Prognozowanie zapotrzebowania na ciepło w miejskich systemach ciepłowniczych

• Autorzy: Wojdyga, K.

Warianty tytułu

EN

Prediction of heat demand for district heating systems

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zrównoważony rozwój ciepłownictwa w Polsce, uwzględniający poprawę jakości środowiska naturalnego, ekonomikę wytwarzania oraz pewność dostawy ciepła, jest ściśle związany z poprawą efektywności energetycznej. W bilansie energetycznym kraju, produkcja i dystrybucja ciepła odgrywa znaczącą rolę. Dalsza poprawa efektywności energetycznej w systemach ciepłowniczych powinna być poprzedzone opracowaniem szczegółowych planów na podstawie prognozy zapotrzebowania na ciepło w przyszłości, zarówno w skali pojedynczego systemu ciepłowniczego jak i w skali całego kraju. Wykonane we właściwy sposób prognozy pozwalają na zwiększenie sprawności wytwarzania ciepła, zmniejszenie zużycia paliw i związane z tym zmniejszenie emisji produktów spalania do atmosfery. Zaprezentowano historyczne prognozy rozwoju polskich systemów ciepłowniczych, a także prognozy rozwoju lokalnych systemów ciepłowniczych w ciągu następnych 20 lat z uwzględnieniem dotychczasowych krajowych trendów oraz prognoz rozwoju systemów ciepłowniczych w innych krajach europejskich. Następnie przeanalizowano wpływ różnych czynników na zapotrzebowanie na moc cieplną dla systemu ciepłowniczego. Opisano uwarunkowania prawne, techniczne i eksploatacyjne związane z mocą zamawianą przez dystrybutorów oraz odbiorców ciepła na potrzeby centralnego ogrzewania, ciepłej wody użytkowej i ciepła technologicznego. Przeprowadzono badania empiryczne wpływu czynników klimatycznych, takich jak temperatura powietrza zewnętrznego, promieniowanie słoneczne, siła i kierunek wiatru, na zapotrzebowanie na moc cieplną przez system ciepłowniczy. Zaproponowano również metodykę prognozowania zapotrzebowania na moc cieplną w systemach ciepłowniczych. Badania empiryczne uwzględniające wieloletnie dane dotyczące zapotrzebowania na moc cieplną w zależności od warunków pogodowych stanowią podstawę do prognozowania przyszłych obciążeń systemu ciepłowniczego z uwzględnieniem średnich i ekstremalnych warunków pogodowych. Następną możliwością poprawy sprawności wytwarzania ciepła jest zastosowanie odpowiednich procedur prowadzenia źródeł ciepła z wykorzystaniem krótkoterminowego prognozowania zapotrzebowania na ciepło wraz z dostosowaniem parametrów pracy źródła do obciążenia cieplnego wymaganego za kilka godzin. Zastosowanie modelu z wykorzystaniem sztucznych sieci neuronowych przyniosło dobre wyniki prognozowania. Dokładność otrzymanych wyników w zależności od rodzaju sieci, jej architektury, wielkości oraz rodzaju danych wejściowych i okresu prognozowania zawiera się w granicach 3-5%. Do sterowania pracą źródła ciepła taka dokładność prognozowania jest wystarczająca. Warunkiem koniecznym prognozowania zużycia ciepła z wykorzystaniem sztucznej sieci neuronowej jest dysponowanie kilkuletnią bazą danych głównych parametrów cieplnych systemu ciepłowniczego. Badania wykonane w czasie realizacji pracy wykazały, że zastosowane metody prognozowania mogą być wykorzystane jako dobre narzędzie sterowania sieciami ciepłowniczymi i źródłami ciepła.

EN

Sustainable development of district heating systems in Poland (comprising improvement of the quality of the environment, economy of heat production and security of heat supply) is closely connected with increasing energy efficiency. Heat production and heat distribution play an important role in the national energy balance. Additional increase in energy efficiency in district heating systems needs detailed forecasts of future heat consumption with respect to particular district heating systems and to systems in the whole country. An accurate forecast gives the possibility of increasing the efficiency of heat production, of decreasing fuel consumption and, consequently, of decreasing emission of combustion products to the atmosphere. Historical forecasts of development for Polish district heating systems and forecasts for the next 20 years were presented. These forecasts included temporary national trends as well as forecasts for district heating systems in Poland and other European countries. Moreover, different factors influencing the demand of heat power in district heating systems were analysed. Legal, technical and maintenance conditions in connection with the demand for heat power were described including heat distributors and heat users for heating, hot tap water and industrial heat purposes. An investigation was conducted on the influence of climatic conditions such as outside temperature, solar radiation, wind power and direction for heat demands in a district heating system. Methodology was proposed for predicting heat demands in district heating systems. The basis of empirical investigation of heat demands according to meteorological conditions are historical data of outside temperature and heat demands in the system. Historical meteorological data include average and extreme conditions. Procedures for boiler regulation are other possibilities of increasing efficiency of heat production. For these purposes, a short-term forecast can be used, which gives a possibility of adjusting parameters of heat source to actual heat demands and to demands during the next few hours. A model of artificial neural network was used for predicting heat demands and the forecast results are good. The accuracy of estimation depends on the network type and architecture, while the volume and type of incoming data and the period of forecasting are other factors. The results ranged between 3 and 5%, the prediction accuracy being sufficient to regulate technological parameters in heat sources. The most important condition to enable the use of the artificial model of neural network is a database of main maintenance parameters of a district heating system from previous years. The presented forecasting methods can be used as a good tool to regulate district heating networks and heat sources.

