Geopark "Łuk Mużakowa" - proponowany transgraniczny obszar ochrony georóżnorodności

• Autorzy: Badura, J. , Gawlikowska, E. , Kasiński, J. R. , Koźma, J. , Kupetz, M. , Piwocki, M. , Rascher, J.

Warianty tytułu

EN

"Muskau arch" Geopark - suggested trans-boundary area of geodiversity conservation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zgodnie z programem ochrony dziedzictwa Ziemi prowadzonym przez UNESCO i IUGS, środowiska geologiczne Brandenburgii podjęły inicjatywę utworzenia Geoparku "Łuk Mużakowa" (Muskauer Faltenbogen). Głównym zadaniem tego geoparku jest zachowanie dla przyszłych pokoleń unikatowej w skali światowej struktury glacitektonicznej wraz ze śladami dawnego górnictwa oraz walorami środowiska przyrody ożywionej, w powiązaniu z ideą promowania edukacji i geoturystyki. Podstawowymi obiektami ochrony na obszarze geoparku są geotopy, czyli szczególnie cenne fragmenty litosfery, które powinny być udostępniane dla nauki, edukacji oraz ruchu turystycznego. Na obszarze geoparku utworzone zostaną centralne ośrodki obsługi ruchu turystycznego, lokalne muzea, miejsca wystawiennicze i edukacyjne. Pierwszym etapem prac zmierzających do powołania Geoparku "Łuk Mużakowa" była inwentaryzacja i ocena geotopów na obszarze Niemiec (Brandenburgii i Saksonii), a następnie na obszarze Polski. Zinwentaryzowano geotopy typu odsłonięć geologicznych, form rzeźby terenu, pozostałości po dawnej eksploatacji węgla brunatnego, iłów ceramiki budowlanej oraz kruszywa naturalnego, a także budowle architektoniczne z głazów narzutowych. Dalsze prace nad utworzeniem geoparku powinny zmierzać do uszczegółowienia sposobu jego udostępniania poprzez opracowanie planów zagospodarowania turystycznego geoparku oraz koncepcji edukacyjnego prezentowania zagadnień związanych z dziedzictwem geologicznym i historycznym.

EN

Following the UNESCO/IUGS Programme on Earth Heritage, geologists of Brandenburg started to organise the "Muskau Arch " Geopark. Conservation of a unique (in a global scale) glaciotectonic structure, together with elements of historical mining and values of inanimate natural environment, and promotion of education and geotourism should be the main goals of the Geopark. The geotopes - elements of lithosphere particularly valuable, which should be accessible for scientific research, education and geotourism - are the basic elements. Tourism centres, local museums and exposition/education centres will be established. The first stage of the organising works on the "Muskau Arch " Geopark includes making an inventory and evaluation of geotopes in the Brandenburgian and Saxonian parts of the Muskau Arch ("Muskauer Faltenbogen ") and later also in the Polish part ("Łuk Mużakowa "). Some kinds of geotopes, such as geological outcrops, forms of land surface, remains of historical mining of lignite, ceramic clays and aggregates, and also buildings made with glacial boulders have been evidenced. More detailed project of accessibility of the Geopark area, i.e., project of tourist infrastructure and concept of presentation of geological and historical heritage from the education viewpoint, should be a subject of the further works on the Geopark organisation

Słowa kluczowe

PL

geotop; geopark; ochrona georóżnorodności; Łuk Mużakowa; glacitektonika

EN

geotope; geopark; geodiversity; conservation; goetourism; Mużaków Arch; glaciotectonics

• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2003
• Tom: Vol. 51, nr 1
• Strony: 54-58
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Badura, J.

• Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Dolnośląski, al. Jaworowa 19, 53-122 Wrocław

autor

Gawlikowska, E.

• Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Dolnośląski, al. Jaworowa 19, 53-122 Wrocław

autor

Kasiński, J. R.

• Państwowy Instytut Geologiczny, Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Koźma, J.

• Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Dolnośląski, al. Jaworowa 19, 53-122 Wrocław

autor

Kupetz, M.

• Landesumweltamt Brandenburg, Außenstelle Cottbus, Am Nordrand 45, D 03 044 Cottbus GE

autor

Piwocki, M.

• Pańtwowy Instytut Geologiczny, Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Rascher, J.

