Środowiska sedymentacji i rozwój depozycji osadów górnego czerwonego spągowca w rejonie Poznania

• Autorzy: Aksamitowska, A.

Warianty tytułu

EN

Sedimentary environments and evolution of Upper Rotliegendes deposition in the Poznań area (western Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W obrębie osadów górnego czerwonego spągowca wydzielono kilkanaście litofacji oraz określono środowiska ich depozycji. Na podstawie przestrzennej analizy powiązanych ze sobą genetycznie litofacji opisano następstwo środowisk sedymentacyjnych w czasie i przestrzeni oraz czynników warunkujących ich rozwój. Było to podstawą do scharakteryzowania systemów depozycyjnych oraz opisu rozwoju sedymentacji górnego czerwonego spągowca na badanym obszarze. Rozpoznano dwa systemy depozycyjne: eoliczny i fluwialny. Ich rozwój i rozprzestrzenienie były kontrolowane przez procesy o charakterze tektonicznym oraz zmiany klimatyczne. Przeprowadzone badania pozwalają na dokładniejsze przeanalizowanie paleogeografii permskiej w trakcie sedymentacji osadów górnego czerwonego spągowca.

EN

Several lithofacies and their sedimentary environments were recognised within Upper Rotliegend deposits. Spatial analysis of genetically related lithofacies, allowed to descrite the sequence of sedimentary environments and factors controlling their evolution. It was the basis to characterise the depositional systems of the Upper Rotliegendes in the eastern Wielkopolska area. Two depositional systems were recognised: aeolian and fluvial. Their evolution was controlled by tectonic and climatic factors. This study permits a refinement ofpaleogeographic interpretation of the Upper Rotliegendes deposits.

Słowa kluczowe

PL

czerwony spągowiec; monoklina przedsudecka; analiza facjalna; środowiska sedymentacji; pustynia; systemy depozycyjne

EN

Rotliegend; Fore Sudetic Monocline; fades analysis; sedimentary environments; desert; depositional systems

• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2003
• Tom: Vol. 51, nr 2
• Strony: 168-174
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Aksamitowska, A.

• Wydział Geologii, Uniwersytet Warszawski, ul. Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa,

