Subsydencja i początki inwersji bruzdy śródpolskiej na podstawie analizy map miąższości i litofacji osadów górnokredowych

• Autorzy: Świdrowska, J. , Hakenberg, M.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na podstawie analizy miąższości i wykształcenia facjalnego osadów górnokredowych na świętokrzyskim odcinku bruzdy śródpolskiej autorzy stwierdzili, że otrzymany obraz ewolucji paleotektonicznej różni się od prezentowanego w literaturze. Daleko idące odstępstwa od zasad rekonstrukcji paleogeograficznej i paleotektonicznej zauważone na mapach świętokrzyskiego odcinka bruzdy (ryc. 1 na podstawie: Jaskowiak-Schoeneichowa & Krassowska, 1988; Krassowska [W:] Marek & Pajchlowa, 1997) mogą powodować wątpliwości co do propozycji interpretacyjnych obszaru epigenetycznej erozji w centralnej, kujawskiej i północno-zachodniej, pomorskiej części bruzdy. Wiele wskazuje na to, że interpretacje rozkładu litofacji i miąższości prowadzono w podobny sposób, jak dla świętokrzyskiego odcinka. W tej sytuacji uznano za celowe przedstawienie do dyskusji próby reinterpretacji tych map (ryc. 2), co w znacznym stopniu wpływa na paleogeograficzno-paleotektoniczne wnioski dotyczące całego obszaru bruzdy śródpolskiej w kredzie: (1) w turonie na całym odcinku bruzdy brak jest dowodów na inwersję - odwrotnie, nastąpiło przyspieszenie subsydencji; (2) w turonie, koniaku i santonie spłycenie na obszarze pomorskim wynikało prawdopodobnie z wynoszenia tarczy bałtyckiej, a nie z inwersji zachodzącej w bruździe śródpolskiej; (3) w kampanie i mastrychcie widać obniżanie się południowej części kratonu wschodnioeuropejskiego (obszar lubelsko-lwowski), co w połączeniu z trwającym wynoszeniem obszaru południowego Bałtyku sugeruje nachylanie się europejskiej części kratonu wschodnioeuropejskiego w kierunku zamykających się basenów Tetydy; (4) przejawy początków inwersji na podstawie zreinterpretowanych map można widzieć dopiero w kampanie na odcinku pomorskim, a w późnym mastrychcie nie można ich wykluczyć na odcinku świętokrzyskim. Zakwestionowany został model inwersji wynikający z istniejących map górnej kredy w bruździe śródpolskiej, jako nie mający geodynamicznego uzasadnienia, ani odniesień do dobrze rozpoznanych badaniami sejsmicznymi innych basenów mezozoicznych północno-zachodniej Europy.

• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 1999
• Tom: Vol. 47, nr 1
• Strony: 61-68
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., rys.

Twórcy

autor

Świdrowska, J.

autor

Hakenberg, M.