Ewolucja zmian zasad stanowienia cen w ciepłownictwie

• Autorzy: Gruszka, I.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ceny ciepła, opłaty za ciepło to pojęcia, które nabierają szczególnego znaczenia, gdy co miesiąc płacimy czynsz za mieszkanie. Zazwyczaj głównymi pozycjami tego czynszu jest opłata za centralne ogrzewanie i opłata za podgrzanie wody wodociągowej. Wówczas zastanawiamy się, skąd się biorą ceny ciepła i dlaczego to ciepło tyle kosztuje. Od 1990 r. w ramach transformacji polskiej gospodarki podjęto działania na rzecz stopniowego dopasowania poziomu cen energii do poziomu cen rynkowych (na rynkach konkurencyjnych) lub cen opartych na kosztach uzasadnionych (w zmonopolizowanych sektorach gospodarki podlegających regulacji). Ceny najbardziej wrażliwych społecznie i gospodarczo nośników energii, a więc energii elektrycznej, gazu i ciepła, pozostawały przez wiele lat cenami urzędowymi, których wzrost był ustalany corocznie przez Ministra Finansów, głównie w zależności od stopy inflacji. Stopniowo, najpierw od 1999 r. ceny energii elektrycznej i ciepła, a od 2000 r. ceny gazu, zaczęły być ustalane zgodnie z zasadami określonymi w ustawie - Prawo energetyczne i rozporządzeniach wykonawczych do tej ustawy, wydanych przez Ministra Gospodarki. Istotą tych zasad jest powiązanie cen energii i cen usług jej dostawy z kosztami rzeczywiście poniesionymi przez przedsiębiorstwo energetyczne. Ceny te i warunki ich stosowania muszą być ujęte w taryfie, będącej swoistym cennikiem, adekwatnie do prowadzonej działalności energetycznej. Cennik ten jest ustalany przez przedsiębiorstwo i podlega, zgodnie z zasadami regulacji, zatwierdzeniu przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, niezależnego organu administracji rządowej. Ustawowym kryterium regulacji cen jest równoważenie interesów odbiorców i dostawców paliw i energii. Prawidłowe ukształtowanie taryfy stanowi pewnego rodzaju sztukę, wymagającą odpowiednich umiejętności zarówno w odniesieniu do samego projektowania taryfy, obejmującego planowanie wielkości sprzedaży i związanych z tym kosztów, jak też przewidywania skutków ekonomicznych, jakie spowoduje wynikająca z taryfy struktura opłat ponoszonych przez odbiorców. Dodatkową umiejętność stanowi też negocjowanie poziomu cen i stawek opłat oraz warunków ich stosowania w taki sposób, aby możliwe było pogodzenie zapisanych w ustawie - Prawo energetyczne, sprzecznych interesów dostawców i odbiorców (pokrycie uzasadnionych kosztów i ochrona odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen). Pojawiają się jednak propozycje, aby przedsiębiorstwa zajmujące się zaopatrzeniem w ciepło zostały zwolnione z obowiązku uzyskania koncesji, a co za tym idzie, również z obowiązku przedstawiania Prezesowi URE do zatwierdzania taryf dla ciepła. Oznaczałoby to wprowadzenie całkowitej dowolności w tej dziedzinie, bez możliwości sprawowania kontroli nad realizacją celów określonych w ustawie - Prawo energetyczne, a w szczególności polityki energetycznej, która powinna być spójna z polityką energetyczną Unii Europejskiej. Przedsiębiorstwa energetyczne podejmują też wielokrotne próby zmian zasad stanowienia cen. Jedna z propozycji zakłada wprowadzenie tzw. cen pułapowych ciepła, wytyczających poziom, do którego stanowienie taryf byłoby wolne od ścisłej regulacji administracyjnej. Zatem rodzi się pytanie: jaki zastosować model stanowienia cen? W niniejszym artykule nie zostanie udzielona jednoznaczna odpowiedź na tak postawione pytanie. Zarazem jednak wskazanie podobieństw, jak i różnic dzielących podmioty tej branży (w szczególności w zakresie struktury kosztów) może stać się istotnym przyczynkiem do dyskusji nad założeniami modelu cen ciepła.

Słowa kluczowe

PL

ciepłownictwo

EN

heat engineering

• Czasopismo: Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki
• Rocznik: 2007
• Tom: nr 4
• Strony: 50-61
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., il.

Twórcy

autor

Gruszka, I.

• Urząd Regulacji Energetyki

Bibliografia

• 1. Ustawa z 26 lutego 1982 r. o cenach (Dz. U. z 1988 r. Nr 27, poz. 195 z późn. zm.).
• 2. Ustawa z 6 kwietnia 1984 r. o gospodarce energetycznej (Dz. U. z 1984 r. Nr 21, poz. 96 z późn. zm.).
• 3. Marek A. Borkowski, System ustalania cen energii cieplnej w okresie przejściowym, Fundacja Rozwoju Ciepłownictwa „Unia Ciepłownictwa”, Wydawnictwa Techniczne, Warszawa 1997 r.
• 4. J. Bodych-Wasilewska, W. Cherubin, Proces taryfowania, Ciepłownictwo, Stan, taryfowanie, problemy, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, Biblioteka Regulatora, Warszawa 2002 r.
• 5. W. Cherubin, Pięć lat działalności regulacyjnej w zakresie zaopatrzenia w ciepło, Biuletyn URE Nr 6/2004.
• 6 Rozporządzenie Rady Ministrów z 11 kwietnia 1995 r. w sprawie wprowadzenia okresowego zakazu podwyższania cen umownych energii cieplnej (Dz. U. z 1995 r. Nr 44, poz. 227).
• 7. Ustawa z 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 1997 r. Nr 54, poz. 348 z późn. zm.).
• 8. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 6 października 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz zasad rozliczeń w obrocie ciepłem w tym rozliczeń z indywidualnymi odbiorcami w lokalach (Dz. U. z 1998 r. Nr 132, poz. 867 i z 1999 r. Nr 30, poz. 291).
• 9. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 12 października 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz zasad rozliczeń w obrocie ciepłem (Dz. U. z 2000 r. Nr 96, poz. 1053).
• 10. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 30 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie ciepłem (Dz. U. z 2004 r. Nr 184, poz. 1902).
• 11. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 9 października 2006 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło (Dz. U. z 2006 r. Nr 193, poz. 1423).
• 12. Sprawozdanie z działalności Prezesa URE w 2005 r., Biuletyn URE Nr 3/2006.
• 13. Energetyka cieplna w liczbach − 2005, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, Warszawa, lipiec 2006 r.