Słowa kluczowe

PL

ciepłownictwo; systemy ciepłownicze; efektywność energetyczna; prognozowanie zapotrzebowania na ciepło

EN

district; district heating systems; energy efficiency; heat demand forecast

• Czasopismo: Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Inżynieria Środowiska
• Rocznik: 2007
• Tom: z. 53
• Strony: 3-110
• Opis fizyczny: Bibliogr. 200 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Wojdyga, K.

• Instytut Ogrzewnictwa i Wentylacji, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Warszawska

Bibliografia

• [1] Adamski M. "Modele promieniowania słonecznego" I Międzynarodowa Konf. Energii Słonecznej i Budownictwa Ekologicznego - Solina 2006, Zeszyty Nauk. nr 229 - Politechnika Rzeszowska, 2006.
• [2] Ahle U. "Przygotowywanie krótkoterminowej prognozy zapotrzebowania na ciepło scentralizowane przy wykorzystaniu modularnych sztucznych sieci neuronowych" Ciepłownictwo w Polsce i na Świecie 11-12/1994.
• [3] Ahmed O. i inni "Feed forward-Feedback Controller Using General Regression Neural Network (GRNN) for Laboratory HVAC System" ASHRAE Transactions, 1998.
• [4] Altewęgier P., Skowroński P. "Szacowanie zapotrzebowania mocy dla systemu ciepłowniczego w warunkach obliczeniowych" VII Konf. - Problemy Badawcze Energetyki Cieplnej. Prace Nauk. Politechniki Warszawskiej, Konferencje, z. 24, Warszawa 2005.
• [5] American Society of Heating, Refrigeration and Air-Conditioning Engineers, Inc. "The Use of Artificial Intelligence in Building Systems" A Collection of Papers from ASHRAE Transactions and ASHRAE Journal, Atlanta 1995.
• [6] American Society of Heating, Refrigeration and Air-Conditioning Engineers, Inc. "Handbook of Fundamentals" ASHRAE, Atlanta 1997.
• [7] Arabas J. i inni "Soft computing - wybrane zastosowania w energetyce" Konf. naukowo-techniczna - Diagnostyka jakości spalania w energetyce, Polski Komitet Badania Płomieni, Ustroń-Zawodzie 1998.
• [8] Arabas J. i inni "Sterowanie kotłów energetycznych z wykorzystaniem sieci neuronowych" Prace Nauk. Uczelnianego Centrum Badawczego Energetyki i Ochrony Środowiska Politechniki Warszawskiej, z. 3/1999.
• [9] Baurski J. "Czy skorzystamy z doświadczeń sąsiadów w dziedzinie wykorzystania energetyki jądrowej?" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 2/1986.
• [10] Bogosłowski W.N. "Procesy cieplne i wilgotnościowe w budynkach" Arkady, Warszawa 1985.
• [11] Bogosłowski W.N. i inni "Obliczeniowe charakterystyki klimatu w warunkach zimowych z uwzględnieniem współczynnika pewności" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 1/1980.
• [12] Bohm R. "Urban bias in temperature time series - A case study for the city of Vienna, Austria" Climatic Change, 38, s. 113-128.
• [13] Breekweg M.R.B. i inni "Development of a Generalized Neural Network Model to Detect Faults in Building Energy Performance" ASHRAE Transactions, 103, 1997.
• [14] "Budynki Szkoły Politechnicznej w Warszawie" Przegląd Techniczny, nr 1, 3, 5, 7, 9, 1901.
• [15] Budziński K., Mańkowski S. "Obliczeniowe temperatury zewnętrzne dla systemów ogrzewczych i ciepłowniczych" IV Forum Ciepłowników Polskich, Międzyzdroje 2000.
• [16] Bzowska D. "Wymuszanie przepływu ciepła z budynku losowymi zmianami pogody" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 7/1998.
• [17] Carslaw H.S., Jeager J.C. "Conduction of heat in solids" Oxford Press, Oxford 1947.
• [18] Chen Y. and Chen Z. "A neural network based experimental technique for determining z-transfer function coefficients of a building envelope" Building and Environment, No 35/2000.
• [19] Cherubin W. i inni "Raport o stanie ciepłownictwa w Polsce" Krajowa Rada Energetyki Cieplnej, Warszawa 1986.
• [20] Chmielniak T. "Zastosowanie algorytmów neuronowych do określania charakterystyk układów gazowo-parowych" XVIII Zjazd Termodynamików. Pr. Nauk. Politechniki Warszawskiej, Konferencje, z. 22, Warszawa 2002.
• [21] Chmielnicki W. "Potrzeba wykorzystania sieci neuronowych do sterowania procesów ciepłowniczych" V Forum Ciepłowników Polskich, Międzyzdroje 2001.
• [22] Chwieduk D. "Możliwości wykorzystania energii promieniowania słonecznego w budownictwie w Polsce" I Międzynarodowa Konf. Energii Słonecznej i Budownictwa Ekologicznego - Solina 2006. Zeszyty Naukowe nr 229 - Politechnika Rzeszowska.
• [23] Chwieduk D. "Zacienienie budynków. Wykorzystanie diagramów drogi słońca przy określaniu zacienienia" Polska Energetyka Słoneczna, nr 2-4/2004.
• [24] COWI (Consulting Engineers and Planners AS, Dania) i Uczelniane Centrum Badawcze Energetyki i Ochrony Środowiska, Politechnika Warszawska "Projekt założeń do planu zaopatrzenia miast Legionowo, Bytów i Myszków w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe" Warszawa 2001.
