Przebieg sedymentacji osadów „sarmatu detrytycznego” na obszarze pomiędzy Stawianami a Sędziejowicami

• Autorzy: Brzozowska, J.

Warianty tytułu

EN

Sedimentary evolution of the “detrital Sarmatian” deposits in the area between Stawiany and Sędziejowice (central Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Studies undertaken by the author in the area between Stawiany and Sędziejowice shown that deposits known as “detrital Sarmatian” created barrier facies, thus confirming arguments of Czapowski (1984). These deposits are indicated in the landscape morphology as elongated and sinuous banks which during the early Sarmatian became the barriers built by along-shore currents of SE–NW direction. Analysis of the paleotransport directions showed diversification of the local transport, NW-directed in the south-east part of the area and S and SE-directed in its northern part. This suggests that besides the a long-shore current, which in the early Sarmatian built the “barrier” that separated the Chmielnik Bay to the E from the Korytnica Bay to the NW, there were also some different directions of clastic material supply. Within Sarmatian deposits two lithofacies were distinguished, with different lithification stage, material sorting and lamination type. Both facies are separated by an erosional boundary. One of these facies represents sediment that built the barrier, the other one consists of sediments deposited in the shallow, coastal environment. Discussed deposits a transgressively overlap the older deposits; in the northern part of the area they lie on the Kraków Clays and in the southern part they lie on the gypsum of the Krzyżanowice Formation. Main carbonate components are algae of genus Archaeolithothamnium, foraminifera and crumbled molluscs shells. The most common fossil is a bivalve Mytilaster (Upper Badenian–Lower Sarmatian).

Słowa kluczowe

PL

sarmat detrytyczny; sedymentacja osadów; paleotransport; zapadlisko przedkarpackie

EN

Sarmatian; barrier deposits; paleotransport; Northern Carpathian Foredeep

• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2004
• Tom: Vol. 52, nr 1
• Strony: 55-60
• Opis fizyczny: rys., bibliogr. poz. 17

Twórcy

autor

Brzozowska, J.

• Instytut Nauk Geologicznych, Uniwersytet Jagielloński, ul. Oleandry 2a, 30-063 Kraków,

Bibliografia

• 1. CZEPIEC I. 1996 - Biostratygrafia i warunki depozycji osadów północnej strefy brzeżnej sarmatu Polski. Geologia, 22: 309-335.
• 2. CZAPOWSKI G. 1984 - Osady barierowe w górnym miocenie południowego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Prz. Geol., 32: 185-193.
• 3. CZAPOWSKI G. & STUDENCKA B. 1990 - Studium sedymentologiczno-paleontologiczne osadów barierowych dolnego sarmatu w rejonie Chmielnika. Prz. Geol., 38: 117-126.
• 4. DUDZIAK J. & ŁAPTAŚ A. 1991 - Stratigraphic position of miocene carbonate-siliciclastic deposits near Chmielnik based on calcareous Nannofossils. Bull. Polish Acad. Sc., 39: 55-66.
• 5. GARECKA M. & JUGOWIEC M. 1999 - Wyniki badań biostratygraficznych miocenu zapadliska przedkarpackiego na podstawie nanaplanktonu wapiennego. Pr. Państw. Inst. Geol., 168: 29-38.
• 6. READING H.G. 1978 - Sedimentary Environments and Facies. Blackwell Sc. Publ.: 143-177.
• 7. KOWALEWSKI K. 1958 - Stratygrafia miocenu południowej Polski ze szczególnym uwzględnieniem południowego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Kwart. Geol., 2: 3-27.
• 8. ŁUCZKOWSKA E. 1964 - Stratygrafia mikropaleontologiczna miocenu w rejonie Tarnobrzeg-Chmielnik. Prz. Geol. Kom. Nauk. Geol. PAN Oddz. Kraków, 20: 56.
• 9. ŁUCZKOWSKA E.1967 - Kilka nowych gatunków otwornic z miocenu Polski. Rocz. Pol. Tow. Geol., 32: 23-241.
• 10. MALINOWSKA L. & PIWOCKI M. 1996 - Budowa geologiczna Polski, Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych. T. III, cz. 3a, Kenozoik, Trzeciorzęd, Neogen. Państw. Inst. Geol.: 500-529.
• 11. NEY R., BURZEWSKI W., BACHLEDA T., GÓRECKI W., JAKÓBCZAK K. & SŁUPCZYŃSKI K. 1974 - Zarys paleogeografii i rozwoju litologiczno-facjalnego utworów miocenu zapadliska przedkarpackiego. Pr. Geol. Kom. Nauk Geol. PAN Kraków, 82: 3-51.
• 12. OLSZEWSKA B. 1999 - Biostratygrafia neogenu zapadliska przedkarpackiego w świetle nowych danych mikropaleontologicznych. Pr. Państw. Inst. Geol., 168: 9-17.
• 13. OLSZEWSKA B. & GARECKA M. 1998- Biostratigraphy of Early Miocene of the Southern Poland based on planktic foraminifera and calcareous nannoplankton. Prz. Geol., 46: 712-720.
• 14. RADWAŃSKI A. 1969 - Transgresja dolnego tortonu na południowych stokach G. Świętokrzyskich. Acta Geol. Pol., 19: 1-7.
• 15. RONIEWICZ P. & WYSOCKA A. 2001-Uwagi o mioceńskiej sedymentacji pomiędzy Szydłowem a Smerdyną, południowo-wschodnie obrzeżenie Gór Świętokrzyskich. Prz. Geol., 49: 639-642.
• 16. RUTKOWSKI J. 1969 - Uwagi o sedymentacji detrytycznych osadów sarmatu na obrzeżu G. Świętokrzyskich. Kwart. Geol., 13: 177-182.
• 17. RUTKOWSKI J. 1976 - Detrytyczne osady sarmatu na południowym obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. Pr. Geol. Kom. Nauk Geol. PAN Kraków, 100: 7-5.