Pomiary kół zębatych na współrzędnościowej maszynie pomiarowej

• Autorzy: Grzelka, M.

Warianty tytułu

EN

The gears' measurement with the CMM

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Producenci współrzędnościowych maszyn pomiarowych (WMP) oferują całą gamę dodatkowych wyspecjalizowanych programów pomiarowych. Jednymi z nich są programy do pomiaru kół zębatych. Bardzo istotną sprawą jest dokładna metrologiczna analiza procesu i dokładności pomiaru koła zębatego z wykorzystaniem WMP. Z powodu braku możliwości dotarcia do poszczególnych algorytmów pomiarowych autor stworzył własne algorytmy i przeprowadził dokładną metrologiczną analizę błędów pomiaru elementarnych odchyłek wykonawczych kół zębatych. Powstałe algorytmy, program i analiza metrologiczna dokładności pomiaru kół zębatych z wykorzystaniem współrzędnościowej techniki pomiarowej (WTP) jest podstawą do zrealizowania kompleksowych pomiarów kół zębatych. Metoda pomiarów kompleksowych kół zębatych wiąże ze sobą nowoczesną technikę pomiarową oraz symulację współpracy jednostronnej kół zębatych, dając w rezultacie odchyłki: kinematyczną i dynamiczną, jako całościowe parametry dokładności opisujące badane koła zębate.

EN

Producers of the co-ordinate measuring machines (CMM) deliver many additional measuring programs for the special purposes. There are programs for the measurement of the gears. It is of great importance to carry out the accurate metrological analysis of the measuring process and the final error of the gears' measurement with the CMM. Because it appeared impossible to analyze existing algorithms, the author created his own version and carried out the precise metrological analysis of the accuracy of basic gears' deviations measurement. The worked out algorithms, software and metrological analysis of the CMM's gears measurement accuracy is a basis for the complex measurement of the gears. The complex measuring method includes modern measuring devices and single flank measurement simulation. The final results are cinematic and dynamic deviations of the gear, the complex parameters describing the whole gear.

Słowa kluczowe

PL

koła zębate; pomiary kół zębatych; współrzędnościowa technika pomiarowa

EN

coordinate measuring technique; gear; measurement of gear

• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Mechanika
• Rocznik: 2010
• Tom: R. 107, z. 1-M
• Strony: 33-40
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz.,Wz., rys., tab.,

Twórcy

autor

Grzelka, M.

• Instytut Technologii Mechanicznej, Zakład Metrologii i Systemów Pomiarowych, Politechnika Poznańska

Bibliografia

• [1] Ratajczyk E., Współrzędnościowa technika pomiarowa. Maszyny i roboty pomiarowe, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1994.
• [2] Pfeifer T., Hemdt A., Berechnung der Basiselemente und dir Tasterkompensation in der Koordinatenmesstechnik, Technisches Messen 57, 3, Oldenbourg Verlag, 1990.
• [3] Chajda J., Woliński W., Gazdecki A., Model zazębienia zarysów ewolwentowych jako integralny element procesu pomiarowego kół zębatych, Materiały Konferencji „Koła zębate KZ’93” Poznań 1993, s. 20-25.
• [4] ISO 10360-2 Coordinate metrology – Part 2: Performance assessment of coordinate measuring machines, CH-1211 Geneve 20, Switzerland 1994.
• [5] Lotze W., Zahnradmessung mit Koordinatenmessgeraten, Grundlagen und Algorithmen fur die 3D-Auswertung nach dem Flachenmodell, ISBN 3-00-015962-2 Eigenverlag, Dresden 2005.
• [6] Chajda J., Grzelka M., Możliwości kompleksowej oceny dokładności kół zębatych na współrzędnościowych maszynach pomiarowych, III Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Współrzędnościowa technika pomiarowa” Szczyrk’98, Zeszyty Naukowe z. 28, Konferencje nr 44 (1998), s. 21-28.
• [7] Grzelka M., The research methods of single flank testing of gears by means of simulation of elementary deviations measured with coordinate machines, Measurement’99, 2nd International Conference on Measurement Smolenice Castle, Słowacja, April 26-29 1999, s. 293-296.
• [8] Chajda J., GrzelkaM., The Algorithm of the Gears Measurement with a CMM; XVI IMEKO World Congress, Wien-Vienna September 25–28, 2000, Proceedings Volume VIII, Topic 14 – Measurement of Geometrical Quantities, Topic 25 – Quality Management, s. 51-56.
• [9] Grzelka M., Analiza dokładności pomiaru kół zębatych na współrzędnościowych maszynach pomiarowych, Konferencja Naukowo-Techniczna „Koła Zębate: Warstwa wierzchnia, wytwarzanie, pomiary, eksploatacja”, Politechnika Poznańska, Poznań, 15 listopada 2000, s. 19-26.
• [10] Grzelka M., Analiza wpływu odchyłek wykonawczych koła zębatego na błędy ich wyznaczenia, Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej MECHANIKA, z. 57 Konferencja Naukowo-Techniczna „Koła Zębate: Warstwa wierzchnia, wytwarzanie, pomiary, eksploatacja”, Politechnika Rzeszowska, Rzeszów, 15 listopada 2001, s. 69-78.
• [11] Lotze W., Prafkórper für Koordinaten-Melssgerate, Feingerätetechnik 30 (1981).
• [12] Pfeifer T. , Wollersheins H., Messung der Zylinderformabweichung durch Ab-tastung der Mantellinie entlang einer Schraubenlinie, Westdentscher Verlag, 81.
• [13] Grzelka M., Gapiński B., Recommendations on the Measurement of Cylindrical Gears with Coordinate Measuring Machines, XVIII IMEKO World Congress, September, 17-22, 2006, Rio de Janeiro, Brazil, s. 138.
• [14] DIN 3960 Begriffe und Bestimmungsgrößen für Stirnräder (Zylinderraden) und Stirnradpaare (Zylinderradpaare) mit Evolventenverzahnung.
• [15] DIN 3961 Toleranzen für Stirnradverzahnungen; Grundlagen.
• [16] DIN 3962–1 Toleranzen für Stirnradverzahnungen; Toleranzen für Abweichungen einzelner Bestimmungsgrößen.
• [17] DIN 3962–2 Toleranzen für Stirnradverzahnungen; Toleranzen für Flankenlinien-abweichungen.
• [18] ISO 14253-2 Guide to the estimation of uncertainty in measurement, in calibration of measuring equipment and in product verification.
• [19] Grzelka M., Dokładność pomiaru kół zębatych na współrzędnościowej maszynie pomiarowej, Pomiary Automatyka Kontrola PAK 2-2004, s. 18-22.