Problemy rozwoju zrównoważonego w kształtowaniu obszarów wiejskich

• Autorzy: Mosiej, J.

Warianty tytułu

EN

Sustainable development issues in rural areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rozwój zrównoważony w odniesieniu do obszarów wiejskich związany jest z koncepcją wielofunkcyjności, kształtowaniem warunków dla różnorodnej działalności gospodarczej prowadzonej z poszanowaniem aspektów środowiskowych, rozwoju funkcji społecznych i kulturowych oraz dbałością o zapewnienie mieszkańcom dobrych warunków życia. Rozważne, spójne i kompleksowe działania związane z racjonalnym gospodarowaniem zasobami stwarzają szansę utrzymania równowagi przyrodniczej agroekosystemów, kreowaniu ładu przestrzennego i zachowaniu walorów obszarów wiejskich. Rozważne, spójne i kompleksowe działania związane z racjonalnym gospodarowaniem wodą w obrębie wsi i obszarów rolniczo użytkowanych stwarzają szansę utrzymywania równowagi przyrodniczej agroekosystemów, kreowania ładu przestrzennego w rolnictwie i zachowania walorów krajobrazów rolniczych. Redukcja zanieczyszczeń i rekultywacja zmodyfikowanych cykli krążenia wody i biogenów w krajobrazie stała się warunkiem koniecznym zrównoważonego, harmonijnego rozwoju. Ten cel może być osiągnięty przez integracje wysiłków specjalistów reprezentujących różne dyscypliny nauk środowiskowych, a głównym celem tych działań powinno być dążenie do integracji możliwości kontrolowania procesów ekologicznych w skali zlewni czy też dorzecza (biotechnologie ekosystemowe, inżynieria ekologiczna). Jednak efektywne działania w kierunku harmonijnego, zrównoważonego gospodarowania zasobami wód muszą być poparte stworzeniem uwarunkowań prawnych umożliwiających zastosowanie zintegrowanego podejścia do ochrony środowiska.

EN

Sustainable development referred to rural areas is related to the concept of multifunctionality, creating conditions for a variety of economic activities carried out in respect of environmental issues, development of social and cultural functions and care to ensure good living conditions to the inhabitants. Cautious, coherent and complex actions related to a rational management of resources create an opportunity to preserve the natural balance of agrosystems while ensuring spatial order and preserving the landscape qualities of rural areas. Pollution reduction and reclamation of the modified water and biogene cycles in the landscape has become a necessary condition of the sustainable development. This goal may be accomplished only by integrating the efforts of experts representing different disciplines of environmental sciences. Their efforts should be primarily aimed at integrating the potential for monitoring environmental processes in catchments or river basin scale, (ecosystem biotechnologies, ecological engineering). However, effective actions in the area of a sustainable water management must be supported by setting up a legal framework that would favor application of an integrated approach to environmental protection. Integration with the European Union facilitates the process of qualitative changes in Polish agriculture. This process may result in further polarization of rural areas. Some of these areas will be featured by intensive agricultural production that may strengthen some negative phenomena such as impoverishment of landscape and biological diversity, water contamination, soil degradation, while in some other areas marginalization of agricultural economy may deepen. Nonetheless, activities aimed at improving the environmental awareness of rural communities and creating new professions related to a multifunctional development of rural areas should constitute the key element to accomplish the expected effects. Polish countryside needs experts in the area of rural sanitation, agrotourism, services related to alternative sources of energy as well as a number of other unrecognized yet experts that may be related to rural areas development.

Słowa kluczowe

PL

obszary wiejskie; rozwój zrównoważony; wielofunkcyjność

EN

rural areas; sustainable development; multifunctionality

• Czasopismo: Problemy Ekologii
• Rocznik: 2006
• Tom: R. 10, nr 5
• Strony: 253-258
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz.

Twórcy

autor

Mosiej, J.

