Anomalne warunki geotermiczne kopalń SW części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

• Autorzy: Kurowska, E. , Groborz, E.

Warianty tytułu

EN

Abnormal geothermal conditions of the mines in south-west part of the Upper Silesian Coal Basin

• Konferencja: Energia geotermalna w kopalniach podziemnych (2 ; 21-23.11.2001 ; Ustroń ; Polska)
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

PL

W artykule zaprezentowano pole geotermiczne obszaru kopalń Borynia, Zofiówka i Pniówek, zlokalizowanych w SW części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Ze względu na wysokie wartości strumienia cieplnego (ok. 70 mW/m2) i wgłębne temperatury w porównaniu z innymi częściami Zagłębia, obszar jest perspektywiczny pod względem pozyskiwania i utylizacji energii geotermalnej. Na podstawie pomiarów temperatury pierwotnej skał dokonanych w wyrobiskach górniczych, sporządzono mapę temperatur na głębokości 500 m p.p.m. (ok. 770 m p.p.t.) wykazując temperatury w przedziale od 31 do 40°C. Zaprezentowano także wartości temperatury pierwotnej skał na poziomach eksploatacyjnych poszczególnych kopalń wykazując temperatury od 28 do 47,7°C w interwale głębokości eksploatacji od 300 do 730 m p.p.m. (588-1000 m p.p.t.). Następnie przedstawiono zależności warunków geotermicznych od czynników geologicznych. Przeanalizowano zróżnicowanie pola cieplnego obszaru trzech kopalń na tle budowy strukturalnej, znajdując związek dodatnich anomalii temperaturowych z występującą w obszarze kopalń Borynia - Zofiówka antykliną, a także ze strefą uskokową Bzie - Czechowice, przebiegającą w południowej części obszaru. Prezentując warunki hydrogeologiczne występowania wód w kopalniach podano także ich temperatury (18-46°C) zmierzone w różnych punktach podziemnych wyrobisk. Pomimo istnienia niewielkich dopływów do poszczególnych kopalń (0,72-3,63 m3/min), możliwe jest pozyskiwanie energii geotermalnej z wód gromadzonych w sztucznych zbiornikach, jakimi są zroby poeksploatacyjne, w których temperatura wody, ze względu na wysokie wartości zagęszczenia ciepła strumieniem ziemskim, szybko uzyskuje temperaturę skał otaczających.

EN

In this paper the distribution of temperatures in a rock mass in the Borynia, Zofiówka and Pniówek roal mines has been presented. The mines in question are located in the south-west part of the Upper Silesian Coal Basin (south-west Poland). Due to the fact that the heat flow in the described area is about 70 mW/m2, which means that the temperatures are higher than in other parts of the Basin, the area is prospective for geothermal energy utilization. The map of rock temperature distribution 500 m below sea level (about 770 m below the surface) presents temperatures in the range 31-40°C. That map is based on temperature measurements taken from mine workings. The temperatures characteristic for different exploiting levels of each mine are also shown; the temperature ranges from 28 to 47.7°C in the exploiting interval 300-730 m below see level (588-1000 m below the surface). The distribution of temperature in a rock formation in SW area of the Basin partly depends on geological structure. In this paper the differentiation of geothermal field in the three mines against the background of geological structure has been anaIyzed, which resulted in discovering the relationship between positive temperature anomalies and the anticline located in the Borynia and Zofiówka areas as well as the fault zone Bzie-Czechowice located in the southern part of the area of research. The hydrogeological conditions of the mines have also been presented. A water recharge into the mine workings in the Borynia, Zofiówka and Pniówek mines is very smalI. A minimum water inflow is in the Pniówek mine (0.72 m3/min) and a maximum one is in the Borynia mine (3.63 m3/min). However, there is the possibility of heat extraction from water stored in post-mining excavations. The water in post-mining excavations quickly gains the temperature of surrounding rocks because of relatively high value of terrestrial heat flow.

Słowa kluczowe

PL

geotermia; pole geotermiczne; strumień cieplny; energia geotermalna; hydrogeologia; kopalnictwo; Górnośląskie Zagłębie Węglowe

EN

geotermics; geothermal field; heat flow; geothermal energy; hydrogeology; mining; Upper Silesian Coal Basin

• Czasopismo: Technika Poszukiwań Geologicznych
• Rocznik: 2001
• Tom: R. 40, nr 5
• Strony: 63-70
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kurowska, E.

autor

Groborz, E.

• Uniwersytet Śląski Wydział Nauk o Ziemi Katedra Geologii Podstawowej, ul. Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec,