Badania geochemiczne i biogeochemiczne na obszarze trzech parków narodowych: Magurskiego, Świętokrzyskiego i Wigierskiego z zastosowaniem analizy wariancji (ANOVA)

• Autorzy: Migaszewski, M. Z. , Gałuszka, A. , Świercz, A. , Pasławski, P. , Starnawska, E. , Styrcz, K. , Cwener, A. , Pawelec, J. , Podlaski, R. , Romański, M.

Warianty tytułu

EN

Geochemical and biogeochemical studies in Magurski (Magura), Świętokrzyski (Holy Cross Mts), and Wigierski (Wigry) National Parks with analysis of variance (ANOVA)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Geochemical and biogeochemical studies in national parks can be used for assessing anthropogenic influence on these relatively natural areas, These studies, funded by “National Fund for Environmental Protection and Water Management", were carried out in Magurski, OEwiętokrzyski (Holy Cross Mts) and Wigierski National Parks (SE, south-central and NE Poland) during 2001–2002. The study areas were selected on the basis of diverse anthropopressure. In all, 16 investigation sites were selected in each of national parks using ”barbell“ design that provided detailed statistical information on the concentrations of elements. The soil, rock and plant samples were analyzed for 22–28 elements and pH, as well as pine needles for sulfur and carbon stable isotope ratios. In addition, studies of pine needle surfaces and dust particles were performed with a Surface Scanning Electron Microscope. The obtained results enabled to present the geochemical characteristics of the study areas and to assess the role of natural and anthropogenic pollution sources in the recent geochemical element balance.

Słowa kluczowe

PL

badania geochemiczne; badania biogeochemiczne; parki narodowe; skażenia środowiska przyrodniczego; gleby; węglowy izotop trwały; siarkowy izotop trwały; skład chemiczny skał

EN

geochemical and biogeochemical studies; national parks; trace and major elements; carbon and sulfur stable isotopes; chemistry of rocks; soils and plant bioindicators

• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2004
• Tom: Vol. 52, nr 6
• Strony: 507--515
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Migaszewski, M. Z.

• Akademia Świętokrzyska, ul. Żeromskiego 5, 25-369 Kielce,

autor

Gałuszka, A.

• Akademia Świętokrzyska, ul. Żeromskiego 5, 25-369 Kielce

autor

Świercz, A.

• Akademia Świętokrzyska, ul. Żeromskiego 5, 25-369 Kielce

autor

Pasławski, P.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Starnawska, E.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Styrcz, K.

• Państwowy Instytut Geologiczny — Oddział Świętokrzyski, ul. Zgoda 21, 25-953 Kielce

autor

Cwener, A.

• Uniwersytet Jagielloński, Instytut Botaniki, ul. Lubicz 46, 31-512 Kraków

autor

Pawelec, J.

• Magurski Park Narodowy, Krempna 59, 38-232 Krempna

autor

Podlaski, R.

• Świętokrzyski Park Narodowy, ul. Suchedniowska 4, 26-010 Bodzentyn

autor

Romański, M.

