Osuwiska Karpat

• Autorzy: Poprawa, D. , Rączkowski, W.

Warianty tytułu

EN

Carpathian landslides (southern Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule omówiono zagrożenia wypływające ze środowiska geologicznego Karpat, ze szczególnym uwzględnieniem osuwisk. Ponad 95 % osuwisk występujących w Polsce znajduje sie na terenie Karpat. Osuwiska po raz pierwszy w 2002 roku zostały zaliczone do zjawisk powodujących klęski żywiołowe. Prace Rządu RP zaowocowały propozycjami zmian w kilku Ustawach. Mają one polegać na wprowadzeniu uwarunkowań związanych z ruchami masowymi m.in. w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

EN

Hazards resulting from the geological environment of the Carpathians, with particular emphasis on landslides, have been discussed because over 95% of all landslides in Poland occur in the Flysch Carpathians. In 2002, landsliding was officially included in the list of events causing a natural disaster for the first time. Efforts of the Polish government yield to proposals of changes in certain legal acts. Landsliding risk must be considered in spatial planning and management. This is likely the best method of mitigating the related hazards.

Słowa kluczowe

PL

Karpaty Polskie; klęski żywiołowe; powodzie; trzęsienia ziemi; osuwiska

EN

Polish Carpathians; natural disaster; floods; earthquakes; landslides

• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2003
• Tom: Vol. 51, nr 8
• Strony: 685-692
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., fot., map., rys., tab.

Twórcy

autor

Poprawa, D.

• Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Karpacki w Krakowie, 31-560 Kraków, ul. Skrzatów 1,

autor

Rączkowski, W.

• Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Karpacki w Krakowie, 31-560 Kraków, ul. Skrzatów 1,

