Profil osadów plejstoceńskich w Niksowiźnie na Równinie Kurpiowskiej - wyniki badań litologicznych i ich interpretacja (artykuł metodyczno-dyskusyjny)

• Autorzy: Bałuk, A. , Mycielska-Dowgiałło, E. , Woronko, B.

Warianty tytułu

EN

Profile of Pleistocene deposits at Niksowizna on the Kurpiowska Plain - results of lithologic studies and interpretation (NE Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W profilu otworu badawczego w Niksowiźnie na Równinie Kurpiowskiej, stwierdzono plejstoceńskie utwory piaszczyste o wyjątkowo dużej miąższości 229,0 m. Na podstawie analizy wybranych cech teksturalnych osadów piaszczystych i w oparciu o materiały geofizyczne (grawimetria) można sądzić, że większość piaszczystych utworów z otworu Niksowizna (ok. 175 m.) stanowi wypełnienie głębokiej kopalnej rynny, utworzonej u schyłku zlodowaceń południowopolskich. Wyżej występują rzeczne osady, w których ziarna kwarcu mają ślady obróbki eolicznej. Były one akumulowane w okresie poprzedzającym zlodowacenia środkowopolskie, odry lub warty. Górna część profilu obejmuje piaski sandru kurpiowskiego pochodzące ze schyłku ostatniego zlodowacenia przeobrażone w warunkach peryglacjalnych i zwydmione na powierzchni.

EN

In the profile of borehole Niksowizna on the Kurpiowska Plain, Pleistocene sand deposits of unusual overall thickness reaching 229 m were found. Based on the selected textural features of sand deposits and on geophysical (gravimetric) data), the conclusion can be drawn that the majority of sand deposits of Niksowizna (ca 175 m) constitute the filler of deep fossil gully formed during the late South-Polish Glaciations. Above this series, alluvial deposits containing quartz grains with traces of eolian abrasion occur. They were deposited during the period preceding Middle-Polish Glaciations: Odra or Warta. The upper part of this profile encompasses sands of the Kurpiowski outwash that formed during the late Last Glaciation, then was transformed in periglacial conditions and turned into dunes on surface.

Słowa kluczowe

PL

Równina Kurpiowska; kopalna rynna subglacjalna; osady piaszczysto-żwirowe; eolizacja osadów

EN

Kurpiowska Plain; fossil subglacial channel; sand-gravel deposits; eolization of deposits

• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2002
• Tom: Vol. 50, nr 5
• Strony: 447-451
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Bałuk, A.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Mycielska-Dowgiałło, E.

• Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa

autor

Woronko, B.

• Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa

Bibliografia

• 1. BAŁUK A. 1991 - Czwartorzęd dorzecza dolnej Narwi (NE Mazowsze). Pr. Państw. Inst. Geol. 130: 5-73.
• 2. BAŁUK A. 2000 - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1 : 50 000, ark. Nowogród. CAG Państw. Inst. Geol., nr arch. 911/2000.
• 3. BAŁUK A. & KRUPIŃSKI K.M. 2000 - Osady interglacjału eemskiego w Rakowie Nowym k. Kolna. Prz. Geol., 48: 789-797
• 4. BOGACKI M. 1967 - Morfologia doliny Pisy na tle poziomów sandrowych. Pr. Stud. Inst. Geogr. UW, 1.
• 5. BRUD ST., MYCIELSKA-DOWGIAŁŁO E. & WORONKO B. 2001 - Interpretacja stratygraficzna osadów z otworu Kozły-1 z wykorzystaniem stopnia ich eolizacji. Prz. Geol., 49: 683-687.
• 6. CAILLEUX A. 1942 - Les actiones éoliennes périglaciaires en Europe. Mem. Soc. Géol. de France, 41: 1-176.
• 7. GOŹDZIK J. 1980 -Zastosowanie morfometrii i graniformametrii do badań osadów w kopalni węgla brunatnego Bełchatów. Stud. Reg., IV (IX). PWN Warszawa-Łódź: 101-114.
• 8. HONCZARUK J. 2000 - Badania litologiczno-petrograficzne osadów czwartorzędowych, ark. Nowogród SMGP 1 : 50 000. CAG Państw. Inst. Geol., nr arch. 911/2000.
• 9. KAMIŃSKA M., KONECKA-BETLEY K. & MYCIELSKA-DOWGIAŁŁO E. 1986 - The Leszno dune in the Vistula valley (east of Płock). Biul. Perygl.,31: 141-62.
• 10. KOTARBINSKI J., MYCIELSKA-DOWGIAŁŁO E. & WORONKO B. 2000 - Wybrane cechy sedymentologiczne osadów ułatwiające ich podział stratygraficzny, na przykładzie otworu Galumin I. Prz. Geol., 48: 1030-1034.
• 11. MYCIELSKA-DOWGIAŁŁO E. 1978 - Rozwój rzeźby fluwialnej północnej części Kotliny Sandomierskiej w świetle badań sedymento- logicznych. Rozpr. UW, Uniw. Warsz., 120: 167.
• 12. MYCIELSKA-DOWGIAŁŁO E. 1993 - Estimates of Late Glacial and Holocene aeolian activity in Belgium, Poland and Sweden. Boreas, 22: 15-17.
• 13. MYCIELSKA-DOWGIAŁŁO E. & WORONKO B. 1998 - Analiza obtoczenia i zmatowienia powierzchni ziarn kwarcowych frakcji piaszczystej i jej wartość interpretacyjna. Prz. Geol., 46: 1275-1281.
• 14. PETECKI Z. & ŻÓŁTOWSKI Z. 1996 - Mapa gradientu pionowego pola grawimetrycznego, ark. Nowogród 1 : 50 000. CAG Państw. Inst. Geol., nr arch. 911/2000.