Parametry fizyczne surowców skalnych a ich przydatność w budownictwie i drogownictwie

• Autorzy: Bukowska, M. , Gawryś, J. , Sanetra, U. , Szedel, D. , Wadas, M.

Warianty tytułu

EN

Parameters of rocky raw materials and their usefulness in construction industry

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono grupę podstawowych parametrów fizycznych (w tym mechanicznych) skał zwięzłych będących podstawą wstępnej oceny surowców skalnych pod kątem ich przydatności do zastosowań przemysłowych w budownictwie i drogownictwie. Są wśród nich: wytrzymałość na ściskanie, wytrzymałość na zginanie, gęstość objętościowa, nasiąklowość, ścieralność i mrozoodporność. Na ich podstawie wskazano kierunki wykorzystania badanych skał (dolomitu, diabazu i porfiru) w budownictwie ogólnym (kształtki budowlane, kamień łupany do wykonywania murów oraz elementów do licowania ścian), budownictwie drogowym, mostowym i wodnym (krawężniki uliczne, mostowe i drogowe), jak również do produkcji kruszyw do nawierzchni drogowych i kolejowych. Podkreślono również znaczenie niektórych parametrów fizycznych (w tym wytrzymałościowo-odkształceniowych) wykorzystywanych dotychczas do rozwiązywania różnych zagadnień i zastosowań nietypowych z zakresu górnictwa podziemnego i budownictwa tunelowego. Niektóre z nich (własności pokrytyczne, wyrażające się np. modułem spadku) uzyskuje się stosując w badaniach laboratoryjnych generację nowoczesnych maszyn wytrzymałościowych z możliwością serwokontroli i odpowiednio dużą sztywnością.

EN

In this paper some basic physical parameters of compact rocks have been described. These parameters are used for the evaluation of the usefulness of rock materials in construction industry and road-making. Among these parameters the most important are: compressive strenght, density, frost resistance, absorbability and abrasion resistance. Investigations were made for different types of rock materials as dolomite, diabase and porphyry. Results of the investigations indicate possibilities of the utilisation of certain rocks in the construction industry. Also possible application in road, brodge, railways and waterways construction are shown. But in case of tunneling or underground mining basic parameters are not sufficient. Investigations of particular rock parameters must be performed with the special emphasise on strenght and strain criteria, if raw materials are supposed to be used in such industries. Measurements of some specific parameters, like post-critical properties (for instance a drop modulus), can be done only in laboratories, equipped in new generation of strain machines with features of the servo control and high stiff parameters.

Słowa kluczowe

PL

geologia; surowce skalne; własności fizyczne

EN

geology; rocky raw materials; physical properties

• Czasopismo: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
• Rocznik: 2000
• Tom: T. 16, z. 2
• Strony: 43-58
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Bukowska, M.

autor

Gawryś, J.

autor

Sanetra, U.

autor

Szedel, D.

autor

Wadas, M.

• Główny Instytut Górnictwa, Katowice