• Świętokrzyski Park Narodowy, ul. Suchedniowska 4, 26-010 Bodzentyn

Bibliografia

• 1. ANDERSON R.L., BANCROFT T.A. 1952 - Statistical Theory in Research. McGraw-Hill Book Co., Inc. New York-Toronto-London: 1-399.
• 2. DMUCHOWSKI W. & BYTNEROWICZ A. 1995- Monitoring environmental pollution in Poland by chemical analyses of Scots pine (Pinus sylvestris L.) needles. Environ. Pollut., 87: 87-104.
• 3. GAŁUSZKA A. 2003 - Rozkład pierwiastków śladowych i stabilnych izotopów siarki i ołowiu w wybranych elementach środowiska przyrodniczego Gór Świętokrzyskich. Prz. Geol., 51: 66-72.
• 4. GOUGH L.P., SEVERSON R.C. & JACKSON L.L. 1988a -Determining Baseline Element Composition of Lichens. I. Parmelia sulcata at Theodore Roosevelt National Park, North Dakota. Water, Air, and Soil Pollut., 38: 157-167.
• 5. GOUGH L.P., JACKSON L.L. & SACKLIN J.A. 1988b -Determining Baseline Element Composition of Lichens. II. Hypogymnia enteromorpha and Usnea spp. at Redwood National Park, California. Water, Air, andSoil Pollut., 38: 169-180.
• 6. GRODZIŃSKA K. 1971 - Acidification of tree bark as a measure of air pollution in Southern Poland. Bull. Acad. Pol. Sci., C1. II. 19: 189-195.
• 7. KROUSE H.R. 1977 - Sulphur isotope abundance elucidates uptake of atmospheric sulphur emissions by vegetation. Nature, 265: 45-46.
• 8. LEGGE A.H., BOGNERJ.C. & KRUPAV.V. 1988- Foliar sulphur species in pine: A new indicator of a forest ecosystem under air pollution stress. Environ. Pollut., 55: 15-27.
• 9. MANAHAN S.E. 1994 - Environmental chemistry. CRS Press, Inc. Boca Raton-Ann Arbor-London-Tokyo.
• 10. MANNINEN S., HUTTUNEN S. & PERÄMÄKI P. 1997 -Needle S fractions and S to N ratios as indices of SO2 deposition. Water, Air, and Soil Pollut., 95: 227-298.
• 11. MIGASZEWSKI Z.M. 1998 - Geochemistry of soils and vegetation of the Holy Cross Mts. between 1994 and 1996. Geol. Quart., 42: 99-110.
• 12. MIGASZEWSKI Z.M. 1999 - Determining Organic Compound Ratios in Soils and Vegetation of the Holy Cross Mts, Poland. Water, Air, and Soil Pollut., 111: 123-138.
• 13. MIGASZEWSKI Z.M. & GAŁUSZKA A. 1998 - Biogeochemical studies - the present state of knowledge. Prz. Geol., 46: 932-937.
• 14. MIGASZEWSKI Z.M. & GAŁUSZKA A. 2003 -Zarys geochemii środowiska. Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach.
• 15. MIGASZEWSKI Z.M. & GAŁUSZKA A. (red.)2003 -Ocena stopnia skażenia środowiska przyrodniczego w wybranych parkach narodowych w Polsce w świetle badań geochemicznych i biogeochemicznych. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. - Oddz. Święt. w Kielcach.
• 16. MIGASZEWSKI Z.M., GAŁUSZKA A.,ŚWIERCZ A. & KUCHARZYK J. 2001 - Element concentrations in soils, and plants bioindicators in selected habitats of the Holy Cross Mts, Poland. Water, Air, and Soil Pollut., 129: 369-386.
• 17. MIGASZEWSKI Z.M., LAMOTHEP.J. & CROCK J.G. 1998- Badania geochemiczne i biogeochemiczne w parkach narodowych. Prz. Geol., 46: 240-244.
• 18. MIGASZEWSKI Z.M. & PASłAWSKI P. 1996 - Trace element and sulfur stable isotope ratios in soils and vegetation of the Holy Cross Mountains. Geol. Quart., 40: 575-594.
• 19. SEVERSON R.C., GOUGH L.P. & BOOM van den G. 1992 - Baseline Element Concentrations in Soils and Plants, Wattenmeer National Park, North and East Frisian Islands, Federal Republic of Germany. Water, Air, and Soil Pollut., 61: 169-184.
• 20. SMITH K.S. & HUYCK H.O.L. 1999 - An Overview of the Abundance, Relative Mobility, Bioavailability, and Human Toxicity of Metals. [W:] G.S. Plumlee & J.J. Logsdon(red.) -The Environmental Geochemistry of Mineral Deposits, Part A. Processes, Techniques, and Health Issues. Soc. of Econ. Geologists. Rev. in Econ. Geology, 6A: 29-69.
• 21. ŚWIEBODA M. & KALEMBA A. 1979 - The bark of Scots pine (Pinus sylvestris L.) as a biological indicator of atmospheric air pollution. Acta Soc. Bot. Pol., 48: 539-549.
• 22. TARVAINEN T. & SALMINEN R. 1997 - FOREGS Geochemical Mapping Field