Ekologiczne podstawy zagospodarowania zbiorników wodnych w wyrobiskach poeksploatacyjnych

• Autorzy: Puchalski, W.

Warianty tytułu

EN

Ecological principles for management of pit-mine water reservoirs

• Konferencja: Górnictwo surowców skalnych w gospodarce/konferencja (VII ; 19-21.05.1999 ; Krzyżowa, Polska)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wskazano na znaczenie ekologiczne, rekreacyjne i gospodarcze poeksploatacyjnych zbiorników wodnych. Wynika z tego potrzeba ich ochrony, właściwej rekultywacji i zagospodarowania. Omówiono osobliwości funkcjonowania ekosystemów tych zbiorników - zróżnicowanie siedliskowe, stres chemiczny wpływający na wzrost znaczenia procesów abiotycznych w obiegu materii, wysoki stopień stabilności fizycznej mas wody, uproszczenie struktury ekosystemu i izolację przestrzenną, co wpływa na zwiększony udział gatunków rzadkich w ich biocenozach. Dla poprawy jakości wody często korzystny jest wzrost intensywności mieszania wody przez wiatr i czasowe retencjonowanie wód dopływających do zbiornika, co można osiągnąć przez odpowiednie ukształtowanie powierzchni wyrobiska. Do przeciwdziałania eutrofizacji powodowanej nadmiernymi ładunkami związków fosforu można wykorzystać absorpcyjne właściwości glinokrzemianów lub węglanu wapnia; brak jest mechanizmów redukujących zewnętrzne ładunki azotanów. Leśne otoczenie małych zbiorników poeksploatacyjnych okazuje się niekorzystne dla jakości wody, jedynie w zlewni zbiorników silnie zakwaszonych pomaga w ich rekultywacji. Zróżnicowane cechy dynamiki ekosystemów i częste przypadki ich uzależnienia od perturbacji nie pozwalają na określenie generalnych zasad ich zagospodarowania i wymagają indywidualnego potraktowania każdego projektu rekultywacyjnego.

EN

The ecological, recreational and economical functions of pit-mine lakes are deseribed. This involves needs for their protection and appropriate measures of their restoration and management. Functional peculiarities of their ecosystems are pointed out: habitat diversity, chemical stress enhancing the importance of abiotic processes in matter cycling, elevated physicaI stability of water masses, simplified ecosystem structure and spatial isolation promoting the contribution of rare species in biotic communities. The enhancement of water mixing by wind and temporal retention of water inflowing to a reservoir often improve the water quality, which may be achieved if a suitable pit shape is maintained. The sorption properties of aluminosilicates or co-precipitation with CaCO3 reduce the availability of phosphorus, preventing the eutrophication processes. Nitrates remain stable and are not reduced in majority of pit-mine lakes. Eutrophication becomes accelerated when small such lakes are surrounded by a forested catchment; only in case of extremely acidified waters this improves their restoration. It is difficult to formulate general management rules and each restoration project should be planned individually because of diversified dynamic patterns of ecosystems, which often appear to be perturbation-dependent ones.

Słowa kluczowe

PL

wyrobisko poeksploatacyjne; zbiorniki wodne; ekosystem poeksploatacyjny

• Czasopismo: Górnictwo Odkrywkowe
• Rocznik: 1999
• Tom: Vol. 41, nr 2-3
• Strony: 232-245
• Opis fizyczny: Bibliogr. 39 poz.

Twórcy

autor

Puchalski, W.

• Politechnika Koszalińska Koszalin