• [25] COWI (Consulting Engineers and Planners AS, Dania) i Uczelniane Centrum Badawcze Energetyki i Ochrony Środowiska, Politechnika Warszawska "Poradnik metodyczny - Jak planować zaopatrzenie gminy w energię" Warszawa 2000.
• [26] Curtis P.S. "Examples of Neural Networks Used for Building System Control and Energy Management" ASHRAE Transactions (103), 1997.
• [27] Curtis P.S. i inni "Neural Networks Applied to Buildings - A Tutorial and Case Studies in Prediction and Adaptive Control" ASHRAE Transactions (102), 1996.
• [28] Curtis P.S. i inni. "Energy management in central HVAC plants using neural networks" ASHRAE Transactions (100), 1994.
• [29] Cwid A.A. "Komplieksnyj uczot klimaticzeskich faktorow w stroitielstwie na Dalniem Wostokie" Trudy Gław. Geofiz. Obs., 1963.
• [30] Dembecka W. "Łazienki i ogrzewanie domowe w zamierzchłych czasach" Ogrzewnictwo Praktyczne, nr 5, 1998.
• [31] DESIRE "Dissemination strategy on Electricity balancing for large Scale Integration of Renewable Energy" Projekt realizowany w ramach 6 Programu Ramowego, Aalborg 2005-2007.
• [32] "District Heating and Cooling Country by Country - 2005 survey" Euroheat & Power, Brussels 2005.
• [33] Dudek W. "Wykorzystanie sztucznych sieci neuronowych do prognozowania zapotrzebowania na ciepło w miejskim systemie ciepłowniczym". Konf. Problemy Badawcze Energetyki Cieplnej, Prace Nauk. Politechniki Warszawskiej Mechanika, z. 211, 2005.
• [34] Duffie J.A., Beckman W.A. "Solar Engineering for Thermal Processes". Wiley & Sons, New York 1991.
• [35] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 1996/61/WE z dnia 24 września 1996 r. w sprawie zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli.
• [36] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/80/WE z dnia 23 października 2001 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych źródeł spalania paliw.
• [37] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/91/WE z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynku.
• [38] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/81/WE z dnia 23 października 2001 r. w sprawie krajowych limitów emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza.
• [39] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/87/WE z dnia 13 października 2003 r. w sprawie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.
• [40] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/54/WE z dnia 26 czerwca 2003 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 96/92/WE.
• [41] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/8/WE z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie wspierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na rynku wewnętrznym energii oraz zmieniająca dyrektywę 92/42/EWG.
• [42] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/32/WE w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych.
• [43] Eliasson I. (1996b) "Urban nocturnal temperatures, street geometry and land use" Atmospheric Environment, 30, 1996, s. 379-392.
• [44] Energy Pro. Program komputerowy. EMD - Energi-Og Miljodata. Niels Jernesvej10, DK-9220 Aalborg.
• [45] Ferrano F.J., Wong K.V., "Prediction of thermal storage loads using neural network" ASHRAE Transaction, 1990.
• [46] Feuston B.P., Thurtell J.H. "Generalized Nonlinear regression with Ensemble of Neural Nets: The great energy predictor shootout" ASHRAE Transactions (100), 1994.
• [47] Figiel E. "Wykorzystanie zysków ciepła do celów grzewczych - wyniki symulacji numerycznej". VII Forum Ciepłowników Polskich, Międzyzdroje 2003.
• [48] Figuerola P.I., Mazzeo N.A. "Urban-rural temperature differences in Buenos Aires" Int. J. of Climatology, 18, 1998, s. 1709-1723.
• [49] Fokin K.F. "Stritielnaja tiepłotiechnika ograżdajuszczich czastiej zdanij" Moskwa 1954.
• [50] Frederiksen S. "Analysis of Nordic District Heating Research 1990-1992".
• [51] Gajewski M. "Historia ogrzewnictwa i ciepłownictwa w Warszawie" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 4/1975.
• [52] Gogół W. i inni. "Konwersja termiczna energii promieniowania słonecznego w warunkach krajowych" Ekspertyza PAN, Komitet Termodynamiki i Spalania, Warszawa 1993.
• [53] Górbiel J. i inni "Rzeczywiste zapotrzebowanie ciepła w funkcji temperatury zewnętrznej" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 1/1976.
• [54] Gregorczuk M. "Obliczeniowe temperatury efektywne i ich rozkład na obszarze Polski" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 3/1970.
• [55] Grimmond C.S.B., Oke T.R. "Aerodynamic properties of urban areas derived, from analysis of surface form" J. of Applied Meteorology, 38, 1999, s. 1262-1292.
• [56] Haberl J.S., Thamilseran S. "The great energy predication shoot out II. Measuring retrofit savings - overview and discussion of results" ASHRAE Transaction, 102 (2), 1996.
