Skład izotopowy siarki i tlenu siarczanów wód z utworów mezozoiku

• Autorzy: Pluta, I. , Hałas, S.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Składy izotopowe siarki i tlenu siarczanów wód mineralnych utworów ery mezozoicznej antyklinorium środkowopolskiego oraz solanek z tych samych utworów w Niemczech są zbliżone. W zbiornikach wodnych przebiegały więc w tym czasie takie same procesy. Wartości *34S i *18O ewaporatów i minerałów siarczanowych w Niemczech można więc wykorzystać w interpretacji pochodzenie siarczanów w Polsce. Źródłem jonów siarczanowych w wodach utworów triasu antyklinorium pomorskiego są najprawdopodobniej minerały tych utworów o *34S i *18O około +14‰. W wodach jury i kredy siarczany są zredukowane bakteryjnie. Składy izotopowe siarki dochodzą do +45‰ a tlenu do +19‰. Zmiany *34S w stosunku do *18O wahają się w nich od 2 do 2,5. Siarczany i bakterie redukujące mogły się przedostać do utworów jury i kredy z wodami infiltrującymi (lub kontaktującymi się) z trzeciorzędu. Nie można również wykluczyć hipotezy, że zredukowane siarczany pochodzą z ewaporatów jury i kredy, w których nastąpiła wymiana izotopowa pomiędzy izotopami tlenu siarczanów a wody.

Słowa kluczowe

PL

skład izotopowy; wody mineralne; siarczany; redukcja bakteryjna

• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2002
• Tom: Vol. 50, nr 7
• Strony: 634--638
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., wykr..

Twórcy

autor

Pluta, I.

• Główny Instytut Górnictwa, Pl. Gwarków 1,40-166 Katowice,

autor

Hałas, S.

• Instytut Fizyki, Uniwersytet M. Curie-Skłodowskiej, pl. M.Curie-Skłodowskiej 1, 20-031 Lublin

Bibliografia

• 1. BUKOWSKI K. & SZARAN J. 1997 - Isotopic data of oxygen and sulphur in anhydrite of evaporates in Wieliczka and Bochnia. Prz. Geol., 45: 816-818.
• 2. CLAYPOOL G.E., HOLSER W.T., KAPLAN I.R., SAKAI H. & ŻAK I. 1980 - The age of sulphur and oxygen isotopes in marine sulphate and their method interpretation. Chem. Geol., 28: 199-259.
• 3. CORTECCI G., DOWGIAŁŁO J. 1975 - Oxygen and sulphur isotopic composition of the sulphate ions from mineral and thermal groundwaters of Poland. Jour. Hydrology, 24: 271-282.
• 4. CZERMIŃSKI J. 1976 -Zmienność stosunków izotopowych siarki w siarczanach wapnia w skorupie ziemskiej. Kwart. Geol., 20: 461-470.
• 5. DOWGIAŁŁO J. 1975 - Pochodzenie siarczanów w niektórych polskich wodach podziemnych w świetle oznaczeń 534S. Prz. Geol., 21: 282-284.
• 6. HAŁAS S. & MIODUCHOWSKI L. 1978 - Skład izotopowy tlenu w wapniowych i strontowych minerałach siarczanowych i siarczanach różnych wód z różnych okolic Polski. Ann. UMCS , Sec. AAA, 33: 115-129.
• 7. HAŁAS S., JASIONOWSKI M. & PERYT T.M. 1996 - Anamalia izotopowa w badeńskich gipsach Ponidzia. Prz. Geol., 44: 1054-1056.
• 8. HOLSER W.T. & KAPLAN I.R. 1966 - Isotope geochemistry of sedimentary sulfates. Chem. Geol., 1: 93-135.
• 9. JANCEY S., PEZDIC J., SZARAN J. & HAŁAS S. 1999 - Characteristic of sulphate occurrences near Kosovrasti, Macedonia. Materials and Geoenvironment, 46: 500-508.
• 10. KASPRZYK A. 1997 - Oxygen and sulphur isotope composition of Badenian (Middle Miocene) gypsum deposits in southern Poland: a preliminery study. Geol. Quater., 41: 53-60.
• 11. KOVALEVYH V.M., CZAPOWSKI G., HAŁAS S. & PERYT T.M. 2000 - Chemiczna ewolucja solanek cechsztyńskich basenów ewaporytowych Polski: badania inkluzji fluidalnych w halicie z poziomów soli Na1-Na4. Prz. Geol., 48: 448-454.
• 12. KLAUS W. & PAK E. 1974 - Neue Beitrage zur Datierung von Evaporiten des Ober-Perm. Croathia, 164: 79-85.
• 13. KRAWIEC A. 1999a - Nowe wyniki badań izotopowych i chemicznych wód leczniczych Ciechocinka. Prz. Geol., 47: 255-260.
• 14. KRAWIEC A. 1999b - Warunki hydrogeologiczne występowania wód leczniczych w rejonie Kamienia Pomorskiego. Prz. Geol., 47: 499-502.
• 15. MIZUTANI Y. & RAFTER T.A., 1973 - Isotopic bahaviour of sulphate in the bacterial reduction of sulphate. Geochem. Jour., 6: 183-191.
• 16. MULLER G., NIELSEN H. & RICKE W. 1966 - Schwefel-Isotopen-Verhaltmisse in Formationswassern und Evaporiten Nord und Suddeutschlands. Chem. Geol., 1: 211-220.
• 17. NIELSEN H. 1966 - Schweflisotope im marinen Kreislauf und das S der fruheren Meere. Geol. Rundsch., 55: 160-171.
• 18. PILOT J., ROSLER J. & MULLER P. 1972 - Zur geochemischen Enwiclung des Meerwassers und mariner Sedimente im Phanerozoikum mittels Untersuchungen vonS-, O- und C-Isotopen. Neue Berghautechnik, 2, 3: 161-168.
• 19. PIERRE C. 1988 - Applications of stable isotope geochemistry to the study of evaporites. [W:] Evaporites and Hydrocarbons. B.C. Schreiber (ed.), Columbia University Press. New York: 300-344.
• 20. PLUTA I. & HAŁAS S. 1996 - Sources of some sulphates from brines in coal mines of the southern Upper Silesian Coal Basin (Poland) inferred from sulphur isotopes. [In:] Proceeding Isotopen Kolloquium Freiberg 1996: 215-219.
• 21. SZARAN J., NIEZGODA H., JASIŃSKAB. & HAŁAS S. 1994 - The isotopic composition of groundwaters related to native sulphur deposits. Geol. Quart., 38: 603-608.
• 22. TOPIŃSKA-LUCHTER A. 1951 - Problems concerning the relations between the microflora and the chemism of the waters in sulphur sources. Pr. Kom. Farmac. PAU, 3: 225-299.
• 23. ZUBER A., WEISE S. M., OSENBRUCK K. & MATEŃKO T. 1997 - Origin and age of saline waters in Busko Spa (Southern Poland) determined by isotope, noble gas and hydrochemical methods: evidence of interglacial and pre-Quaternary warm climate recharges. Applied Geochemistry, 12: 643-660.
• 24. ŻUK W., SZARAN J., HAŁAS S. & LIS J. 1973 - Wyniki badań składu izotopowego siarki w źródłach mineralnych na terenie Polski. Prz. Geol., 21: 271-273.