Liryczne piękno, tajemniczość i spokój - historyczne i współczesne ogrody japońskie

• Autorzy: Zachariasz, A.

Warianty tytułu

EN

Lirycal beauty, mystery and tranquility - historical and contemporary Japanese gardens

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kulturę Wschodu kształtują religia i idee. One również miały wpływ na formowanie ogrodów. Japońskie ogrody swą odmiennością i tajemniczością intrygują przybysza z Zachodu. Shintoistyczny elementów natury - gór, skał, strumieni, rzek, drzew i zjawisk przyrody, które wyróżniają się mocą, pięknem i grozą oraz, co istotne, szczególną formą - znajdował odzwierciedlenie w ogrodach. Równie ważną rolę w kształtowaniu ogrodów Japonii odegrał buddyzm, wnosząc poprzez sztukę karesansui oszczędność środków wyrazu, prostotę i minimalizm oraz kontemplacyjny charakter. Istota ogrodu japońskiego to nie tylko kompozycja i estetyka, ale również i warstwa semantyczna. W artykule przedstawiono w ogólnym zarysie historię japońskich ogrodów i ich główne elementy kompozycyjne. W pracy opisano także wybrane przykłady ogrodów reprezentujące różne epoki i rodzaje - przy rezydencjach i świątyniach oraz publiczne.

EN

The culture of the East has been shaped by religion and ideology, which also influenced the development of the gardens. Japanese gardens intrigue the Westerner with their distinctiveness and mystery. The Shinto cult of natural elements - mountains, rocks, streams, rivers, trees and natural phenomena, with their power, beauty and awe and especially their form - found its manifestation in gardens. Buddhism played an equally important role in the development of Japanese gardens, introducing the qualities of austerity, simplicity, minimalism and contemplation, characteristic of the karesansui art. The essence of a Japanese garden is not only its composition and aesthetics, but also a layer of meaning. The article presents a general outline of the history of Japanese gardens and their main compositional elements. This publication also discusses several chosen examples of gardens representing different periods and types - residential, templar and public.

Słowa kluczowe

PL

elementy kompozycyjne; ogrody japońskie; sztuka ogrodowa

EN

art of gardening; elements of composition; Japanese gardens

• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2010
• Tom: R. 107, z. 4-A
• Strony: 53-89
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz.

Twórcy

autor

Zachariasz, A.

• Instytut Architektury Krajobrazu, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

Bibliografia

• [1] 1001 ogrodów, które warto w życiu zobaczyć, Warszawa 2008.
• [2] Alberowa Z., O sztuce Japonii, Warszawa 1 983.
• [3] Böhm A., Zachariasz A., Architektura krajobrazu i sztuka ogrodowa. Ilustrowany słownik angielsko-polski, t. I, a-d; t. II, e-j; t. III, k-q; Warszawa 1997, 2000, 2005; t. IV, r-z, maszynopis.
• [4] Bornoff N., Przewodnik National Geographic. Japonia, Warszawa 2004.
• [5] Brosseau S., The Promenade and Public Parks of Tokyo: A Tradition Permanentny Reinvented, w: Gardens, City Life and Culture, Washington 2008, p. 229-244.
• [6] Charageat M., Sztuka ogrodów, tłum. A. Morawińska, H. Pawlikowska, Warszawa 1978.
• [7] Conder J., Flowers of Japan and the Art of Floral Arrangement, Tokyo 1891; wyd. polskie: Kwiaty Japonii, Kraków 2007.
• [8] Conder J., Landscape Gardening of Japan, 1893; reprint Tokyo 2002.
• [9] Covello V.T., Yoshimura Y, Japońska sztuka odnajdywania piękna w kamieniu, Kraków 2004.
• [10] Estetyka japońska, Antologia, red. K. Wilkoszewska, Kraków 2001.
• [11] Hobhouse P., Historia ogrodów, tłum. B. Mierzejewska, E. Romkowska, Warszawa 2005.
• [12] Infinitive Space. The Art and Wisdom of the Japanese Garden, ed. J. Earle, Cambridge 2000.
• [13] Kanert M, Starożytna Japonia, miejsca, ludzie historia, Kraków 2006.
• [14] Keane M.P., Japanese Garden Design, Tokyo 1996.
• [15] Kuck L., The World of the Japanese Garden: From Chinese Origins to Modern Landscape Art, New York, Tokyo 1968.
• [16] Majdecki L., Historia ogrodów, Warszawa 1981; wyd. 3, t. K, Warszawa 2008.
• [17] Majdecki L., Sztuka japońskich ogrodów, Wrocław 1983.
• [18] Mydel R., Ishihara H., Kioto - japońskie miasto historyczne. Zróżnicowanie demograficznej, funkcjonalnej i społeczno-ekonomicznej przestrzeni, Kraków 2002.
• [19] Nitschke G., Japanese Garden. Wright Angle and Natural Form, Cologne 2003.
• [20] Ogrody - zwierciadła kultury. Ogrody Wschodu, praca zbiorowa pod red. L. Sosnowskiego i A. Wójcik, Kraków 2004.
• [21] Pawłowska K., Wieżowiec i park publiczny - relacje funkcjonalne i krajobrazowe, część II, w: Architektura Krajobrazu, 2/2009 (23), s. 30-36.
• [22] Sacchi L., Tokyo. City and Architecture, Milano 2004.
• [23] Shephard S., Seeds of Fortune. A Gardening Dynasty, New York 2003.
• [24] Slawson D., Secret Teachings in the Art of Japanese Gardens, Tokyo 1987; wyd. II, 1991.
• [25] Sosnowski L., Ogrody Japonii - kultura i style, [w:] Ogrody - zwierciadła kultury. Ogrody Wschodu, praca zbiorowa pod red. L. Sosnowskiego i A. Wójcik, Kraków 2004, s. 108-149.
• [26] Takei J., Keane M.P., Sakuteiki: Visions of the Japanese Garden, Tokyo 2001.
• [27] The Oxford Companion to the Garden, ed. P. Taylor, Oxford 2006.
• [28] The Oxford Companion to Gardens, editors G. and S. Jellicoe, P. Gooode, M. Lancaster, Oxford 1991.
• [29] Treib M., Herman R., A Guide to the Gardens of Kyoto, Tokyo 2003.
• [30] Tschumi, CA, Between Tradition and Modernity: The Karesansui Gardens of Mirei Shigemori, w: Landscape Journal 25, no. 1, 2006, p. 108-125.
• [31] Tubielewicz J., Historia Japonii, Warszawa 1984.
• [32] Tubielewicz J., Kultura Japonii. Słownik, Warszawa 1996.
• [33] Varley P., Kultura japońska, Kraków 2006.
• [34] Waley P., Parks and landmarks: planning the Eastern Capital along western lines, [w: ] Journal of Historical Geography 31 (2005), p. 1-16.
• [35] Wołodźko M., Ginkakui-ji - Świątynia Srebrnego Pawilonu, [w:] Sztuka Japonii. Studia, red. A. Kluczewska-Wójcik i J. Malinowski, Warszawa 2009, s. 19-31.
• [36] Ya-Sing Tsu F., Landscape Design in Chinese Gardens, New York 1988.
• [37] Zachariasz A., Rośliny rodzime i introdukowane w kompozycji ogrodowej, [w:] Teka Komisji Urbanistyki i Architektury, t. XXXVIII/2006/2007, Kraków, s. 175-193.
• [38] Zachariasz A., Zieleń jako współczesny czynnik miastotwórczy ze szczególnym uwzględnieniem roli parków publicznych, Kraków 2006.