Konserwacja zabytkowych obiektów metalowych w dotychczasowej praktyce

• Autorzy: Koss, A. , Mróz, J. , Fortuna-Zaleśna, E.

Warianty tytułu

EN

Conservation of historical metal objects in the current practice

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł stanowi próbę omówienia podstawowych czynności wykonywanych w trakcie prac obejmujących konserwację przedmiotów z metalu. Jedną z najważniejszych i najbardziej skomplikowanych czynności konserwatorskich jest usuwanie szkodliwych nawarstwień z powierzchni metalicznej. Starano się omówić możliwości selektywnego usuwania nawarstwień z użyciem metod mechanicznych i chemicznych. Przedstawiono kompleksową analizę wyników takiego procesu na przykładzie pozłacanego elementu putta z Pałacu w Wilanowie. W świetle dotychczasowych doświadczeń z wykorzystaniem ablacji laserowej istnieją przesłanki do zastąpienia tych czynności, wykonywanych metodami tradycyjnymi, przez metody laserowe. Potrzebne jest przekonanie, poparte badaniami powierzchni metalicznych czyszczonych laserowo, o wyborze właściwego kierunku działań.

EN

Paper constitutes attempt to discuss fundamental activities performed during conservation of metal objects. One of the most important and most complex conservation activities is removal of harmful encrustation from the metallic surface. Authors tried to cover the possibilities of selective deposit removal using mechanical and chemical methods. Complex analysis of the results of such cleaning process has been presented for the case of gilded element of putto from Wilanów Palace. Premises to substitute those activities, performed using traditional methods, with laser methods exist in the light of current conservation experience. However, it needs conviction about the selection of proper aim of development, supported by the investigations of metallic surface after laser cleaning.

Słowa kluczowe

PL

korozja metalowych dziel sztuki; czyszczenie powierzchni metalowych; laserowe czyszczenie metalu

EN

arts metal corrosion; cleaning of metal surface; laser cleaning of metal

• Czasopismo: Inżynieria Materiałowa
• Rocznik: 2011
• Tom: Vol. 32, nr 3
• Strony: 152-162
• Opis fizyczny: Bibliogr. 37 poz., rys.

Twórcy

autor

Koss, A.

autor

Mróz, J.

autor

Fortuna-Zaleśna, E.

• Międzyuczelniany Instytut Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki, Akademia Sztuk Pięknych w Warszwie,