• GEOmontan Gesellschaft für angewandte Geologie mbH, Am St. Niclas Schacht 13, D 09 596 Freiberg

Bibliografia

• 1. GRUBE A. & WIEDENBEIN F.W. 1992 - Geotopschutz - eine wichtige Aufgabe der Geowissenschaften. Die Geowissenschaften, 10: 215-219.
• 2. HAASE G. 1980 - Zur inhaltlichen Konzeption einen Naturraumtypenkarte der DDR im mittleren Maßstab. Petermanns Geogr. Mitteilungen, 12: 139-151.
• 3. HÜBNER F., MEIER J. & RASCHER J. 1999a - Geotopschutzgutachen für den Muskauer Faltenbogen im Rahmen des gleichnamigen IBA-Projektes zur Entwicklung eines länder- und staatsübergreifenden Geoparkes - Abschlußbericht im Auftrag der Gemeinsamen Landesplanungsabteilung der Länder Berlin und Brandenburg. “GEOmontan” Ges. Angew. Geol. mbH, Freiberg. Arch. Gemeinsame Landespla- nunsgabteilung Länder Berlin u. Brandenburg. Cottbus.
• 4. HÜBNER F., MEIER J. & RASCHER J. 1999b - Geotopschutzgutachen für den Muskauer Faltenbogen im Rahmen des gleichnamigen IBA-Projektes zur Entwicklung eines länder- und staatsübergreifenden Geoparks. Anlagenteil 1 - Geotop-Kataster. Abschlußbericht im Auftrag der Gemeinsamen Landesplanungsabteilung der Länder Berlin und Brandenburg. GEOmontan Ges. Angew. Geol. mbH, Freiberg. Arch. BTE Tourismusmanagement, Regionalentwicklung. Berlin.
• 5. JOYCE E.B. 1995 - Assessing the Significance of Geological Heritage. A Methodology Study for the Australian Heritage Commission, prepared by the Standing Committee for Geological Heritage of the Geological Society of Australia Inc.
• 6. KASIŃSKI J., BADURA J., GAWLIKOWSKA E., KOŹMA J. & PIWOCKI M. 2001 - Program realizacji międzynarodowego obszaru ochrony i konserwacji krajobrazu (GEOPARK) na terenie polskiej części łuku Mużakowa. CAG. Państw. Inst. Geol.
• 7. KOŹMA J., GAWLIKOWSKA E., KASIŃSKI J.R.& BADURA J. 2001 - Geotopschutzgutachten für den Muskauer Faltenbogen Polnische Teil. CAG Państw. Inst. Geol.
• 8. KUPETZ M. 1997 - Geologischer Bau und Genese der Stauchendmoräne Muskauer Faltenbogen. Brandenburgische Geowiss. Beitr., 4: 1-19.
• 9. KUPETZ M., HEYM W.D. & GRAF D. 1999a - Der Muskauer Faltenbogen. Landesumweltamt Brandenburg. Potsdam.
• 10. KUPETZ M., RASCHER J., HÜBNER F. & MEIER J. 2000 - Der Muskauer Faltenbogen - Konzept und Potential für einen Geopark. Exkurs.-f. u. Veröfftl. Gesellsch. f. Geowiss., 209: 73-75.
• 11. LOOK E. R. (ed.) 1996 - Geotope conservation in Germany. Guidelines of the Geological Surveys of the German Federal States. Angew. Landschaftsökologie, 9: 1-105.
• 12. RASCHER J., MEIER J. & KUPETZ M. 2001 - Der Geopark Muskauer Faltenbogen - Grundlagen, Stand, Perspektiven. [In:] M. Kupetz, J. Rascher (eds.), Geopark Muskauer Faltenbogen. Exkurs.-f. u. Veröfftl., 215: 14-23.
• 13. REIN H., KRUKENBERG E., KASTNER H., SCHWIERZY A., RASCHER J. & BRUST M. 2001a - Machbarkeitsstudie zum “Geopark Muskauer Faltenbogen” in dem Bundesland Brandenburg and Republik Polen - Meilenstein zur Entwicklung eines UNESCO-Geoparks. Zwischenbericht im Auftrag der Gemeinsamen Lande¬splanungsabteilung der Länder Berlin und Brandenburg. Projektgemeinschaft plan 4.2 1 European Consulting, Planning Coordination (EWIV) Berlin und der ”GEOmontan” Ges. Angew. Geol. mbh Freiberg. Arch. BTE Tourismusmanagement, Regionalentwicklung. Berlin.
• 14. REIN H., KRUKENBERG E., KASTNER H., SCHWIERZY A., RASCHER J., BRUST M., KOŹMA J., GAWLIKOWSKA E., BADURA J. & KASIŃSKI J. 2001b - Machbarkeitsstudie zum “Geopark Muskauer Faltenbogen”- Meilenstein zur Entwicklung eines UNESCO-Geoparks. Endbericht im Auftrag der Gemeinsamen Landesplanungsabteilung der Länder Berlin und Brandenburg. Projektgemeinschaft plan 4.21 European Consulting, Planning Coordination (EWIV) Berlin, „GEOmontan“ Ges. Angew. Geol. mbh Freiberg, proGEOprojects Steinthaleben und Państw. Inst. Geol. Warszawa-Wrocław; Arch. BTE Tourismusmanagement, Regionalentwicklung. Berlin.
• 15. WIEDENBEIN F.W. 1993 - Geotope mit Bedeutung für die Bundesrepublik Deutschland. Abschlußbericht: Grundlagen des Geotopshutzes. [In:] F.W. Wiedenbein (ed.), BMU-Projekt NI1-72 060. Arch. Inter. Baustelle IBA. Grossräschen.