Late Carboniferous weathering and regolith at the Kudowa Trough, West Sudetes: palaeogeographic, palaeoclimatic and structural implications

• Autorzy: August, C. , Wojewoda, J.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In the marginal part of the Kudowa Trough, on the border of Carboniferous granite and Permian (Saxonian) sediments, features typical for the profile of chemical weathering occurring in a regolith type sequence are described. Previously this border was interpreted as a tectonic fault. According to the authors, location of the initial cataclastic zone, followed by weathering of granite, is incidental. The extent of soil, its structural features and mineralogy are indicative of weathering in moderate-to-warm and humid climate conditions. Stratigraphic position of soil and its regional palaeogeographical and palaeoclimatic context make it possible to assume Late Westphalian (B and C, about 313-311 Ma) as the oldest, most likely beginning date of the weathering process. This opinion does not exclude the possibility of reactivation of weathering processes in Kudowa granite in the Early Cretaceous or even in the Triassic.

Słowa kluczowe

EN

granite; saprolite; clay minerals; kaolinite; mixed-layer I/S; fault; tectonic block; Sudetes

• Czasopismo: Geologia Sudetica
• Rocznik: 2004
• Tom: Vol. 36
• Strony: 53-66
• Opis fizyczny: Bibliogr. 50 poz.

Twórcy

autor

August, C.

• Institute of Geological Sciences, Wrocław University, ul. Cybulskiego 30, 20-205 Wrocław, Poland,

autor

Wojewoda, J.

• Institute of Geological Sciences, Wrocław University, ul. Cybulskiego 30, 20-205 Wrocław, Poland,

