Self-purification capacity of surface waters under considerable anthropopression

• Autorzy: Bujok, R.

Warianty tytułu

PL

Zdolność do samooczyszczania się wód płynących w zlewniach o znacznym stopniu antropogenicznego przekształcenia

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The analysis of water self-purification process includes headstreams of rivers in the Upper Silesian agglomeration: the Bierawka, the Kłodnica, Bielszowicki creek and the Szotkówka. These are rivers characterized by small natural flows and a significant anthropogenic pollutant load. Results of our own research on the self-purification rate were used. The attention was focused on biodegradable substances. The biodegradation rate coefficient kl and water assimilative capacity were determined. Within the same rivers, their particular parts differ in types of a riverbed and swift currents alternate with slow flows. In the case of Bielszowicki creek and the Szotkówka River impoundments were observed, which results in different self-purification conditions. In all investigated parts the rate of organic substance removal, characterized by i, coefficients, was usually much higher than the literature values for comparable rivers, which usually are below 2.0, rarely exceeding 3.0 The creek impoundments occurring in the watercourse beds do not always have a positive impact on the water quality. The role of the creek impoundments in the river self-purification process and their impact on water ecosystems require separate investigations.

PL

Przeprowadzona ocena samooczyszczania się wód dotyczy górnych odcinków rzek aglomeracji górnośląskiej: Bierawki, Kłodnicy, potoku Bielszowickiego i Szotkówki. Są to rzeki o małych przepływach naturalnych, znacznie obciążone zanieczyszczeniami antropogenicznymi Wykorzystano wyniki własnych badań szybkości przebiegu procesu samooczyszczania się. Skupiono się na zanieczyszczeniach rozkładalnych biochemicznie. Wyznaczono współczynniki szybkości biochemicznego rozkładu kt i zdolność przetwórczą wód. W obrębie tych samych rzek, poszczególne odcinki różnią się charakterem koryta, występują na przemian bystrza i odcinki o spowolnionym przepływie. Na potoku Bielszowickim i Szotkówce istnieją rozlewiska. Efektem tego są odmienne warunki samooczyszczania się wód. Na wszystkich badanych odcinkach szybkość procesu usuwania substancji organicznych, opisywana współczynnikami kp najczęściej była dużo większa od literaturowych, wahających się w granicach poniżej 2,0 rzadko przekraczając wartości 3,0. Rozlewiska występujące w korytach cieków nie zawsze wpływały korzystnie na jakość ich wód. Rola takich rozlewisk w procesie samooczyszczania się rzek oraz wpływ na ekosystemy wodne wymaga odrębnych badań.

Słowa kluczowe

PL

samooczyszczanie wody; współczynnik biodegradacji; zdolność asymilacji; biodegradacja zanieczyszczeń

EN

self-purification; biodegradation rate coefficient; assimilative capacity; biodegradable pollutants

• Czasopismo: Archives of Environmental Protection
• Rocznik: 2008
• Tom: Vol. 34, spec.
• Strony: 69-78
• Opis fizyczny: bibliogr. 20 poz., tab.

Twórcy

autor

Bujok, R.

• Institute for Ecology of Industrial Areas, Environmental Protection Department ul. Kossutha 6, 40-844 Katowice, Poland

• Institute for Ecology of Industrial Areas, Environmental Protection Department ul. Kossutha 6, 40-844 Katowice, Poland

