Ze studiów nad historią międzywojennej architektury Górnego Śląska. Część 1, Katowicki skyscraperstyle a Art Déco jako styl odzyskanej niepodległości

• Autorzy: Tołłoczko, Z.

Warianty tytułu

EN

Excerpts from the studies of history of Upper Silesia architecture of the 1920s and 1930s. Part 1, The city of Katowice skyscraperstyle vs. Art Déco as a style of regained independence

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The article is devoted to some aspects of moder architecture, built in Katowice between 1922-1939. The Author considers particulary issue of relations inter Polish avantgarde in Upper Silesia metropolis and some large towns in Germany. She stressed likeness of Polish "formism" and Art Déco apart some manifestations of German expressionism in architecture.

Słowa kluczowe

PL

architektura Katowic; art déco; sztuka i architektura Śląska

• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2002
• Tom: R. 99, z. 1-A
• Strony: 157--186
• Opis fizyczny: Bibliogr. 84 poz., fot.

Twórcy

autor

Tołłoczko, Z.

Bibliografia

• 1. Architektura i urbanistyka Bielska-Białej 1855-1939, Katowice 1987.
• 2. Architektura kresów zachodnich Polski wieku XIX i pierwszej połowy XX - wspólnym europejskim dziedzictwem kulturowym. Nieco uwag na marginesie ostatnich publikacji, Czasopismo Techniczne z. 1-A, 2001, s. 230-238.
• 3. Awangarda polska. Urbanistyka i architektura 1918-1939, O. Czerner, H. Listowski (red.), Warszawa-Paryż 1981.
• 4. M. Battersby, The Decorative Twenties, London 1969.
• 5. P. Biegański, U źródeł architektury współczesnej, Warszawa 1972.
• 6. W. Bock, Architektur im Mitteleuropa, Altona 1933.
• 7. Ch. Borngräber, Der sociale Anspruch des Neuen Bauens ist im Neuen Frankfurt gescheitert, [w:] 1900-1933. Übereinstimmungen und Gegensätze Frankreich-Deutschland. Kunst Architektur Graphik Literatur Industriedesign Film Theater Musik, München 1979, s. 373-383.
• 8. C. Breeze, New York Deco, New York 1993.
• 9. B. Chmielarska, W. Łoś, Tradycja klasycystyczna i gotycka w architekturze Torunia czasów II Rzeczypospolitej, [w:] Sztuka i historia, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki Kraków, listopad 1988, Warszawa 1992.
• 10. E. Chojecka, Dzieła architektury, [w:] Górny Śląsk. Skarby kultury, Katowice 2000.
• 11. E. Chojecka, Konkurs na budowę katedry w Katowicach w roku 1925. Propozycje i polemiki, Rocznik Katowicki, 1983.
• 12. E. Chojecka, Kościół św. Józefa w Zabrzu Dominikusa Böhma na tle krajobrazu artystycznego Górnego Śląska okresu międzywojnia, [w:] dróg europejskich i regionalnych, Materiały V Seminarium Sztuki Górnośląskiej odbytego w dniach 14-15 listopada 1997 roku w Katowicach, E. Chojecka (red.), Katowice 1999, s. 169-197.
• 13. E. Chojecka, Oblicze artystyczne architektury Województwa Śląskiego w czasach II Rzeczypospolitej (1922-1939), [w:] Entre cour et jardin, czyli pomiędzy mecenasem i artystą. Księga ku czci profesora Andrzeja Ryszkiewicza, Roczniki Humanistyczne. Historia Sztuki, t. XXXV, z. 4, s. 337-355.
• 14. A. Christ-Janer, Eliel Saarinen, Chicago-London-Toronto 1948.
• 15. R. Cielątkowska, Architektura i urbanistyka Lwowa II Rzeczypospolitej, Gdańsk (?) 1998.
• 16. O. Czerner, Formal Directions in Polish Architecture, [w:] East European Modernism. Architecture in Czechoslovakia, Hungary and Poland between the Wars 1919-1939, New York 1996.
• 17. E. Długajczyk, Sanacja śląska 1926-1939. Zarys dziejów politycznych, Katowice 1983.
• 18. J.L. Dobesz, Budynek poczty Lothara Neumanna we Wrocławiu, [w:] Wieżowce Wrocławia 1919-1932, J. Ilkosz, B. Störtkuhl (red.), Wrocław 1997., s. 79-91;
• 19. A. Duncan, Art Deco, London 1988.