• [57] Heim D., Narowski P., Szczepańska E. "Metodologia wyznaczania współczynnika zmętnienia atmosfery Lindego dla obszaru Polski" I Międzynarodowa Konf. Energii Słonecznej i Budownictwa Ekologicznego - Solina 2006, Zeszyty Nauk. nr 229 - Politechnika Rzeszowska.
• [58] Hertz K., Krogh A., Palmer R.G. "Wstęp do teorii obliczeń neuronowych" WNT, Warszawa 1993.
• [59] Howard L. "Climate of London Deduced from Meteorological Observations" London 1833.
• [60] Januszewski J. "Badania promieniowania nieboskłonu" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 3/1991.
• [61] Januszewski J. "Korekta słonecznej temperatury" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 1/1991.
• [62] Januszewski J. "Oddziaływanie chłodzące nieboskłonu" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 2/1991.
• [63] Jeżowiecki J., Peregudowski P.A. "O określeniu zapotrzebowania na energię cieplną w instalacjach ciepłej wody użytkowej z wykorzystaniem teorii zbiorów rozmytych i wnioskowania rozmytego" The 9-th Inter. Conf. of Air Conditioning & District Heating, Wrocław 1998.
• [64] Kalogirou S., Bojic M. "Artificial neural networks for the prediction of the energy consumption of a passive solar building" Energy, No 25/2000.
• [65] Kaproń H., Wydra M. "Wykorzystanie dynamicznych sieci neuronowych do modelowania pracy bloku gazowo-parowego" Konf. Problemy Badawcze Energetyki Cieplnej, Prace Nauk. Politechniki Warszawskiej, Mechanika, z. 211, 2005.
• [66] Kawashima M. "Artificial neural network back propagation model with three phase annealing developed for building energy predictor shootout" ASHRAE Transaction 100 (2), 1994.
• [67] Kawashima M. i inni, "Hourly thermal load prediction for next 24 hours by ARIMA, EWMA, LR and an artificial neural network" ASHRAE Transaction 101 (1), 1995.
• [68] Kelner J. "Prognozowanie krótkotrwałych poborów gazu ziemnego z sieci przesyłowych wykorzystaniem sztucznych sieci neuronowych" Gaz, Woda i Technika Sanitarna, nr 6/2003.
• [69] Kłysik K., Fortuniak K. "Czasowe i przestrzenne cechy miejskiej cieplnej wyspy Łódź, Poland" Atmospheric Environment, 33, 1999, s. 3885-3895.
• [70] Kossecka E. i inni. "Pomiary i analiza promieniowania na płaszczyznę pochyloną" Polska Energetyka Słoneczna, 1/2003.
• [71] Kreider F.J., Haberl J.S. "Predicting hourly building energy use: The great energy predication shoot out - overview and discussion of results" ASHRAE Transaction 100 (2), 1994.
• [72] Kreider F.J,. Wang X.A. "Artificial neural network demonstration for automated generation of energy use predictors for commercial building" ASHRAE Transaction 97 (1), 1991.
• [73] Kreider J.H. i inni "Operational data as the Basis for Neural Network Prediction of Hourly Electrical Demand" ASHRAE Transactions (102), 1996.
• [74] Krzyżak W., Lichota J. "Zastosowanie sztucznych sieci neuronowych do sterowania systemami ciepłowniczymi" The 9-th Inter. Conf. of Air Conditioning & District Heating, Wrocław 1998.
• [75] Kuczmarski M. "Usłonecznienie Polski i jego przydatność dla helioterapii" Dokumentacja Geograficzna, IGiPZ PAN, 4, 1990.
• [76] Kwiatkowski J., Matwiejuk P. "Określanie charakterystyk cieplnych budynków" III Krajowa Konf. Modernizacja miejskich systemów ciepłowniczych w Polsce, Międzyzdroje 1994.
• [77] Laskowski L. "Systemy biernego ogrzewania słonecznego - zagadnienia funkcjonowania i efektywności energetycznej" Komitet Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN - Studia z zakresu Inżynierii, nr 34, Warszawa 1993.
• [78] Leciej-Pirczewska D., Szaflik W. "Określenie wpływu słońca na bilans ciepła budynku mieszkalnego na podstawie poboru ciepła" III Forum Ciepłowników Polskich, Międzyzdroje 1999.
• [79] Leciej-Pirczewska D., Szaflik W. "Określenie wpływu wiatru na bilans ciepła budynku mieszkalnego na podstawie pomiarów poboru ciepła". The 9-th Int. Konf. of Air Conditioning & District Heating. Wrocław 1998.
• [80] Lewandowski J., Wojdyga K. i inni. "Strategia rozwoju skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła oraz ciepłownictwa" Praca nauk.-bad. wykonana w Uczelnianym Centrum Badawczym Energetyki i Ochrony Środowiska na zlecenie Agencji Rynku Energii S.A., Warszawa 2005.
• [81] Lewandowski J., Ziębik A., Wojdyga K. i inni. "Analiza krajowego potencjału wysokosprawnej kogeneracji" Praca nauk.-bad. wykonana w Uczelnianym Centrum Badawczym Energetyki i Ochrony Środowiska na zlecenie Polskiego Towarzystwa Elektrociepłowni Zawodowych, Warszawa 2006-2007.
• [82] Li X., Visier J.C., Vaezi-Nejad H. "A neural network prototype for fault detection and diagnosis of heating systems" ASHRAE Transaction. Symposia, 1997.
• [83] Licznar P. "Wykorzystanie sztucznych sieci neuronowych do prognozowania zużycia wody w zakładach wodociągowych". Instal - Teoria i Praktyka w Instalacjach, nr 11/2005.
• [84] Łykow A.W. "Tieoria tiepłoprowodnosti". Izd. Wysszaja Szkoła, Moskwa 1967.