Bibliografia

• [1] Barillier A., J. Gamier, M Coste: Experimental reservoir water release: impact on the water quality on a river 60 km downstream (Upper Seine River, France), Water Research (IAWQ), 27, 4, 635-643 (1993).
• [2] Bartoszewski K.: Metody wyznaczania wpływu ścieków na jakość wód na potrzeby planowania ochrony wód przed zanieczyszczeniem, Prace Naukowe Instytutu Ochrony Środowiska Politechniki Wrocławskiej Nr 63, Seria Monografie Nr 31, Wrocław 1990.
• [3] Bujok R.: Znaczenie zmian reżimu hydrologicznego rzek w zmianach jakości wód na obszarach zmienionych antropologicznie, IETU, Katowice 1993 (maszynopis).
• [4] Bujok R., Z. Grzbiela, I. Leszczyńska: Określenie proporcjonalnych ładunków zanieczyszczeń wprowadzanych do wód w dorzeczu Szotkówki w oparciu o chłonność rzeki, jako narządzie polityki ekologicznej, IETU, Katowice 1994 (maszynopis).
• [5] Bujok R.: Wyznaczanie jakościowych zasobów wód płynących metodą sterowanego obciążeniami zanieczyszczeniami, IETU, Katowice 1997 (maszynopis).
• [6] Bujok R.: Zasady wyznaczania dopuszczalnego obciążenia zanieczyszczeniami cieków o małych przepływach naturalnych, IETU, Katowice 1999 (maszynopis).
• [7] Cywiński B., S. Gdula, E. Kempa, J. Kurbiel, H. Ptoszański: Oczyszczanie ścieków. 1. Oczyszczanie mechaniczne i chemiczne, Arkady, Warszawa 1983.
• [8] Hołda I., M. Wojtylak: Szacowanie wielkości zmian odpływu rzeki Kłodnicy w Gliwicach w latach 1906-1985, [w:] Materiały Konferencji Hydrograficznej: Przeobrażenia stosunków wodnych na obszarach silnej antropopresji, Sosnowiec 16-18 września 1991.
• [9] Imhoff K : Kanalizacja miast i oczyszczanie ścieków, Poradnik, Arkady, Warszawa 1970.
• [10] Lampert W., U. Sommer: Ekologia wód śródlądowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.
• [11] Mańczak H : Techniczne podstawy ochrony wód przed zanieczyszczeniem, Skrypt Instytutu Inżynierii Sanitarnej, Politechnika Wrocławska, Wrocław 1972.
• [12] Mańczak H., A. Żołądź, M. Sawicka: Zdolność samooczyszczania się wód rzeki Wisły na odcinku od ujścia Przemszy do ujścia Skawy - dla obecnego stanu zabudowy hydrotechnicznej, IKS oddział Wrocław, 1980 (maszynopis).
• [13] Mańczak H., A. Żołądż: Określenie wpływy projektowanej zabudowy hydrotechnicznej na poziom zanieczyszczenia wód górnej Wisły według kryterium tlenowego i fizyko-chemicznego, IKS oddział Wrocław, 1981 (maszynopis).
• [14] Ryborz S., A. Skowronek, R. Bujok: Dynamika zmian stężeń fosforu w wodach rzek obciążonych ściekami komunalnymi, IETU, Katowice 1997 (maszynopis).
• [15] Schneiders A., C. Wils, R.F. Verheyen, N. de Pauw: Ecological water quality objectives, a useful frame of reference for ecological impact assessment? European Water Pollution Control, Special Issue - Environmental Impact Assessment in Water Management, 16, 1, 8-16 (1996).
• [17] Skowronek A., S. Ryborz, Z. Grzbiela: Ocena możliwości poprawy jakości wód rzeki Kłodnicy poprzez odtworzenie naturalnych ekosystemów wodnych, IETU, Katowice 1994 (maszynopis).
• [18] Suschka J., Z. Grzbiela, A. Skowronek: Ocena efektywności działań oraz projektowanych rozwiązań dla przywrócenia walorów przyrodniczych w dolinie Potoku Bielszowickiego, 1ETU, Katowice 1992 (maszynopis).
• [19] Suschka J., B. Stoch, R. Bujok: Opracowanie metody określania dopuszczalnych ładunków zanieczyszczeń w ściekach wprowadzanych do małych rzek, IOS, Katowice 1991 (maszynopis).
• [20] Szymańska H.: Ustalenie parametrów zdolności samooczyszczania się wód Górnej Wisły dla warunków zrealizowania obiektów zabudowy hydrotechnicznej według kryterium tlenowego i fizyko-chemicznego, IKŚ oddział Wrocław, 1981 (maszynopis).