Związki azotu w płytkich wodach podziemnych w rejonie Lublińca

• Autorzy: Guzik, M.

Warianty tytułu

EN

Content of nitrogen compounds in shallow underground waters in the Lubliniec region (southern Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem prowadzonych badań było rozpoznanie stopnia skażenia azotanami płytkich wód podziemnych użytkowanych studniami gospodarskimi oraz płytkimi ujęciami wiejskimi. Były to najczęściej studnie ujmujące wody czwartorzędowe oraz płytkie wody podziemne triasu górnego. Badania jakości wód podziemnych prowadzono w obrębie powiatu lublinieckiego, którego znaczna część powierzchni ma charakter rolniczy. Do badań wytypowano130 użytkowanych studzien gospodarskich. W trakcie badań polowych prowadzonych jesienią 2000 r., oznaczono zawartości azotanów oraz azotynów w wodzie. Równolegle wykonano pomiary odczynu pH, temperatury, przewodnictwa elektrolitycznego właściwego wody oraz zestaw standardowych pomiarów hydrogeologicznych. Badania wykazały znaczne skażenie tych wód azotanami. Obydwa badane poziomy wodonośne reagują bardzo szybko i w analogiczny sposób na dopływ zanieczyszczeń z powierzchni ziemi. Około 40% studzien posiada wody skażone azotanami w stopni przekraczającym normy dla wód pitnych tj. 50 mg NO3-/l. Strefy zanieczyszczenia występują w rejonach zabudowy wiejskiej, gdzie od lat są gromadzone zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego w postaci: gnojowisk, składowisk śmieci, składów nawozów mineralnych oraz środków ochrony roślin. Duży udział w zanieczyszczeniu wód mają nieszczelne szamba oraz brak kanalizacji na wsiach.

EN

The study was performed to assess nitrates contaminations of shallow aquifers, yielding water for farm wells and shallow country water intakes. The waters in agricultural regions (as studied e.g., during charting for the hydrogeological map of Poland in 1 : 50 000 scale) are of low quality due to considerable excess of nitrogen compounds in shallow aquifers. The problem is especially pronounced in typically farmland communes, where the elevated nitrate concentrations are often related to uncontrolled agricultural practices. The most hazardous is the nitrate ion, being highly reactive and of limited sorption capabilities, thus easily migrating in underground waters. The problem of aquifer contamination with nitrogen compamds as a result of agricultural practices, has been recognised in countries with agriculture utilising a lot of chemical agents since more than a decade. As a result, the Directive no. 91/676/EEC was issued, pertaining to the reduction of nitrate pollution in agricultural area, imposing a duty of European Union members to monitor both surface waters and groundwaters. The planned access of Poland to the EUwill invoke the obligation to perform such studies also in this country. Nitrate and nitrote contents were determined during the field study in the late 2000. At the same time, pH, temperature, and electrohstic conductivity were measured. The initial investigation comprised testing samples from 130 utilised farm wells.

Słowa kluczowe

PL

poziom wodonośny; azotany; azotyny; zanieczyszczenia; działalność rolnicza

EN

aquifer; nitrate; contamination; agricultural activites

• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2003
• Tom: Vol. 51, nr 2
• Strony: 139-141
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Guzik, M.

• Państwowy Instytut Geologiczny Oddział Górnośląski 41-200 Sosnowiec, ul. Królowej Jadwigi 1,

Bibliografia

• 1. GÓRSKI J. 1989 - Rozpoznanie tła hydrogeochemicznego miasta Mosiny. Sprawozdanie z realizacji zadania 02.06.06. w ramach CPBP 04.10.09. Arch. IGPiK, Poznań.
• 2. GUZIK M. , LISZKA P. & ZEMBAL M. 2001 - Ocena skażenia azotanami płytkich wód gruntowych na terenie powiatu lublinieckiego. Arch. PIG Oddz. Górnośl. Sosnowiec
• 3. KLECZKOWSKI A.S. (ed.) 1984 - Ochrona wód podziemnych. Wyd. Geol.
• 4. KONDRACKI J. 1988 Geografia regionalna Polski. PWN.
• 5. MIKOŁAJKÓW J. 1995 - Migracja związków azotu w strefie aeracji jako wskaźnik zanieczyszczenia wód podziemnych w sandrowych obszarach rolniczych. Współcz. Probl. Hydrogeol., t. 2, cz. 1. Wyd. Profil. Kraków.
• 6. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 4 września 2000 r. w sprawie warunków jakim powinna odpowiadać woda do picia i na potrzeby gospodarcze - Dz. U. Nr 82 poz. 937.
• 7. WITCZAK S. & ADAMCZYK A. 1995 - Katalog wybranych fizycznych i chemicznych wskaźników zanieczyszczeń wód podziemnych i metod ich oznaczania Tom II. Biblioteka Monitoringu Środowiska, PIOŚ.
• 8. W sprawie ochrony wód przed zanieczyszczeniami spowodowanymi przez azotany ze źródeł rolniczych, 1991 - Dyrektywa nr 91/676/EWG, Rada Wspólnoty Europejskiej.