• [85] MAIN3. Program do obliczeń sezonowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynków mieszkalnych i zamieszkania zbiorowego według PN-B-02025. ITB,1994.
• [86] Malicki M. "Wentylacja i klimatyzacja" PWN, Warszawa 1977.
• [87] Malinowski P. i inni. "Model rozmyty strat ciepła budynku w wyniku oddziaływania wiatru" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, 12/2005.
• [88] Mańkowski S., Wojdyga K. i inni "Analiza przyczyn ubytków wody sieciowej z warszawskiego systemu ciepłowniczego" Praca nauk.-bad. wykonana w Uczelnianym Centrum Badawczym Energetyki i Ochrony Środowiska, Politechnika Warszawska, Warszawa 2005.
• [89] Mańkowski S., Wojdyga K. i inni "Koncepcja pracy EC-Wrocław i EC Czechnica na wspólną sieć ciepłowniczą miasta Wrocławia" Pr. nauk.-bad. wykonana w Uczelnianym Centrum Badawczym Energetyki i Ochrony Środowiska, Politechnika Warszawska, Warszawa 2000-2001.
• [90] Mańkowski S., Wojdyga K. i inni "Opracowanie koncepcji i określenie warunków zasilania systemu ciepłowniczego miasta z EC Zielona Góra" Praca nauk.-bad. wykonana w Uczelnianym Centrum Badawczym Energetyki i Ochrony Środowiska, Politechnika Warszawska, Warszawa 2002.
• [91] Mańkowski S., Wojdyga K. i inni "Optymalizacja procesów kontroli i sterowania energii cieplnej w strukturze obiektów budowlanych na przykładzie terenu głównego Politechniki Warszawskiej" Sprawozdanie z pracy nauk.-bad. w Programie Badawczym "Energia i utylizacja odpadów w ochronie środowiska", Politechnika Warszawska, Warszawa 1995-1996.
• [92] Mańkowski S. "Zapotrzebowanie na moc w miejskich systemach ciepłowniczych" IV Forum Ciepłowników Polskich, Międzyzdroje 2000.
• [93] Mańkowski S. i inni "Obliczeniowe temperatury zewnętrzne dla systemów ogrzewczych i ciepłowniczych" Grant KBN - 7T07G 015 17, Warszawa 2001.
• [94] Mańkowski S., Kwestarz M. "Centralne zasobniki ciepła w miejskich systemach ciepłowniczych" III Forum Ciepłowników Polskich, Międzyzdroje 1999.
• [95] Mańkowski S., Wojdyga K. "Planowanie energetyczne w gminach - problemy główne" IV Forum Ciepłowników Polskich, Międzyzdroje 2000.
• [96] Mańkowski S., Wojdyga K. i inni "Określenie skutków technicznych i ekonomicznych powodzi dla systemu ciepłowniczego miasta Wrocławia". Praca nauk.-bad. wykonana w Uczelnianym Centrum Badawczym Energetyki i Ochrony Środowiska, Politechnika Warszawska, Warszawa 1997-1999.
• [97] Mańkowski S. "Projektowanie instalacji ciepłej wody użytkowej" Arkady, Warszawa 1981.
• [98] Mańkowski S., Wojdyga K. i inni "Projekt założeń do planu zaopatrzenia miasta Kalisza w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe" Uczelniane Centrum Badawcze Energetyki i Ochrony Środowiska, Politechnika Warszawska, Warszawa 1999.
• [99] Marecki J. i inni "Kierunki rozwoju energetyki kompleksowej w Polsce do 2010 r. - Ekspertyza". Polska Akademia Nauk - Komitet Problemów Energetyki, Warszawa 1994.
• [100] Mastres T. "Sieci neuronowe w praktyce". WNT, Warszawa 1996.
• [101] Maszczyński E. "Wpływ zapotrzebowania ciepła na ogrzanie infiltrującego powietrza na wykres regulacyjny" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 5/1972.
• [102] Mielnicki S. "Metody ustalania obliczeniowych temperatur zewnętrznych dla potrzeb ogrzewnictwa" Gaz Woda i Technika Sanitarna, nr 4/1958.
• [103] Mielnicki S., Żydanowicz W. "Obliczanie zysków ciepła od nasłonecznienia przez ściany wielowarstwowe" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 1/1975.
• [104] Mielnicki S., Żydanowicz W. "Przepływy ciepła przez przegrody w ustalonych stanach periodycznych" Nowa Technika w Inżynierii Sanitarnej, Arkady, Warszawa 1980.
• [105] Myers G.E. "Long time solution to heat conduction transients with time dependent inputs". J. of Heat Transfer, vol. 102, 1980.
• [106] Nantka M.B., Król M. "Wentylacja budynków o niskim zapotrzebowaniu na energię" The 9-th Int. Conf. of Air Condition & District Heating, Wrocław 1998.
• [107] Nielsen T. i inni "Inteligentna kontrola" Ciepłownictwo w Polsce i na Świecie, 1-2/2002.
• [108] Niemyjski O. "Komputerowa symulacja dynamiki procesów rozchodzenia się fali temperatury w sieciach ciepłowniczych" I Forum Ciepłowników Polskich, Międzyzdroje 1997.
• [109] Niemyjski O. "Wpływ zmian obciążenia systemów ciepłowniczych na wielkość strat ciepła" VII Forum Ciepłowników Polskich, Międzyzdroje 2003.
• [110] Norma PN-B 02025:2001 Obliczanie sezonowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynków mieszkalnych i zamieszkania zbiorowego.
• [111] Norma ISO 8301 Thermal insulation-Determination of steady-state thermal resistance and related properties-Heat flow meter apparatus.
• [112] Norma ISO 8302 Thermal insulation-Determination of steady-state thermal resistance and related properties - Guarded hot plate apparatus.