• 20. D. Głazek, Budynek Muzeum Śląskiego w Katowicach w dwudziestoleciu międzywojennym, [w:] Z dziejów sztuki Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego, E. Chojecka (red.), Katowice 1982.
• 21. D. Głazek, Swego nie znacie. Architektura lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku na Górnym Śląsku, Architektura i Krajobraz, wiosna 1995.
• 22. P. Goldberger, Wolkenkratzer. Das Hochhaus in Geschichte und Gegenward, Stuttgart 1984.
• 23. I. Huml, Spółdzielnia Artystów ŁAD twórcą polskiego wnętrza w stylu Art Déco, [w:] W kręgu sztuki śląskiej pierwszej połowy XX wieku, Z. Świechowski (red.), Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1983.
• 24. I. Ilkosz, Wieżowiec w strukturze miasta na przykładzie Wrocławia w latach 1919-1928. Koncepcja urbanistyczna Maxa Berga, [w:] Wieżowce Wrocławia 1919-1932, J. Ilkosz, B.Störtkuhl (red.), Wrocław 1997.
• 25. F. Jaeger, Bauen in Deutschland, Stuttgart 1985.
• 26. H. Jasieński, Architektura, [w:] Dziesięciolecie Polski Odrodzonej, Kraków 1929; Katowice 1865-1945. Zarys rozwoju miasta, J. Szaflarski (red.), Katowice 1978.
• 27. Katowice. Ich dzieje i kultura na tle regionu, W. Mrozek (red.), Katowice 1976.
• 28. A. Klajmon, Katowicka kamienica czynszowa w latach 1840-1914, [w:] Sztuka Górnego Śląska na przecięciu dróg europejskich i regionalnych, Materiały V Seminarium Sztuki Górnośląskiej odbytego w dniach 14-15 listopada 1997 roku w Katowicach, E. Chojecka (red.), Katowice 1999.
• 29. W. Kłębkowski, Pierwsze drapacze śląskie, Architektura i Budownictwo z. 6, 1932.
• 30. P. Korvenmaa, Między centrum a prowincją. Zalety peryferii, [w:] Sztuka około 1900 w Europie Środkowej. Centra i prowincje artystyczne, Materiały międzynarodowej konferencji i zorganizowanej w dniach 20-24 października 1994, P. Krakowski, J. Purchla (red.), Kraków 1997, s. 159-166.
• 31. W. Komorowski, Architektura Katowic wczesnego okresu miejskiego (trzecia ćwierć XIX wieku), [w:] Sztuka Górnego Śląska na przecięciu dróg europejskich i regionalnych, Materiały V Seminarium Sztuki Górnośląskiej odbytego w dniach 14-15 listopada 1997 roku w Katowicach, E. Chojecka (red.), Katowice 1999.
• 32. P. Krakowski, Sztuka polska w latach trzydziestych, [w:] Sztuka lat trzydziestych, Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki Niedzica, kwiecień 1988, Warszawa 1991.
• 33. Ł. Krzywka, Wieżowiec Miejskiej Kasy Oszczędności przy wrocławskim Rynku, [w:] Wieżowce Wrocławia 1919-1932, J. Ilkosz, B. Störtkuhl (red.), Wrocław 1997, s. 93-111.
• 34. L. Lameński, Tadeusz Stryjeński i Józef Czajkowski, [w:] :] Entre cour et jardin, czyli pomiędzy mecenasem i artystą. Księga ku czci profesora Andrzeja Ryszkiewicza, Roczniki Humanistyczne. Historia Sztuki, t. XXXV, z. 4, s. 337-355.
• 35. K.A. Laney-Lupton, The West: Rhine and Ruhr, [w:] The Many Faces of Modern Architecture. Building in Germany between the World Wars, J. Zukowsky (ed.), Munich-New York 1994.
• 36. V.M. Lampugnani, Geschichte der Modernen Bewegung in der Architektur 1925-1941: eine kritische Übersicht, [w:] Modern Architektur in Deutschland 1900 bis 1950. Expressionismus und Neue Sachlichkeit, V.M. Lampugnani, R. Schneider (hgs.), Stuttgart 1994.
• 37. S. Latour, A. Szymski, Rozwój współczesnej myśli architektonicznej, Warszawa 1985.
• 38. M. Leśniakowska, Architekt Jan Koszczyc Witkiewicz (1881-1958) i budowanie w jego czasach, Warszawa 1998.
• 39. M. Leśniakowska, Architektura w Warszawie, Warszawa 1998.
• 40. W. Lesnikowski, East: Silesia, Saxony, Thuringia, and Brandenburg, [w:] The Many Faces of Modern Architecture. Building in Germany between the World Wars, J. Zukowsky (ed.), New York 1994.