Bibliografia

• [1] Kozakiewicz S.: Słownik terminologiczny sztuk pięknych. PWN, Warszawa (1976).
• [2] Ustawa z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Dziennik Ustaw 162 (2003) poz. 1568, art. 3, p. 6.
• [3] Fortuna-Zaleśna E., Marczak J., Strzelec M., Krzemińska-Maciejko A., Stachurska M.: Badania metalowych elementów z ikony św. Paraskiewy w stanie wyjściowym oraz po czyszczeniu laserowym. Inżynieria Materiałowa (2011) niniejsze wydanie.
• [4] Ciupiński Ł.: Nowoczesne metody inżynierii materiałowej w diagnostyce czyszczenia laserowego metalowych dzieł sztuki. Inżynieria Materiałowa (2011) niniejsze wydanie.
• [5] Thomsen C. J.: Ledetraad til Nordisk Oldkyndighed. S. L. Moller, Copenhagen (1836).
• [6] Bukowski Z.: Pamiętnik muzeum miedzi. Okręgowe Muzeum Miedzi w Legnicy. Wydanie Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Legnicy, Legnica (1982).
• [7] Ares J. A.: Metaloplastyka. Arkady, Warszawa (2006).
• [8] Stölzel K.: Gießerei über Jahrtausende. Deutscher Verlag für Grundstoffindustrie, Leipzig (1979).
• [9] Zbiory Muzeum Narodowego w Atenach. Zdjęcia dostępne w kolekcji sztuki myceńskiej.
• [10] http://www.namuseum.gr/collections/prehistorical/mycenian/mycenian02- en.html.
• [11] Białostocki J.: Teoretycy, pisarze i artyści o sztuce 1500÷1600. PWN, Warszawa (1985) 381÷389.
• [12] Florow A. W.: Artystyczna obróbka metali. PWN, Warszawa (1989).
• [13] La Niece S., Craddock P.: Metal plating & patination. Butterworth-Heinemann Ltd., London (1993).
• [14] Shreir L. L.: Corrosion. Volume 1: Metal/environment reactions. Newnes- Butterworths, London, Boston (1978).
• [15] Selwyn L.: Metals and corrosion – a handbook for the conservation professional. Canadian Conservation Institute, Ottawa (2004).
• [16] Naude V. N.: Sculptural monuments in an outdoor environment: A conference held at the Pennsylvania Academy of the Fine Arts, Philadelphia, November 2, 1983. Pennsylvania Academy of the Fine Arts (1985).
• [17] Graedel T. E., Nassau K., Franey J. P.: Copper patinas formed in the atmosphere – I. Introduction. Corrosion Science 27 (1987) 639÷657.
• [18] Bernard M. C., Joiret S.: Understanding corrosion of ancient metals for the conservation of cultural heritage. Electrochimica Acta 54 (2009) 5199÷5205.
• [19] Heitz E., Flemming H. C., Sand W.: Microbially influenced corrosion of materials. Springer, Berlin, Heidelberg (1996).
• [20] Krause J.: Badania nad usuwaniem produktów korozji z powierzchni zabytkowych obiektów żelaznych. MKiS, GKZ, Warszawa (1979).
• [21] Ślesiński W.: Konserwacja zabytków sztuki, t. III: Rzemiosło artystyczne. Arkady, Warszawa (1995) 90÷138.
• [22] Nosek E.: Konserwacja zabytków metalowych. Politechnika Krakowska, Kraków (2008).
• [23] Safarzyński S., Weker W.: Wprowadzenie do sztuki konserwacji metalu. Fundacja Hereditas, Warszawa (2010).
• [24] Conservation of metal statuary and architectural decoration in open-air exposure. Symposium Paris, 6÷8 X 1986. ICCROM, Paris (1987).
• [25] Jaro M.: Conservation of metals. International Restorer Seminar, Veszprem, Hungary, 1÷10 July 1989. I. Eri, Veszprem, Hungary (1990).
• [26] Stambolov T.: The corrosion and conservation of metallic antiquities and works of art – a preliminary survey. Central Research Laboratory for Objects of Art and Science, Amsterdam (1985).
• [27] Lazzarini L., Asmus J. F.: The application of laser radiation to the cleaning of statuary. Bulletin of the AIC 13 (1973) 39÷49.
• [28] Garbacz H., Koss A., Marczak J., Mróz J., Onyszczuk T., Rycyk A., Sarzyński A., Skrzeczanowski W., Strzelec M., Zatorska A.: Optimized laser cleaning of metal artworks – evaluation of determinants. Physics Procedia 5/1 (2010) 457÷466.
• [29] Lindley P.: Sculpture conservation: preservation or interference. Scolar Press, England (1997).
• [30] Koh Y. S: Laser cleaning as a conservation technique for corroded metal artifacts. PhD thesis, Luleå University of Technology (2006).
• [31] Ciupiński Ł., Fortuna-Zaleśna E., Garbacz H., Koss A., Kurzydłowski K. J., Marczak J., Mróz J., Onyszczuk T., Rycyk A., Sarzyński A., Skrzeczanowski W., Strzelec M., Zatorska A., Żukowska G. Z.: Comparative laser spectroscopy diagnostics for ancient metallic artefacts exposed to environmental pollution. Sensors 10 (2010) 4926÷4949.
• [32] Garbacz H., Fortuna E., Ciupiński Ł., Kurzydłowski K. J, Koss A., Mróz J., Zatorska A., Chmielewski K., Marczak J., Strzelec M., Rycyk A., Skrzeczanowski W.: Bronze putti from Wilanów Palace garden façade – conservation studies and tests of laser cleaning. Lasers in the conservation of artworks. LACONA 8 Proc. Taylor & Francis Ltd, (2010) in press.
• [33] Chitty W. J., Dillmann P., L’Hostis V., Lombard C.: Long-term corrosion resistance of metallic reinforcements in concrete, a study of corrosion mechanisms based on archaeological artefacts. Corrosion Science 47 (2005) 1555÷1581.
• [34] Dickmann K., Hildenhagen J., Studer J., Musch E.: Archaeological ironwork: removal of corrosion layers by Nd:YAG laser. Springer Proceedings in Physics 100 (2005) 71÷77.
• [35] Ślesiński W.: Konserwacja zabytków sztuki, t. I: Malarstwo sztalugowe i ścienne. Arkady, Warszawa (1995) 9.
• [36] Salimbeni R., Pini R., Siano S.: A variable pulse width Nd:YAG laser for conservation. Journal of Cultural Heritage 4 (2003) 72÷76.
• [37] Siano S., Salimbeni R., Pini R., Giusti A., Matteini M.: Laser cleaning methodology for the preservation of the Porta del Paradiso by Lorenzo Ghiberti. Journal of Cultural Heritage 4 (2003) 140÷148.