Złoże rud cynku i ołowiu Pomorzany po 36 latach eksploatacji - zmienna wizja wystarczalności zasobów

• Autorzy: Paulo, A. , Wnuk, R.

Warianty tytułu

EN

36 years of exploitation of Pomorzany zinc and lead ore deposit - changing vision of mineral reserves sufficiency

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Pomimo upływu 50 lat od geologicznego udokumentowania złoża Pomorzany i ponad 36 lat rozpoznania eksploatacyjnego, zasoby i kres działania kopalni nie są definitywnie określone. Przedstawiono postępy rozpoznania złoża, zmiany poglądów na wystarczalność jego zasobów oraz analizę czynników wpływających na te zmiany. Ubytki wskutek zmniejszenia obszaru dokumentacji, eksploatacji i zaostrzenia kryteriów bilansowości były mniejsze od przyrostów w trakcie rozpoznania kopalnianego i zanotowano wzrost zasobów. Wynika on z geometryzacji złoża i objęcia eksploatacją uboższej rudy poza konturem bilansowości oraz reinterpretacji materiałów wiertniczych z niskim uzyskiem rdzenia, w których opisywano megaskopowo rudę, lecz analizy chemiczne nie wykazywały wystarczających zawartości metali. Obecnie wokół wielu otworów uznanych za negatywne stwierdza się występowanie rud o wartości przemysłowej. Zasoby wydobyte wraz ze straconymi na skutek mechanizacji wydobycia oraz udokumentowanymi zasobami na przyszłość wynoszą ok. 81 mln Mg rudy, tj. ok. 27 % więcej od udokumentowanych przed podjęciem decyzji o budowie zakładu górniczego. Pomorzany okazały się jednym z największych złóż rud cynku i ołowiu na świecie, lecz posiadającym stosunkowo ubogą rudę. Długotrwała tendencja przyrostu zasobów przemysłowych na skutek szczegółowego rozpoznania złoża i reinterpretacji materiałów wiertniczych daje nadzieję na przyrost zasobów o co najmniej 5 mln Mg w okresie najbliższych 5 lat. Przy założeniu wielkości wydobycia na obecnym poziomie i utrzymania się korzystnych cen rynkowych cynku i ołowiu, kopalnia Pomorzany dysponuje zasobami wystarczającymi do roku 2016-2018. Wcześniej przewidywano wyczerpanie zasobów w okresie 1999-2006.

EN

Despite the passage of 50 years since the first geological report on the Pomorzany deposit and over 36 years of mining recognition, its final reserves and the date of their depletion are not definitely determined. The progress of exploration of the deposit, changing views on the sufficiency of its reserves and analysis of factors affecting these changes. Losses due to reduction in the area of documentation, exploitation and tightening of the geological criteria of ore appeared smaller than increases during mine exploration, and in effect a total increase was observed. It results from larger mechanically exploited space than contoured on the base of chemical analyses and successful reinterpreting of drilling materials consisting largely of crushed ore and poor core recovery, which were initially qualified negative. Mining exploration proved industrially valuable ore around many of such drilling holes. The sum of the reserves extracted along with the losses due mechanization of mining and remaining reserves for the future are about 81 million ton of ore, i.e. about 27 % more than the reserves indicated before decision to build the mine. Pomorzany proved to be one of the largest Zn-Pb ore deposits in the world, but containing relatively poor ore. Long-term trend of growth of industrial reserves as a result of a detailed exploration of the deposit and re-interpretation of drilling data gives hope to increase the reserves by at least 5 million ton in the next 5 years. Assuming the production volume at current levels and presently favorable market prices for zinc and lead maintained, the Pomorzany mine has sufficient reserves to the year 2016-2018. Previously depletion of reserves was predicted for the period 1999-2006.