Bibliografia

• BACHLIŃSKI, R., 2002. Studium petrologiczno-geochemicznogeochronologiczne skał krystalicznych z okolic Kudowy Zdrój. Praca doktorska [PhD thesis]. Archiwum Biblioteki ING PAN w Warszawie, 110 p. (unpublished). {in Polish only}.
• BERG, G., 1925. Die Gliederung des Oberkarbons und Rotliegendn im Niederschlesisch-Böhmischen Becken. Jahrbuch der Königlichen Preussischen Geologischen Landesanstalt., 46: 68–84.
• BORUCKI, J., 1966. Wstępne wyniki datowań bezwzględnych (K-Ar) granitoidów dolnooeląskich. {in Polish only} Geological Quarterly, 10: 1–19.
• BOSSOWSKI, A. & IHNATOWICZ, A., 1994 a. Palaeogeography of the Upper Carboniferous coal-bearing deposits in the NE part of the Intra-Sudetic Depression. Geological Quarterly, 38, 2: 231–248.
• BOSSOWSKI, A. & IHNATOWICZ, A., 1994 b. Palaeogeographyof the uppermost Carboniferous and lowermost Permian deposits in the NE part of the Intra-Sudetic Depression. Geological Quarterly, 38, 2: 709–726.
• CYMERMAN, Z., 1996. Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Sudetów, 1:25 000, arkusz Lewin Kłodzki. Państwowy Inst. Geol., Warszawa, 50 p.
• CYMERMAN, Z., 2004. Tectonic Map of the Sudetes and Fore- Sudetic Block, 1:200 000. Państwowy Inst. Geol., Warszawa.
• DELVIGNE, J.E., 1998: Atlas of Micromorphology of Mineral Alteration and Weathering. The Canadian Mineralogist, Special Publication, 3, 495 p.
• DOMEÈKA, K. & OPLETAL, M., 1974. Granitoidy západni èásti orlicko-kladské klenby. Acta Universitatis Carolinae – Geologica, 1: 75–109. {in Czech only}.
• DON, J. & WOJEWODA, J., 2005. Tektonika rowu Górnej Nysy Kłodzkiej: sporne problemy – odpowiedź. Przegląd Geologiczny, 53: 212–221. {in Polish only}.
• DZIEDZIC, K., 1957. Stratygrafia, tektonika i paleogeografia górnego karbonu i czerwonego spągowca Ziemi Kłodzkiej. Przewodnik do XXX Zjazdu PTG w Ziemi Kłodzkiej, Duszniki Zdrój 19–21 maja 1957: 120–133. {in Polish only}
• FLEGEL, K., 1905. Heuscheuer und Adlersbach-Weckelsdorf. Eine Studie uber die obere Kreide im bohmisch-schlesien Gebirge. Jahresbericht der Schlesischen Gesellschaft für Vaterländische Kultur, 82: 114–144.
• FRANKE, W. & ŻELAŹNIEWICZ, A., 2000. The eastern termination of the Variscides: terrane correlation and kinematic evolution. Geological Society London, Special Publications, 179: 63–85.
• GIERWIELANIEC, J., 1965. Budowa geologiczna okolic Kudowy Zdroju. {in Polish only} Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 185: 23–108.
• GIERWIELANIEC, J. & RADWAŃSKI, S., 1955. Szczegółowa mapa geologiczna Sudetów – arkusz Jeleniów. Instytut Geologiczny – Wydawnictwa Geologiczne; Warszawa 1955.
• GIERWIELANIEC, J. & TURNAU-MORAWSKA, M., 1965. Geneza glaukonitu przy transgresji morza kredowego nakrystalinik na obszarze między Kudową Zdrojem a Spaloną. {in Polish only} Archiwum Mineralogiczne, 25, 1–2: 261– 279.
• GÓRECKA-NOWAK, A., 1995. Palinostratygrafia osadów westfalskich północno-zachodniej części depresji śródsudeckiej. [Palynostratigraphy of Westphalian deposits in the north-western part of the Intrasudetic Basin]. Acta Universitatis Wratislaviensis, 1583, Prace Geologiczno-Mineralogiczne, 40: 1–156.
• GÓRECKA-NOWAK, A., 2002. Palynological record of palaeoclimatic changes in Late Carboniferous – and example from the Intrasudetic Basin (SW Poland). Review of Palaeobotany and Palynology, 118: 101–114.
• HYNIE, O., 1949. Monosti objevu nových dobyvatelných uhelných sloji w èeském køidle dolnoslezké kamenouhelné panve. Sbornik UstrednihoUstavu Geologickeho, 16: 265–292. {In Czech only}.
• KOZDRÓJ, W., 1997. Późno- i postwaryscyjskie dyslokacje ramowe Sudetów ze szczególnym uwzględnieniem procesów nasunięciowych. Centralne Archiwum Geologiczne, Państwowy Instytut Geologiczny Warszawa. 61 p. (unpublished). {in Polish only}.
• LÜTZNER, H., 1988. Sedimentology and basin development of intramontane Rotliegend basins in Central Europe. Zeitschrift für geologischen Wissenschaften, 16: 845–863.
• MASTALERZ, K., KUROWSKI, L. & WOJEWODA, J., 1993. Litostratygrafia i ewolucja basenu śródsudeckiego w karbonie i permie. In: Masztalerz K., et al. (Eds.), Baseny sedymentacyjne: procesy, osady, architektura, Przewodnik II KSS: 65–89. {in Polish only}
• MICHAEL, R., 1893. Cenoman und Turon In der Gegend von Cudowa in Schlesien. Zeitschrift der Deutschen Geologischen Gesellschaft, 45: 195–244.
• MIGOŃ, P. & LIDMAR-BERGSTRÖM, K., 2001. Weathering mantles and their significance for geomorphological evolution of central and northern Europe since the Mesozoic. Earth-Science Reviews, 56: 285–324.