Bibliografia

• 1. AHLBRANDT T.S. & FRYBERGER S.G 1981 - Sedimentary features and significance of interdune deposits. SEPM Spec. Publ., 31: 293-314.
• 2. BLAIR T.C. & McPHERSON J.G. 1994 - Alluvial fans and their natural distinction from rivers based on morphology, hydraulic processes, sedimentary processes, and facies assemblages. J. Sediment. Res., 64: 450-489.
• 3. BUNIAK A. & MIKOŁAJEWSKI Z. 1997 - Środowiska depozycyjne, petrografia i diageneza osadów czerwonego spągowca w rejonie Poznania. Geologos, 2: 201-214.
• 4. GLENNIE K. W. 1972 - Permian Rotliegendes of northwest Europe interpreted in the light of modern desert sedimentation studies. American Association of Petroleum Geol. Bull., 56: 1048-1071.
• 5. GLENNIE K.W. 1983 - Lower Permian Rotliegend desert sedimentation in the North Sea area. [W:] Brookfield M.E., Ahlbrandt T.S., Eolian sediments and processes. Developments in sedimentology, 38: 521-542, Elsevier Amsterdam.
• 6. GLENNIE K.W. & BULLER A.T. 1983 - The Permian Weissliegend of NW Europe: the partial deformation of eolian dune sands caused by the Zechstein transgresion. Sediment. Geol., 35: 43-81.
• 7. GRADZIŃSKI R., KOSTECKA A., RADOMSKI A. & UNRUG R. 1986 - Zarys sedymentologii. Wyd. Geol.
• 8. HOFFMAN N., POKORSKI J., LINDERT W. & BACHMANN G. 1997 - Rotliegend stratigraphy, paleogeography and facies in the eastern part of the Central European Basin [W:] Proceedings of the XIII International Congress on the Carboniferous and Permian. Pr. Państw. Inst.Geol., 157: 75-86.
• 9. JERZYKIEWICZ T., KIJEWSKI P., MROCZKOWSKI J. & TEISSEYRE A. K. 1976 - Geneza osadów białego spągowca monokliny przedsudeckiej. Geol. Sudet., 11: 57-330.
• 10. KARNKOWSKI P.H. 1986 - Charakter transgresji morza cechsztyńskiego a geneza osadów białego spągowca na obszarze Wielkopolski (północna monoklina przedsudecka). Geol. Sudet., 21: 101-122.
• 11. KARNKOWSKI P.H. 1987 - Analiza facjalna podgrupy wielkopolskiej (górny czerwony spągowiec) w północnej części monokliny przedsudeckiej. Prz. Geol., 35: 187-192.
• 12. KARNKOWSKI P.H. 1991 - Zagadnienie ruchów tektonicznych w czerwonym spągowcu. Prz. Geol., 39: 352-356.
• 13. KARNKOWSKI P.H. 1993 - Procesy kształtujące cykliczność sedymentacji czerwonego spagowca w basenie polskim. Prz. Geol., 41: 345.
• 14. KARNKOWSKI P.H. 1994 - Rotliegend litostratigraphy in the central part of the Polish Permian Basin. Kwart. Geol., 38: 27-42.
• 15. KARNKOWSKI P.H. 1995 - Upper Rotliegend - Zechstein: Terrestrial-marine sedimentary succession in the Wielkopolska region. XIII International Congress on Carboniferous-Permian, Kraków, Exc. Guide A-3, Państw. Inst. Geol.,: 23-37.
• 16. KARNKOWSKI P.H. 1997 - Palaeogeography and palaeotectonics in the Polish Permian Basin. Proceedings XIII International Congress on Carboniferous-Permian, Kraków. Pr. Państw. Inst. Geol., 157: 97-106.
• 17. KARNKOWSKI P.H. 1999 - Origin and evolution of the Polish Rotliegend Basin. Polish Geological Institute, Special Papers, 3: 1-93.
• 18. KARNKOWSKI P.H., KIERSNOWSKI H. & CZAPOWSKI G. 1997 - Rotliegend stratigraphic gas traps versus depositional systems in the Polish Permian Basin. Proceedings. XIII International Congress on Carboniferous-Permian, Kraków. Pr. Państw. Inst. Geol., 157: 345-352.
• 19. KIERSNOWSKI H. 1997a - Depositional development of the Polish Upper Rotlegend Basin and evolution of its sediment source areas. Proceedings XIII International Congress on Carboniferous-Permian, Kraków. Pr. Państw. Inst. Geol., 157: 433-456.
• 20. KIERSNOWSKI H. 1997b - Upper Permian eolian complex in Poland. Proceedings. XIII International Congress on Carboniferous-Permian, Kraków. Pr. Państw. Inst. Geol., 157: 107-110.
• 21. KIERSNOWSKI H. 1998 - Architektura depozycyjna basenu czerwonego spągowca w Polsce. [W:] Analiza basenów sedymentacyjnych Niżu Polskiego. Pr. Państw. Inst. Geol., 165: 113-128.
• 22. KOCUREK G. 1988 - First order and super bounding surfaces in eolian sequences - bounding surfaces revisited. Sediment. Geol., 56: 193-206.
• 23. KOCUREK G. & HAVHOLM K.G. 1993 - Eolian sequence statigraphy - a conceptual framework. American Ass. Petrol. Geol. Memm., 58: 393-409.
• 24. MIALL A.D. 1996 - The Geology of Fluvial Deposits: sedimentary facies, basin analysis, and petroleum geology. Springer 1996.
• 25. POKORSKI J. 1997 - Perm dolny (czerwony spągowiec). [W:] Epikontynentalny perm i mezozoik w Polsce. Pr. Państw. Inst. Geol., 153: 35-62.
• 26. STEEL R.J. 1974 - New red sandstone floodplain and piedmont sedimentation in the Hebridean Province, Scotland. J. Sediment. Petrol., 44: 845-862.
• 27. SWEET M.L. 1999 - Interaction between aeolian, fluvial and playa environments in the Permian Upper Rotliegend Group, UK southern North Sea. Sedimentology, 46: 171-187.
• 28. TURNER P. 1980 - Continental Red Beds. [W:] Developments in sedimentology, 29. Elsevier Amsterdam.
• 29. WOLNOWSKI T. 1996 - Cykliczność sedymentacji czerwonego spągowca w rejonie Poznania i kierunki prac poszukiwawczych w głębszych poziomach piaskowcowych. Konf. Nauk.-Tech., Piła: 151-168.