorzy: Ostrowski, C. , Koryczan, A. , Ostrowska, K. , Pisuła, M. , Probulski, J.

Warianty tytułu

Usefulness of gravimetry in the mapping of geological structures in the Polish Carpathians

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Metoda grawimetryczna jest skutecznym narzędziem do kartowania struktur geologicznych, m.in. w warunkach karpackich, często ograniczających możliwości prospekcyjne innych metod. Potwierdzają to rezultaty prac grawimetrycznych z okolic Żegociny, Tuchowa i Stępiny. W pierwszym rejonie, poprzez transformację anomalii w redukcji Bouguera, prześledzono zmiany litologii i tektoniki utworów przypowierzchniowych, uzyskując obraz grawimetryczny w dużym stopniu zbieżny z widocznymi na mapie geologicznej wydzieleniami i elementami tektoniki. W rejonie Tuchowa dane grawimetryczne przede wszystkim posłużyły do sporządzenia, na drodze modelowania rozkładu gęstości, przekroju geofizycznego, pozwalającego oszacować rozmieszczenie i głębokość interesujących geologów naftowych osadów węglanowych dewońskich i jurajsko-kredowych. W okolicach Stępiny interpretację grawimetryczną ukierunkowano głównie na wyznaczenie stromo nachylonych granic gęstości, wykorzystując odpowiednie metody przetwarzania wartości pomierzonego pola siły ciężkości. W rezultacie odwzorowano w przedziale 0÷4 km p.p.m. układ linii tektonicznych tożsamych generalnie z uskokami, nasunięciami, fleksurami czy też innymi granicami kompleksów o różnej gęstości. Podane przykłady, zdaniem autorów, potwierdzają celowość stosowania kartografii grawimetrycznej do kompleksowych analiz budowy strukturalnej.

EN

The gravimetric method is an effective tool for the mapping of geological structures including the Carpathians area where other geophysical methods are limited in prospective possibilities. This is confirmed by results of gravity researches in the areas of Żegocina, Tuchów and Stępina. In the first region lithology and tectonic changes in near surface rocks were traceable through transformations of Bouguer anomaly. Thus, the gravimetric image was obtained, which is largely consistent with divisions and tectonic elements visible on the geological map. Gravimetric data from the Tuchów area were primarily used for preparing a geophysical cross-section by modeling of density. This made possible to estimate location and depth of the Devonian and Jurassic-Cretaceous carbonate sediments, which are especially important for petroleum geologists. In the Stępina area, the gravimetric interpretation was primarily directed to determine steeply sloping density boundaries using appropriate processing methods based on gravity field data. In results tectonic lines system range 0÷4 km BSL were mapped. This line system of tectonic faults is generally similar to, flexures and other boundaries with different densities. In the author’s opinion, examples presented confirm the usefulness of a gravimetric cartography for comprehensive analysis of geological structures.

Słowa kluczowe

PL

grawimetria; badanie; pomiary; Karpaty; budowa strukturalna

EN

gravimetry; study; measurement; Carpathians; structural features

• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2013
• Tom: R. 69, nr 1
• Strony: 18--24
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., il.

Twórcy

autor

Ostrowski, C.

• Przedsiębiorstwo Badań Geofizycznych Spółka z o.o., Warszawa

autor

Koryczan, A.

• Przedsiębiorstwo Badań Geofizycznych Spółka z o.o., Warszawa

autor

Ostrowska, K.

• Przedsiębiorstwo Badań Geofizycznych Spółka z o.o., Warszawa

autor

Pisuła, M.

• Przedsiębiorstwo Badań Geofizycznych Spółka z o.o., Warszawa

autor

Probulski, J.

• Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA Oddział Geologii i Eksploatacji, Warszawa

Bibliografia

• [1] Burtan J., Golonka J., Oszczypko N., Paul Z., Ślączka A.: Mapa geologiczna Polski. B – mapa bez utworów czwartorzędowych. 1:200 000, Arkusz M-34-XXI Nowy Sącz, Instytut Geologiczny, Warszawa 1981.
• [2] Fajklewicz Z.: Grawimetria poszukiwawcza. Warszawa, Wydawnictwa Geologiczne, 1973.
• [3] Fajklewicz Z.: Grawimetria stosowana. Kraków, Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH, 2007.
• [4] Jamrozik J.: Trójwymiarowa dekonwolucja Eulera jako jedna z metod interpretacji anomalii siły ciężkości. „Przegląd Geologiczny” 1998, t. 46, nr 5.
• [5] Książkiewicz M.: Budowa geologiczna Polski. T. 4, Tektonika. Cz. 3, Karpaty. Warszawa, Wydawnictwa Geologiczne, 1972.
• [6] Ostrowska K., Targosz P., Stefaniuk M., Wojdyła M.: Dokumentacja badań grawimetrycznych i magnetotellurycznych w rejonie: Tarnawa–Łąkta–Czchów, 2005. Archiwum PBG, Warszawa 2006.
• [7] Ostrowski C., Koryczan A., Ostrowska K., Pisuła M., Rzepka A.: Przegląd dokonań grawimetrii w ostatnim 10-leciu działalności PBG. „Biuletyn Informacyjny Geofizyka” 2010, nr 8.
• [8] Ostrowski C., Targosz P., Stefaniuk M., Wojdyła M.: Dokumentacja badań grawimetrycznych i magnetotellurycznych w rejonie: Garbek–Łowczów, 2006. Archiwum PBG, Warszawa 2006.
• [9] Pisuła M., Stefaniuk M.: Dokumentacja badań grawimetrycznych i magnetotellurycznych w rejonie: Gogołów–Strzyżów, 2005. Archiwum PBG, Warszawa 2005.
• [10] Probulski J., Dudek L., Sowizdżał K.: Weryfikacja przekrojów geologicznych polskiej części Karpat metodą rekonstrukcji rozwoju basenu sedymentacyjnego. „Nafta-Gaz” 2009, nr 12.