Słowa kluczowe

PL

kopalnia Pomorzany; rudy cynku; rudy ołowiu; wystarczalność zasobów; rozpoznanie eksploatacyjne

EN

Pomorzany mine; zinc ores; lead ores; reserve availibilty; mining recognition

• Czasopismo: Rudy i Metale Nieżelazne
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 57, nr 2
• Strony: 67-75
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Paulo, A.

autor

Wnuk, R.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• 1. Dokumentacja geologiczna złoża rud cynku i ołowiu Pomorzany‐Hutki. Krakowskie Przedsiębiorstwo Geologiczne Surowców Hutniczych, 1960.
• 2. Aneks do części obliczeniowej zasobów złoża rud cynku i ołowiu Pomorzany‐Hutki w kat. C1. Przeds. Geol. w Krakowie, 1961.
• 3. Dokumentacja geologiczna złoża rud cynku i ołowiu Pomorzany w kat. C1. Przeds. Geol. w Krakowie, 1969.
• 4. Dokumentacja geologiczna złoża rud cynku i ołowiu Pomorzany do kat. B. Przeds. Geol. w Krakowie, 1976.
• 5. Dokumentacja geologiczna złoża rud cynku i ołowiu Pomorzany w kat. C1. Przeds. Geol. w Krakowie, 1977.
• 6. Dodatek Nr 1 do Dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu Pomorzany w kat. A + B + C1. Przeds. Geol. w Krakowie, 1988.
• 7. Dodatek Nr 2 do Dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu Pomorzany w kat. A + B + C1+ C2. Zakład Pomiarów i Dokumentacji Geol. GEO, Sosnowiec – Olkusz, 1992.
• 8. Dokumentacja nie kończąca się udokumentowaniem zasobów złoża kopaliny. Przeds. Geol. S.A., Kraków 2010.
• 9. Operat ewidencyjny zasobów złoża rud Zn‐Pb POMORZANY wg stanu na 31.12.2010 r. ZGH BOLESŁAW 2011.
• 10. Badania laboratoryjne wzbogacalności rudy z rejonu wschodniego kop. Pomorzany. IMN Gliwice 1997.
• 11. Wnuk R.: Geologia złóż rud. W: Liszka J., Świć E.: Zakłady Górniczo‐Hutnicze BOLESŁAW: dzieje, wydarzenia, ludzie (wyd. 2), s. 21-5. ZGH BOLESŁAW. Bukowno 2004.
• 12. Blajda R., Niedzielski B.: Porównanie wyników oceny wizualnej z wynikami chemicznego opróbowania jednego ze złóż cynkowo‐ołowiowych. Prze. Geolog., 1979, t. 27, nr. 12, s. 665-667.
• 13. Dokumentacja hydrogeologiczna kopalni rud Zn‐Pb OL‐KUSZ‐POMORZANY. AGH Kraków 1998.
• 14. Przeniosło St., Radwanek Bąk B., Smakowski T.: Analiza go‐spodarki rudami cynku i ołowiu w Polsce (wg stanu na koniec 1990 r.). PIG Warszawa 1992.
• 15. Paulo A.: Ocena wartości gospodarczej złóż na przykładzie rud Zn‐Pb w Polsce. II Konf. „Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi” Zakopane: s. 11.1-11.31. CPPGSMiE PAN w Krakowie 1992.
• 16. Projekt zagospodarowania złoża rud cynkowo‐ołowiowych Pomorzany, 1992.
• 17. Projekt zagospodarowania złoża rud cynkowo‐ołowiowych Pomorzany, Dodatek Nr 1, BIPROMET S.A., Katowice 1999, Doda‐tek nr 2, BIPROMET S.A., Katowice 2000.
• 18. Nieć M., Kicki J., Saługa P., Stachurski K., Płoskonka A., Wnuk R., Ćmiel M.: Uwarunkowania geologiczne i ekonomiczne poszerzenia bazy zasobowej rud cynku i ołowiu w horyzoncie czasowym 2010-2015. CPPGSMiE PAN, Kraków 1997.