• 41. W. Lesnikowski, Functionalism in Polish Architecture, [w:] East European Modernism. Architecture in Czechoslovakia, Hungary and Poland between the Wars 1919-1939, New York 1996.
• 42. V. Lukkarinen, Clasicismus and History. Anachronistic Architectural Thinking Finland at the Turm of the Century, Helsinki 1989.
• 43. W. Mak, Die polnische Kulturbewegung in O/S, Der Oberschlesier, R. 11, 1929 za: A. Ryszkiewicz, Muzeum Śląskie w Katowicach, [w:] Sztuka dwudziestolecia międzywojennego, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki Warszawa, październik 1980, Warszawa 1982.
• 44. E. Małachowicz, Architektura dwudziestolecia międzywojennego w Wilnie, [w:] Architektura i urbanistyka w Polsce w latach 1918-1978, Studia i Materiały do Teorii i Historii Architektury i Urbanistyki, VII, Warszawa 1989, s. 136-139.
• 45. J. Musioł, Pedagog z powołania, Ślązak z wyboru, Prawo i Życie nr 41, 10 październik 1987, s. 10-11.
• 46. E. Niemczyk, Historyzm i antyhistoryzm w architekturze na przykładzie dziel wrocławskich okresu 1900-1933, [w:] W kręgu sztuki śląskiej pierwszej połowy XX wieku, Z. Świechowski (red.), Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1983.
• 47. L. Nobel, Faber Guide to 20th-century Architecture, London 1985.
• 48. W. Odorowski, Architektura Katowic w latach międzywojennych 1922-1939, Katowice 1994.
• 49. A.K. Olszewski, Art Deco. Towards the Definition and Chronology of the Style, Polish Art Studies, vol. XIV, 1992.
• 50. A.K. Olszewski, Nowa forma w architekturze polskiej 1900-1925. Teoria i praktyka, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967.
• 51. W. Pehnt, Die Architektur und der deutsche Expressionismus, [w:] Paris-Berlin 1900-1933. Übereinstimmungen und Gegensätze Frankreich-Deutschland. Kunst Architektur Graphik Literatur Industriedesign Film Theater Musik, München 1979.
• 52. Początki działalności Wiener Werkstätte i narodziny stylu Art Déco w Wiedniu w latach 1903-1907, Ikonotheka 13, 1998, s. 189-200.
• 53. R. Prange, Das kristallene Sinnbild, [w:] Moderne Architektur in Deutschland 1900 bis 1950. Expressionismus und Neue Sachlichkeit, W.M. Lampugnani, R. Schneider (hgs.), Stuttgart 1994.
• 54. Ratusze województwa śląskiego i ziem przygranicznych, Katowice 2000.
• 55. J. Roguska, Modernism and Moderate Modernism in the Architecture of Warsaw in. the Nineteen-Twenties, [w:] Niedzica Seminars VI. The Art of the 1920's in Poland, Bohemia, Slovakia and Hungary, October 19-22, 1989, Cracow 1991.
• 56. J.N. Schmidt, William Van Alen. Das Chrysler Building. Die Inszenierung eines Wolkenkratzers, Frankfurt am Main 1995.
• 57. J.N. Schmidt, Wolken-Kratzer. Asthetik und Konstruktion, Köln 1991.
• 58. A. Sieradzka, Art Déco w Europie i w Polsce, Warszawa 1996.
• 59. B. Störtkuhl, Wieżowce we Wrocławiu a „gorączka wysokościowców” w Niemczech lat dwudziestych, [w:] Wieżowce Wrocławia 1919-1932, J. Ilkosz, B. Störtkuhl (red.), Wrocław 1997, s. 13-37.
• 60. The Sky's the Limit. A Century of Chicago Skyscrapers, P.A. Saliga,J. Zukowsky (eds.), New York 1990.
• 61. M. Sołtysik, Gdynia. Miasto dwudziestolecia międzywojennego. Urbanistyka i architektura, Warszawa 1993.
• 62. E. Stachura, Architektura Tadeusza Michejdy w pejzażu dwudziestolecia międzywojennego, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, t. XXXV, z. 3-4, 1990, s. 185-194.
• 63. B. Störtkuhl, Die Breslauer Moderne 1900-1933. Modernizm wrocławski 1900-1933, [w:] „Wach auf, mein Herz, and denke”. Zur Geschichte der Beziehungen zwischen Schlesien und Berlin - Brandenburg von 1740 bis heute, „Przebudź się, serce moje, i pomyśl”. Przyczynek do historii stosunków między Śląskiem a Berlinem - Brandenburgią od 1740 roku do dziś, Berlin - Oppeln 1995, Berlin - Opole 1995.