• [113] Norma ISO 13789:2001 Współczynnik strat ciepła przez przenikanie. Metoda obliczania.
• [114] Norma ISO/DIS 13790:2006 Cieplne właściwości użytkowe budynków. Obliczanie zużycia energii do ogrzewania.
• [115] Norma PN EN ISO 14683:2001 Mostki cieplne w budynkach - Liniowy współczynnik przenikania ciepła. Metody uproszczone i wartości orientacyjne.
• [116] Norma PN EN ISO 10211-1:2006 Mostki cieplne w budynkach - Obliczanie strumieni cieplnych i temperatury powierzchni. Część 1: Metody ogólne.
• [117] Norma PN-82/B-02402 Ogrzewnictwo. Temperatury ogrzewanych pomieszczeń w budynkach.
• [118] Norma PN-82/B02403 Ogrzewnictwo. Temperatury obliczeniowe zewnętrzne.
• [119] Norma PN-92/B-01706 Instalacje wodociągowe. Wymagania przy projektowaniu.
• [120] Norma PN-B-03406:1994 Ogrzewnictwo. Obliczanie zapotrzebowania na ciepło pomieszczeń o kubaturze do 600 m3 (wycofana).
• [121] Norma PN-EN 12831:2006 Instalacje ogrzewcze w budynkach. Metody obliczania projektowego obciążenia cieplnego.
• [122] Pr EN 15265 Cieplne właściwości użytkowe budynków - obliczanie zapotrzebowania na energie do ogrzewania i chłodzenia. Kryteria podstawowe i procedury walidacji.
• [123] Okoń P. "Problemy wystygania pomieszczeń" Prace Nauk. PW, Budownictwo, z. 48, 1976.
• [124] Osowski S. "Sieci neuronowe w ujęciu algorytmicznym" WNT, Warszawa 1996.
• [125] Osowski S. "Sieci neuronowe" Oficyna Wydawnicza PW, Warszawa 1994.
• [126] Panek A. "Metoda oceny oddziaływania na środowisko obiektów budowlanych" Inspekcja Ochrony Środowiska, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 2002.
• [127] Panek A. i inni "Stochastyczny model klimatu Polski" Projekt CCPBP 02.21, sprawozdanie lat 1987-1990.
• [128] Parol M. "Prognozowanie zaopatrzenia na moc i energię elektryczną m.st. Warszawy w perspektywie do 2020 r." II Forum Operatorów Systemów i Odbiorców Energii i Paliw - "Bezpieczeństwo energetyczne Warszawy", Warszawa 2005.
• [129] Pluta Z. "Podstawy teoretyczne fototermicznej konwersji energii słonecznej" Oficyna Wydawnicza PW, Warszawa 2000.
• [130] Płoński W., Pogorzelski J.A. "Fizyka budowli". Arkady, Warszawa 1979.
• [131] Pogorzelski J.A. "Główne problemy niestacjonarnego przewodzenia ciepła w przegrodach budowlanych", Prace Naukowe Instytutu Budownictwa, Politechnika Wrocławska, nr 9, seria Monografie nr 3, Wrocław 1973.
• [132] Pogorzelski J.A., Szyluk A. "Uproszczone obliczanie sezonowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynków mieszkalnych i zamieszkania zbiorowego według PN-B-02025" COIB, Warszawa 1998.
• [133] Pogorzelski J.A. "Fizyka cieplna budowli" PWN, Warszawa 1976.
• [134] Polityka energetyczna Polski do 2025 roku. Ministerstwo Gospodarki i Pracy. Zespół do spraw polityki energetycznej. Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 4 stycznia 2005 r., Warszawa.
• [135] Price M. A. "Historical foundations of district heating". www.energy.rochester.edu/dh, grudzień 1994.
• [136] Pykacz S. "Przegląd metod określania intensywności wentylacji w budynkach mieszkalnych" Konf. Problemy jakości powietrza wewnętrznego w Polsce '99, Politechnika Warszawska - Instytut Ogrzewnictwa i Wentylacji, Warszawa 2000.
• [137] Recknagel-Sprenger "Ogrzewanie i klimatyzacja, Poradnik" Arkady, Warszawa 1976.
• [138] Reference document on Best Available Techniques for large combustion plants - Integrated pollution and Control (IPPC). European Commission. Joint Research Centre, Institute for Prospective Technological Studies, Seville 2004.
• [139] Renou E. "Instructions meteorologiques" Annuaire Soc. Meteorol. de France, 1855.
• [140] Robinson N. "Solar Radiation" Elsevier Publishing Company, Amsterdam 1966.
• [141] Rodowicz S. "Jaką najniższą temperaturę trzeba przyjąć przy obliczaniu strat ciepła budynku" Kronika Techniki, nr 2, 1932.
• [142] Rohrig K. et al. "New concepts to integrate German offshore wind potential into electrical energy supply" Publication of Institute fur solare energieversorgungstechnik (ISET), Kassel University, 2005.
• [143] Rosada J. "Węzłowe problemy rozwoju ciepłownictwa w Polsce" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 11/1979.
• [144] Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 30 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia do sieci ciepłowniczych oraz eksploatacji tych sieci. Dz.U. 2004, nr 167, poz. 1751.
• [145] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz zasad rozliczeń w obrocie ciepłem. Dz.U. 2004, nr 184, poz. 1902.
• [146] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Dz.U. 2002, nr 75, poz. 690 z późniejszymi zmianami.
• [147] a) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązku zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii. Dz.U. 2004, nr 267, poz. 2556. b) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2004 sprawie szczegółowego zakresu obowiązku zakupu energii elektrycznej wytworzonej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła. Dz.U. 2004, nr 267, poz. 2557.