• 19. Socha J., Wnuk R.: Uwarunkowania geologiczno‐górnicze ruchu zasobów w kop. POMORZANY. Mat. Konf. Stan aktualny i perspektywy górnictwa rud Zn‐Pb w Polsce. ZGH BOLESŁAW 1999.
• 20. Retman W.: Aktualny stan bazy zasobowej ZGH BOLESŁAW S.A. oraz możliwości jej poszerzenia. Mat. Konf. Możliwości zagospodarowania złóż peryferyjnych rud Zn‐Pb. ZGH BOLESŁAW 2006.
• 21. Paulo A.: Złoża rud metali nieżelaznych w Polsce na tle świata: zasoby, jakość i wystarczalność. Sympozja i konferencje nr 21, s. 79-96. CGSMiE PAN Kraków 1996.
• 22. Blajda R.: Zmiany zasobów niezagospodarowanych złóż rud cynku i ołowiu obszaru górnośląskiego na różnych etapach ich dokumentowania. Rudy Metale 2010, t. 55, nr 12, s. 831-837.
• 23. Blajda R.: Ocena możliwości wykorzystania niezagospodarowanych złóż rud cynku i ołowiu regionu górnośląskiego. Zeszyty naukowe IGSMiE PAN w Krakowie 2010, nr 79, s. 111-120.
• 24. Gientka M.: Polityka resortu w dziedzinie poszukiwania, rozpoznawania i eksploatacji surowców mineralnych, cz. I. Przegląd Geologiczny 1995, t. 53, nr 1, s. 49-56.
• 25. Gruszczyk H., Paulo A.: Strefa przejściowa w utworach węglanowych triasu obszaru Olkusza. Kwart. Geol. 1976, t. 20, nr 4, s. 737-749.
• 26. Gruszczyk H., Paulo A., Smolarska I., Strzelska‐Smakowska B. i in.: Reinterpretacja budowy geologicznej śląsko‐krakowskich złóż rud cynku i ołowiu. Cz. I: obszary Pomorzany, Olkusz i Sikorka. Archiwum ZGH BOLESŁAW, Archiwum Wydz. GGiOŚ AGH Kraków 1976.
• 27. Wnuk R., Retman W., Walczak K., Piątek G., Adamczyk Z., Kubański W.: Prognoza przyrostu zasobów niektórych złóż rud siarczkowych rejonu olkuskiego (z uwzględnieniem stanu zasobu rud tlenkowych) w aspekcie ich potencjalnego zagospodarowania. Mat. Konf. „Górnictwo cynku i ołowiu na początku XXI w.”, s. 2-20. ZGH BOLESŁAW 2007.
• 28. Strzelska‐Smakowska B.: Renesans zainteresowania tle‐nowymi rudami cynku. Gospodarka Surowcami Mineralnymi 2006, 22, z.specj.3, s. 253-261.
• 29. Coppola V., Boni M., Gilg H. A., Strzelska‐Smakowska B.: Nonsulfide zinc deposits in the Silesia‐Cracow district, Southern Poland. Mineralium Deposita 2009, t. 44, nr 5, s. 559÷580.
• 30. Strzelska‐Smakowska B.: Złoża tlenowych rud cynku w okręgu śląsko‐krakowskim. Biuletyn Państw. Inst. Geologicznego 2010, nr 439 (2), s. 371-374.
• 31. Blajda R., Kurek S., Nieć M., Przeniosło S.: Niezagospodarowane złoża rud cynku i ołowiu — ocena bazy zasobowej i możliwości jej zagospodarowania. W: Mat. Konf. „Możliwość zagospodarowania złóż peryferyjnych rud Zn‐Pb” 2006, s. 47-59. ZGH BOLESŁAW S.A.
• 32. Zasady dokumentowania złóż kopalin stałych. Ministerstwo Środowiska, Dep. Geologii i Koncesji Geologicznych, Komisja Zasobów Kopalin. Warszawa 2002, s. 40.
• 33. Gruszczyk H., Wielgomas L.: Rudy cynku i ołowiu: obszar śląsko‐krakowski. W: Osika R. (red.) Budowa geologiczna Polski, t. 6. Złoża surowców mineralnych: 321-351. Wydaw. Geol. Warszawa 1987.
• 34. ZTE kopalni Pomorzany. BIPROMET Katowice 1970.