• 64. H. Surowiak, Gmach Urzędu Wojewódzkiego i Sejmu Śląskiego w Katowicach oraz jego program ideowy, Rocznik Katowicki, 1983, s. 160-170.
• 65. H. Surowiak-Kusidłowa, Wnętrza reprezentacyjnego gmachu Urzędu Wojewódzkiego i Sejmu Śląskiego w Katowicach. Wybrane zagadnienia, [w:] Sztuka Górnego Śląska na przecięciu dróg europejskich i regionalnych, Materiały V Seminarium Sztuki Górnośląskiej odbytego w dniach 14-15 listopada 1997 roku w Katowicach, E. Chojecka (red.), Katowice 1999.
• 66. A. Szczypka-Gwiazda, Trójmiasto Bytom-Zabrze-Gliwice jako przykład nowej koncepcji urbanistycznej, [w:] Sztuka Górnego Śląska na przecięciu dróg europejskich i regionalnych, Materiały V Seminarium Sztuki Górnośląskiej odbytego w dniach 14-15 listopada 1997 roku w Katowicach, E. Chojecka (red.), Katowice 1999.
• 67. B. Szymański-Störtkuhl, Plac Powstańców Warszawy (Lessingplatz) - projekty, utopie i realizacja zabudowy, [w:] Architektura Wrocławia, t. 4. Gmach, J. Rozpędowski (red.), Wrocław 1998.
• 68. V. Šlapeta, Architekci wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych i Rzemiosła Artystycznego, [w:] W kręgu sztuki śląskiej pierwszej połowy XX wieku, Z. Świechowski (red.), Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1983.
• 69. R. Švácha, The Architecture of New Prague 1895-1945, Cambridge, Mass.-London 1994.
• 70. M. Trachtenberg, I. Hyman, Architecture from Prehistory to Post-Modernism. The Western Tradition, London 1986.
• 71. Z. Tołłoczko, Architectura perennis. Szkice z historii nieawangardowej architektury nowoczesnej pierwszej połowy XX wieku (Ekspresjonizm - Art Déco - Neoklasycyzm), Kraków 1999.
• 72. Z. Tołłoczko, Wrocławski ekspresjonizm w kontekście historycznym lat dwudziestych, [w:] Materiały Międzynarodowego Sympozjum Konserwatorskiego. Interwencja architektoniczna w zespołach zabytkowych od reliktu historycznego do kreacji artystycznej, 21-23 listopada 1999, Kraków 1999, t. 6, s. 258-262.
• 73. Z. i T. Tołłoczko, Architektura kresów zachodnich Polski wieku XIX i pierwszej połowy XX - wspólnym europejskim dziedzictwem kulturowym. Nieco uwag na marginesie ostatnich publikacji, Czasopismo Techniczne 1-A, 2001, s. 230-238.
• 74. Z. i T. Tołłoczko, In horto latericio. Rozprawy z dziejów architektonicznych szkół Amsterdamskiej i Hamburskiej, Kraków 2000.
• 75. Z. i T. Tołłoczko, Katowice's nearly forgotten modern architecture, DO.CO.MO.MO. Journal 14, November 1995.
• 76. Z. i T. Tołłoczko, Recenzja: Sztuka około 1900 w Europie Środkowej. Centra i prowincje artystyczne, Materiały międzynarodowej konferencji i zorganizowanej w dniach 20-24 października 1994, P. Krakowski, J. Purchla (red.), Kraków 1997, Architektura i Biznes nr 5, 1998, s. 47.
• 77. Z. i T. Tołłoczko, W kręgu architektury konstruktywistycznej, neokonstruktywistycznej i dekonstruktywistycznej, Kraków 1999.
• 78. Z. i T. Tołłoczko, Z dziejów wrocławskiego historyzmu. Kilka uwag na marginesie działalności Richarda Plüddemanna, Archivolta, 2, 2000.
• 79. J. Urbanik, WUWA-1929. The Estate of Breslau „Home and Workplace Exhibition”, [w:] Niedzica Seminars VI. The Art of the 1920's in Poland, Bohemia, Slovakia and Hungary, October 19-22, 1989, Cracow 1991.
• 80. E. Weber, Art. Deco, New York 1989.
• 81. Wieżowce Wrocławia 1919-1932, J. Ilkosz, B.Störtkuhl (red.), Wrocław 1997.
• 82. I. Wisłocka, Awangardowa architektura polska 1918-1939, Warszawa 1968.
• 83. J. Zukowsky, Stuttgart, Munich, and Modernist Masonry Architectury, [w:] The Many Faces of Modern Architecture. Building in Germany between the World Wars, J. Zukowsky (ed.), Munich-New York 1994.
• 84. M.J. Żychowska, Między tradycją a awangardą. Problem stylu w architekturze Krakowa lat międzywojennych, Kraków 1991.