• [148] Samdani G. "Neural nets" Chemical Engineering, April 1990.
• [149] Schmidt T., Danda R. "Budowa i eksploatacja zasobnika ciepła" Ciepłownictwo w Polsce i na Świecie, r. III(1996), z. 11-12.
• [150] Siwek K. "Prognozowanie obciążeń w systemie elektroenergetycznym przy wykorzystaniu sztucznych sieci neuronowych" Praca doktorska, Politechnika Warszawska, Warszawa 2001.
• [151] Skanawi A.N. i inni "Metodyka określenia zależności temperatury powietrza zewnętrznego i prędkości wiatru w sezonie grzewczym (dla m. Warszawy)" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 11/1979.
• [152] Skorek J., Kostowski W. "Model pracy zasobnika ciepła zintegrowanego z małym układem skojarzonym" XVIII Zjazd Termodynamików. Prace Nauk. Politechniki Warszawskiej. Konferencje, z. 22. 2002.
• [153] Skrjanc I. i inni "Theoretical and experimental fuzzy modeling of building thermal dynamic response" Building and Environment No 36/2001.
• [154] Sokołow E.J., Stępień J. "Analiza czasu trwania awarii sieci cieplnych". Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 8-9/1988.
• [155] Sprawozdania z działalności Prezesa URE w latach 2001-2005. Biuletyny Urzędu Regulacji Energetyki, Warszawa 2006.
• [156] Statystyka Ciepłownictwa Polskiego lata 1994 - 2003. Agencja Rynku Energii S.A., Warszawa 2004.
• [157] Stevenson W.J. "Using Artificial Neural Nets to Predict Building Energy Parameters" ASHRAE Transactions (100), 1994.
• [158] Stępień H. "Centralne źródła ciepła Warszawy" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 10-11/1977.
• [159] Stępień J.C. "Charakterystyki czasu przerwy w dostawie ciepła na potrzeby grzewcze w funkcji czasu trwania awarii" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 12/1990.
• [160] Szłowier A.M. "Tiepłoustoicziwost zdanij", Moskwa 1952.
• [161] Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Dz.U., nr 19, poz. 95 z 1990 r. wraz z późniejszymi zmianami.
• [162] Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne. Dz.U., nr 54 z 1997 r., poz. 348 wraz z późniejszymi zmianami.
• [163] Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych wraz ze zmianami z dnia 21 czerwca 2001, Dz.U., 2001, nr 76, poz. 808.
• [164] Wasilewski W. "Roczne obciążenie źródła ciepła centralnego ogrzewania". XI Konf. Ciepłowników - Systemy i technologie ogrzewania budynków, Solina 1999.
• [165] Wasilewski W. "Regulacja eksploatacyjna sieci cieplnych w systemach z częściowo zautomatyzowanymi węzłami" III Forum Ciepłowników Polskich, Międzyzdroje 1999.
• [166] Wasilewski W. "Maksymalne strumienia wody sieciowej zasilającej węzły cieplne" IV Forum Ciepłowników Polskich, Międzyzdroje 2000.
• [167] Wasilewski W., Wojdyga K. i inni. "Obliczenia hydrauliczne dla miejskiego systemu ciepłowniczego w Sanoku", Praca nauk.-bad. wykonana przez Fundację Energetyka dla Siebie i Przyszłości, Warszawa 2002.
• [168] Wereszczyński P. Audytor 1.1. Program do obliczeń sezonowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynków mieszkalnych i zamieszkania zbiorowego według PN-B-02025. FPE, Warszawa 1994.
• [169] Wierzbicki Z. "Wskaźniki klimatyczne sezonu ogrzewczego w Polsce" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 2/1970.
• [170] Wilczak T., Ratajczak R. "Problem zamówionej mocy cieplnej w bieżącej sytuacji taryfowej" IV Forum Ciepłowników Polskich, Międzyzdroje 2000.
• [171] Winter Z. "Rozwój ciepłownictwa w Polsce w latach 1983-1990. Program i jego warianty". Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 4-5/1984.
• [172] Wiszniewski W. i inni "Przyczynki do klimatologii Polski cz. 2" Ministerstwo Komunikacji i Państwowy Instytut Hydrologiczno-Meteorologiczny. Warszawa 1946.
• [173] Witek W. "Polityka energetyczna m.st. Warszawy do 2020 r." II Forum Operatorów Systemów i Odbiorców Energii i Paliw - Bezpieczeństwo energetyczne Warszawy, Warszawa 2005.
• [174] Własow O.E. "Tiepłotiechniczeskij rasczot ograzdajuszczich konstrukcji" Gosstrojizdat, Moskwa 1933.
• [175] Wnukowska B. "Metodyka analizy i prognozowania potrzeb energetycznych odbiorców przemysłowych na rynku energii" Prace Nauk. Instytutu Energoelektryki Politechniki Wrocławskiej seria Monografie 30, 2005.
• [176] Wojdyga K. "Metodyka pomiaru zmiennych strumieni cieplnych w przegrodach budowlanych" praca doktorska, Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Sanitarnej i Wodnej, Warszawa 1984.
• [177] Wojdyga K. "Wykorzystanie różnych rodzajów sieci neuronowych do prognozowania zużycia ciepła w systemach ciepłowniczych" Instytut Ogrzewnictwa i Wentylacji, Sprawozdanie z realizacji grantu dziekańskiego, Warszawa 2000.