• MIGOŃ, P. & LIDMAR-BERGSTRÖM, K., 2002. Deep weathering through time in central and northwestern Europe: problems of dating and interpretation of geological record. Catena, 49: 25–40.
• NEMEC, W., PORĘBSKI, S. & TEISSEYRE, A.K., 1979. Explanatory notes to the lithotectonic molasse profile of the Intra-Sudetic Basin, Polish part. Veröffentlichungen des Zentralinstituts für Physik der Erde, Akademie der Wissenschaften der DDR, 66: 267–278.
• NEMEJC, R., 1933. Floristicke-stratigrafická studie o pomerech v uhelných revirach u aclére, Svatoòovic a u dárkù (blíe Hronova). Vestnik Králove Èeske Spoleènosti Nauk, 5: 1–34. {in Czech only}
• NEMEJC, R., 1953. Úvod do floristické stratigrafie kamenouhelných oblastí ÈSR. Nakladstvi. Èeskoslovenske Akademie Ved. Praha, 174 p. {in Czech only}
• NEMEJC, R., 1958. Biostratigrafická studie v karbonu èeského køídla vnitrosudetské pánve. [Biostratigraphical studies in the carboniferous of the Bohemian part of the Intrasudetian Basin] Rozpravy Èeskoslovenske Akademie Ved, 68, 6. Praha.
• PETRASCHECK, W., 1905. Welche Aussichten baden Bohrungen auf Steinkohle in der Nähe des Schwadowitzer Carbons. Österreichische Zeitschrift für Berg- und Hüttenwesen, 50.
• PETRASCHECK, W., 1922. Zur Entstehungsgeschichte der sudetischen Karbon- und Rotliegend-Ablagerungen. Zeitschrift der Deutschen Geologischen Gesellschaft, 74 B: 244– 262.
• PETRASCHECK, W., 1923. Kohlengeologie der österreichischen Teilstaaten IV, (Das Schatzlar-Schwadowitzer Steinkohlrevier). Bergund hüttenmänn. Jahrbuch Montan Hohschule Loeben, 71, 2: 1–28.
• PETRASCHECK, W., 1934. Der böhmische Anteil der Mittelsudeten und sein Vorland. Mitteilungen der Geologischen Gesellschaft, 26, 1–136.
• POWERS, D.W., 1982. Comparison chart for estimating roundness and sphericity. AGI Data Sheet 18.
• PRZEWŁOCKI, K., MAGDA, W., THOMAS, H.H. & FAUL, H., 1962. Age of some granitic rocks in Poland. Geochimica Cosmochimica Acta, 26, 10, 1069–1075.
• RODE, K., 1934. Die Tektonik den Schollen von Kudowa. Geologische Rundschau, 25, 2: 81–93.
• SKOÈEK, V. & VALEÈKA, J., 1983. Palaeogeography of the Late Cretaceous quadersandstein of central Europe. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 44: 71–92.
• STÖRR, M., 1983. Die Kaolinlagerstätten der Deutschen Demokratischen Republik. Schriftreichen Geologische Wissenschaften, 18, 296p.
• ŚLIWIŃSKI, W., 1984. Propozycja rewizji stratygraficznej pozycji warstw z Chełmska Śląskiego. [Proposed revision of the stratigraphic position of Chełmsko Śląskie Beds (Permian, Intra-Sudetic Basin)]. Geologia Sudetica, 18, 2: 167–174.
• TÁSLER, R., PROUZA, V. & STØEDA, J., 1979. Stratigrafie a litologie svrhního paleozoika a jeho podloí. In: Tásler et al. [eds.] – Geologie èeské èásti vnirtosudetské pánve. 26–122. Ústøední ústav geologický, Praha. {in Czech only}
• TAYLOR, G. & EGGLETON, R.A., 2001. Regolith Geology and Geomorphology. J. Willey & Sons, Ltd, 384 p.
• VELDE, B., 1991. Introduction to clay minerals. Chemistry, origins, uses and environmental significance. Chapman & Hall – London, 198 p.
• WILSON, M.J., 2004. Weathering of the primary rock-forming minerals: processes, products and rates. Clay Minerals, 39, 3: 233–266.
• WOJEWODA, J., 1986. Fault scarp induced shelf sand bodies in Upper Cretaceous of Intrasudetic Basin. 7th IAS Regional Meeting, Excursion Guidebook, Excursion A-1: 31–52.
• WOJEWODA, J., 1997. Upper Cretaceous littoral-to-shelf succession in the Intrasudetic Basin and Nysa Trough, Sudety Mts. W: J. Wojewoda (Red.), Obszary ródłowe: Zapis w Osadach, 1: 81–96. WIND, Wrocław.
• WOJEWODA, J., 2003. “Gilbert Type Delta” versus “Accumulation Terraces” models and their application to middle Turonian-early Coniacian sedimentary setting In the Intra- Sudetic Basin: A discussion. GeoLines, 16: 109–111.
• WOJEWODA, J. & MASTALERZ, K., 1989. Ewolucja klimatu oraz allocyklicznooeæ i autocyklicznooeæ sedymentacji na przykładzie osadów kontynentalnych górnego karbonu I permu w Sudetach. {in Polish only}. Przegląd Geologiczny, 432: 173–180.
• ŻELAŹNIEWICZ, A., 1977a. Rozwój spękań w skałach metamorficznych Gór Orlickich. [Development of fracturing in metamorphic rocks of the Góry Orlickie (Sudetes)]. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 47: 163–191.
• ŻELAŹNIEWICZ, A., 1977b. Granitoidy masywu Kudowy-Olešnic. [Granitoids of the Kudowa-Oleśnice massif]. GeologiaSudetica, 12: 137–162.
• ŻUK, T., 2003. Zdjęcie geologiczne okolic Różanej, ze szczególnym uwzględnieniem granicy pstry piaskowiec-cenoman. Praca magisterska [MSc thesis] supervised by J. Wojewoda. Archiwum Uniwersytetu Wrocławskiego. 167 p. (unpublished). {in Polish only}.