Bibliografia

• 1. BAŻYŃSKI J. & KUHN A. 2000 - Objaśnienia do mapy osuwisk w skali 1 : 500 000. Instytut Geologiczny, Warszawa, 1970. maszynopis.
• 2. BOBER L. 1984 - Rejony osuwiskowe w polskich Karpatach fliszowych i ich związek z budową geologiczną regionu. Biul. Inst. Geol., 340:115-162.
• 3. BOBER L. 1994 - Mapa dolin polskich Karpat fliszowych objętych degradacją wskutek ruchów masowych i eksploatacji kruszywa, 1 : 200 000. PIG Warszawa, 1994.
• 4. CEBULAK E., CZEKIERDA D., FALARZ M. & NIEDŹWIEDŹ T. 2001 - Klimatyczne uwarunkowania osuwisk karpackich w roku 2001 na tle wielolecia. Sprawozdanie końcowe za rok 2001. Arch. OK Państw. Inst.Geol. , Kraków.
• 5. CEBULAK E., CZEKIERDA D. & NIEDŹWIEDŹ T. 2000 - Uwarunkowania klimatyczne tworzenia się powodzi. [W:] M. Maciejewski (red.) - Model kompleksowej ochrony przed powodzią na obszarze dorzecza górnej Wisły na przykładzie województwa małopolskiego, IMGW, Kraków: 1-41; 1-91.
• 6. CHOJNACKI J. & WOŹNIAK W. 1999 - Szkody i straty powodziowe w dorzeczu Wisły. [W:] Grela J., Słota H. & Zieliński J. (red.) - Dorzecze Wisły - monografia powodzi - lipiec 1997. IMGW Warszawa: 127-150.
• 7. GILE. 1997 - Meteorological and hydrological conditions of Landslides, Polish Flysch Carpathians. Stud. Geomorph. Carp.-Balcanica, 31: 143-158.
• 8. HOJNY-KOŁOŚ M. 2002 - Historyczne i współczesne trzęsienia ziemi w Karpatach polskich. [W:] Z. Górka & A. Jelonek (red.) - Geograficzne uwarunkowania rozwoju Małopolski. Mat. Zjazdu Pol. Tow. Geogr., Nowy Sącz, 2002: 171-178.
• 9. Komunikat końcowy z Konferencji „Prognozowanie i przeciwdziałanie skutkom ruchów osuwiskowych. Mat. Konf., Kancelaria Prezesa Rady Ministrów - Biuro ds. Usuwania skutków powodzi - Państw. Inst. Geol., Warszawa, 2000.
• 10. KORPUS L. 1998 - Zarządzanie kryzysowe w systemie ochrony ludności. [W:] Współczesne problemuy ekstremalnych zagrożeń środowiska. I Ogólnopolska Szkoła, Jachranka, 28-30 września, 1998. Mat. Konf.: 117-123.
• 11. MICHALIK A. 1970 - Objaśnienia do mapy osuwisk w Karpatach w skali 1 : 200 000. Oddział Karpacki Inst. Geol., Kraków (maszynopis).
• 12. MROZEK T., RĄCZKOWSKI W. & LIMANÓWKA D. 2000 - Recent landslides and triggering climatic conditions in Laskowa and Pleśna regions, Polish Carpathians. Stud. Geomorph. Carpatho-Balcanica, 34: 89-112.
• 13. OSTAFICZUK S. (red.) 2000 - Dynamiczna ocena i prognoza geologicznych zagrożeń wywołanych powodzią - na przykładzie Nysy Kłodzkiej, Górnej Soły i Górnego Sanu - Solinki. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków.
• 14. PAGACZEWSKI S. 1972 - Katalog trzęsień ziemi w Polsce w latach 1000 - 1970. Pr. PAN, Warszawa.
• 15. POPRAWA D. 1976 - Objaśnienia do mapy osuwisk (Karpat) w podziałce 1 : 200 000. Kraków.
• 16. POPRAWA D. & RĄCZKOWSKI W. 1999 - Osuwiska i inne zjawiska geodynamiczne na obszarze środkowej części Karpat. [W:] Grela J., Słota H.& Zieliński J. (red.) - Dorzecze Wisły - monografia powodzi - lipiec 1997. IMGW Warszawa: 159-163.
• 17. POPRAWA D., RĄCZKOWSKI W., GRANICZNY M. & DOKTÓR S. 2000 - Propozycja rejestracji zjawisk i założenia monitoringu osuwiskowego w gminach, powiatach, regionach. Mat. Konf. „Prognozowanie i przeciwdziałanie skutkom ruchów osuwiskowych” Kraków, 7 wrzesień, 2000 r., Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Państw. Inst. Geol.
• 18. Projekt: Rejstracja osuwisk na terenie Karpat (monitoring zdarzeń katastrofalnych na obszarze polskich Karpat fliszowych). Projekt badań. Zespół Państwowego Instytutu Geologicznego. CAG Warszawa, 2000.
• 19. RĄCZKOWSKI W. 2000 - Mapa osuwisk polskich Karpat fliszowych. Opracowanie końcowe dla tematu: 2.29.1002.00.0 „Opracowanie systemu georóżnorodności w Polsce” koordynowanego przez S. Kozłowskiego. CAG - Arch. OK PIG, Kraków.
• 20. RĄCZKOWSKI W. 2001- Osuwiska polskich Karpat fliszowych. [W:] Przew. 72 Zjazdu Pol. Tow. Geol. i MAEGS-12, 10-15 września 2001, Kraków: 259-262.
• 21. SNIESZKO Z., OSTAFICZUK S., HELIASZ Z. & PERSKI Z. 2000 - Problemy metodyczne prognozowania zagrożeń powodziowych. [W:] S. Ostaficzuk (red.) - Dynamiczna ocena i prognoza geologicznych zagrożeń wywołanych powodzią - na przykładzie Nysy Kłodzkiej, górnej Soły i górnego Sanu-Solinki. IGSMiE PAN, Kraków; 207-213.
• 22. WARAKOMSKI W. 1998 - Pogodowe zdarzenia ekstremalne. [W:] Współczesne problemy ekstremalnych zagrożeń środowiska. I Ogólnopolska Szkoła, Jachranka, 28-30 września, 1998. Mat. Konf.: 117-123.
• 23. WÓJCIK A. 1997 - Osuwiska w dorzeczu Koszarawy - strukturalne i geomorfologiczne ich uwarunkowania (Karpaty Zachodnie, Beskid Żywiecki). Biul. Państw. Inst. Geol., 376: 5-42.