• [178] Wojdyga K. "Prognozowanie zużycia ciepła dla dużych zespołów budynków" Instytut Ogrzewnictwa i Wentylacji, Sprawozdanie z realizacji grantu dziekańskiego, Warszawa 2001.
• [179] Wojdyga K. "Thermal Investigation of Building Envelopes of Dwelling Houses and Industrial Buildings". Int. Council for Research and Innovation in Building and Construction - Workshop W67, Warsaw 1994.
• [180] Wojdyga K. "Moc cieplna zamawiana w systemach ciepłowniczych" IX Forum Ciepłowników Polskich, Międzyzdroje 2005.
• [181] Wojdyga K., Dyrcz J. "Theoretical and experimental investigation of buildings envelope insulating properties" Danish-Polish workshop for modeling heat flow and fluid flow phenomena, Politechnika Warszawska, Warszawa 1987.
• [182] Wojdyga K., Niemyjski O. "Metodyka określania strat ciepła i mocy w miejskich systemach ciepłowniczych" Prace Nauk. Uczelnianego Centrum Badawczego Energetyki i Ochrony Środowiska, Politechnika Warszawska, z. 4/2001.
• [183] Wojdyga K., Niemyjski O. "Analiza możliwości pracy źródeł ciepła EW S.A. na wydzielone obszary warszawskiego systemu ciepłowniczego" Praca nauk.-bad. wykonana w Uczelnianym Centrum Badawczym Energetyki i Ochrony Środowiska, Politechnika Warszawska, Warszawa 2004.
• [184] Wojdyga K., Nowak S. "Możliwości sterowania systemem ciepłowniczym przy wykorzystaniu sztucznych sieci neuronowych" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 12/1997.
• [185] Wojdyga K., Nowak S. "Model sztucznej sieci neuronowej do określenia mocy cieplnej zespołu obiektów budowlanych zasilanych z jednego źródła" Prace Nauk. Uczelnianego Centrum Badawczego Energetyki i Ochrony Środowiska, Politechnika Warszawska, z. 2/1998.
• [186] Wojdyga K., Nowak S. "Badania zużycia ciepła przez podsystem ciepłowniczy z wykorzystaniem sztucznych sieci neuronowych" Prace Nauk. Uczelnianego Centrum Badawczego Energetyki i Ochrony Środowiska, Politechnika Warszawska, z. 3/1999.
• [187] Wojdyga K., Nowak S. "Projektowanie układów regulacji dla wymienników ciepła za pomocą sieci neuronowych" XI Konf. Ciepłowników - Systemy i technologie ogrzewania budynków, Solina 1999.
• [188] Wojdyga K., Wasilewski W., Mańkowski S. "Audyt pracy sieci ciepłowniczej lewobrzeżnej części Szczecina w zakresie ustalenia zamówionej mocy w źródłach z uwzględnieniem współczynnika niejednoczesności poboru mocy zamówionej przez odbiorców" Opinia techniczna, Urząd Regulacji Energetyki, Warszawa, marzec 2005.
• [189] Wojdyga K. i inni "Projekt założeń do planu zaopatrzenia miasta i gminy Krotoszyn w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe" Uczelniane Centrum Badawcze Energetyki i Ochrony Środowiska, Politechnika Warszawska, Warszawa 2002.
• [190] Wojdyga K. i inni "Strategia rozwoju Przedsiębiorstwa Energetycznego w Siedlcach Spółka z o.o." Praca nauk.-bad. wykonana w Uczelnianym Centrum Badawczym Energetyki i Ochrony Środowiska, Politechnika Warszawska, Warszawa 2004.
• [191] Wojdyga K. i inni "Analiza możliwości innego wykorzystania i koncepcja restrukturyzacji miejskiego systemu ogrzewczego w Koninie w kontekście konkurencyjnych sposobów ogrzewania miasta" Praca nauk.-bad. wykonana w Uczelnianym Centrum Badawczym Energetyki i Ochrony Środowiska, Politechnika Warszawska, Warszawa 2004.
• [192] Wojdyga K. i inni "Aktualizacja projektu założeń do planu zaopatrzenia miasta Kalisza w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe" Uczelniane Centrum Badawcze Energetyki i Ochrony Środowiska, Politechnika Warszawska, Warszawa 2006.
• [193] Wójcicki J. "Perspektywy rozwoju ciepłownictwa w Polsce" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 3/1976.
• [194] Wójcicki J. "Zasady bilansowania mocy cieplnej w systemach ciepłowniczych" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 11/1974.
• [195] Wójcicki J., Cherubin W. "Prognozowanie i planowanie rozwoju ciepłownictwa" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 6/1983.
• [196] Założenia polityki energetycznej Polski do 2020 r. Ministerstwo Gospodarki, Dokument przyjęty przez RM RP w dniu 22.02.2000 r., Warszawa.
• [197] Zawada B. "Analiza procesu użytkowania energii cieplnej w eksploatacji obiektów przemysłowych" Komitet Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN - studia z zakresu Inżynierii, nr 35, Warszawa 1993.
• [198] Zawada B. "Wykorzystanie sieci neuronowych w algorytmach sterowania systemów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych" Sprawozdanie z pracy naukowej, Instytut Ogrzewnictwa i Wentylacji, Politechnika Warszawska, Warszawa 1998.
• [199] Ziembicki P., Malinowski P. "Neuronowa klasyfikacja stanów pracy czynnej sieci ciepłowniczej" Ciepłownictwo Ogrzewnictwo Wentylacja, nr 7-8/2004.
• [200] Zwierzchowski R., Kwestarz M. "Rola centralnych zasobników ciepła w miejskich systemach ciepłowniczych" VIII Forum Ciepłowników Polskich, Międzyzdroje 2004.