Zmienność właściwości wytrzymałościowych w profilu pionowym skał osadowych platformy wschodnioeuropejskiej w dolinie Dniestru

• Autorzy: Pinińska, J. , Wołoszyn, P. , Łukaszewski, P. , Płatek, P.

Warianty tytułu

EN

Sequential variability of strength and elasticity properties within the sedimentary cover of the East-European Platform in the Dniester River valley (Ukraine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Nie zaburzone osady platformy wschodnio-europejskiej w dorzeczu Dniestru są szczególnie dogodnym przedmiotem studiów nad zmiennością paleonapręzeń przy zastosowaniu metod geomechanicznych. Artykuł przedstawia wyniki wstępnych badań około 100 próbek skalnych pochodzących z 7 odsłonięć reprezentujących osady morskie i kontynentalne syluru dewonu, górnej kredy i trzeciorzędu. Zmienność parametrów fizycznych takich jak gęstość objętościowa skał, prędkość propagacji fali akustycznej, moduł dynamiczny jest zależna od wieku, historii diagenezy, składu mineralnego (szczególnie zawartości składników ilastych w skałach węglanowych). Obniżone wartości parametrów mechanicznych stwierdzono w dewońskich piaskowcach z facji oldredu. Anizotropia właściwości akustycznych i kierunki spękań powstających w toku badań wytrzymałościowych są generalnie zgodne z charakterystyką ciosu regionalnego. Uzyskane wyniki pokazują, że kontynuacja powyższych studiów pozwoli na określenie kierunków maksymalnych i minimalnych paleonaprężeń w płaszczyźnie poziomej.

EN

Undisturbed sedimentary cover of the East-European Platform within the Dniester River drainage basin is a very convenient place for studying paleo-stress variability using geomechanical methods. This paper presents results of preliminary testing of 100 samples from 7 outcrops representing marine and continental sediments of Devonian, Late Cretaceous and Tertiary periods. Variability of geomechanical parameters like volume density, velocity of acoustic wave propagation, dynamic modulus of elasticity is dependent on age, history ofdiagenesis and mineral composition. Especially marls in carbonate rocks and Devonian sandstones from the Old Red fades show significantly reduced values of geomechanical parameters. Anisotropy of acoustic properties and direction of fissures during strength tests are generally in accordance with the trend of regional joints. Considering the already obtained results, it seems that through further studies, the horizontal orientation of the minimum and maximum paleo-stress axes can be determined.

Słowa kluczowe

EN

geomechanics; strength; elasticity of rocks; anisotropy; directions of tectonic stress

• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2002
• Tom: Vol. 50, nr 3
• Strony: 245-251
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., fot., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Pinińska, J.

• Wydział Geologii, Uniwersytet Warszawski, ul. Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa

autor

Wołoszyn, P.

• Wydział Geografii, Uniwersytet Lwowski, ul. Doroszenki 41, 290000 Lwów, Ukraina

autor

Łukaszewski, P.

• Wydział Geologii, Uniwersytet Warszawski, ul. Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa

autor

Płatek, P.

• Wydział Geologii, Uniwersytet Warszawski, ul. Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa

Bibliografia

• 1. GERENCZUK K. J. (red.) 1979 - Priroda Tarnopilskiej oblasti. Wyż. Szkoła Wyd., Lwów.
• 2. ISO-2000 - Geotechnical engineering. Indentification and description of rock. ISO 14689.CEN/TC 250/S.C. 7. N 324.
• 3. ŁUKASZEWSKI P. & BOGDAŃSKA J. 1997 - Laboratoryjne badania występowania efektu pamięci w skałach osadowych rejonu Górnego Śląska. Mat. 1. Czesko-Polskie Sympozjum Geomechaniczne. Ostrawa. Wyd. Inst. of Geonics, ASCR: 64-70.
• 4. PINIŃSKA J. 1992 - Emisja akustyczna ośrodków skalnych w stanach naprężeń pokrytycznych. Prz. Geol., 40: 727-733.
• 5. PINIŃSKA J. 1994 - Właściwości wytrzymałościowe i odkształceniowe skał. cz. I. Skały osadowe regionu świętokrzyskiego. t. 1. Katalog. Wyd. Tinta. Warszawa.
• 6. PINIŃSKA J. 2000 - Właściwości wytrzymałościowe i odkształceniowe skał. cz. III. Jura Krakowsko-Częstochowska. t. 6. Objaśnienia i interpretacja. Wyd. Invit. Warszawa.
• 7. Polska Norma PN-84/B-01080 Kamień dla budownictwa i drogownictwa. Podział i zastosowanie wg własności fizyczno-mechanicznych. PKNiM. Warszawa.
• 8. Polska Norma PN-86/B-02480 Grunty budowlane. Określenia, symbole, podział i opis gruntów. PKNiM. Warszawa.