• Katedra Kształtowania Środowiska, SGGW Warszawa

Bibliografia

• [1] Kociszewski K.: Ograniczenie emisji azotanów z rolnictwa jako element dostosowania ochrony środowiska w Polsce do wymogów UE. W: „Zagospodarowanie zlewni Bugu i Narwi w ramach zrównoważonego rozwoju", WSEiZ, IMGiW, KGW PAN, s. 201 - 210, 2003
• [2] Marcinkowski T.: Identyfikacja strat azotu w towarowych gospodarstwach rolnych Żuław Wiślanych. Woda Śród. Obsz. Wiej. Rozprawy nauk. i monog. 1 ss. 77, 2002
• [3] Mosiej J.: Możliwości ograniczenia wpływu rolnictwa na zanieczyszczenie zasobów wodnych - wybrane aspekty. W: „Zagospodarowanie zlewni Bugu i Narwi w ramach zrównoważonego rozwoju", WSEiZ, IMGiW, KGW PAN, s. 223 - 231, 2003
• [4] Mosiej J., Wyporska K.: Uwarunkowania i możliwości realizacji wymogów w zakresie ochrony środowiska na obszarach wiejskich.. W: Polska w Unii Europejskiej - nowy wymiar współpracy międzynarodowej w ochronie środowiska. WSH Radom, 183-203, 2004
• [5] Pietrzak S.: Ocena potencjalnych strat azotu na podstawie bilansu w gospodarstwach rolnych o zróżnicowanym udziale użytków zielonych. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy i monografie 2, 2002
• [6] Rogowski R.J.: Krótki raport z osiągnięć projektu „Ochrona Środowiska na terenach wiejskich" NFOŚiGW. Mater. niepubilk, 2004
• [7] Rudnik K., Sakowicz M., Wierzbicki K.: Zbiorniki na płynne odchody zwierzęce jako budowle zmniejszające zanieczyszczenia punktowe. W:„ Zagospodarowanie zlewni Bugu i Narwi w ramach zrównoważonego rozwoju", WSEiZ, IMGiW, KGW PAN, s. 193-200, 2003
• [8] Swatoń J., Rogowski R. J.: Informacja o projekcie „Ochrona Środowiska na Terenach Wiejskich" - doświadczenia i nauki płynące z Polski w: Materiały z seminarium „Ograniczenia zanieczyszczeń pochodzenia rolniczego - wzorcowa praktyka". Przysiek k. Torunia, 2002
• [9] Wierzbicki K., Krajewski K.: Infrastruktura techniczna obszarów wiejskich warunkiem ich poprawnego rozwoju. WMiŁ, Zagadnienia inżynierii środowiska wiejskiego, nr 3, 108-112, 2003
• [10] Ochrona Środowiska: Informacje i opracowania statystyczne. GUS 2004
• [11] Duer 1.: Oddziaływanie i ograniczenie negatywnego wpływu rolnictwa na środowisko. W: "Sprawozdanie z działalności PROŚ w roku 2004, Biuletyn nr 3, PROŚ, MŚ, 82-87, 2004
• [12] European Communities Directorate-General for Environment,: Implementation of Council Directive 91 /676/EEC concerning the protection of waters against pollution caused by nitrates from agricultural sources. Synthesis from year 2000 Member States EU reports, 2002
• [13] Duer L: Ochrona wód na obszarach wiejskich w świetle dobrej praktyki rolniczej. Post. Nauk Rol, nr 3 (315), 75-85, 2005
• [14] Kowalik P.: Dyrektywa wodna Unii Europejskiej a rolnictwo. Wiad. Mel. i Łąk. Zagadn. inż. środowiska wiejskiego, nr 1,3-7, 2003
• [15] Zalewski M.: Ekologia i socjo-ekonomiczne aspekty nowych strategii UNESCO dla zrównoważonego użytkowania zasobów wodnych - konieczność rozwinięcia uwarunkowań prawnych. W: „Zasada zrównoważonego rozwoju w prawie i praktyce ochrony środowiska". Wyd. PWSBiA, 191-198,2002
• [16] Szujecki A.: Wstępna koncepcja leśnej inżynierii ekologicznej. W: „Podstawy leśnej inżynierii ekologicznej - bezpieczne technologie leśne. (Red. Z. Laurów). Wyd. SGGW, Warszawa: 9-26, 1990
• [17] Kociszewska L, Szydło: Przesłanki zrównoważonego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich po akcesji z Unią Europejską ze szczególnym uwzględnieniem edukacji ekologicznej. W: Polska w Unii Europejskiej - nowy wymiar współpracy międzynarodowej w ochronie środowiska. WSH Radom, 165-181, 2004
• [18] GUS: Opracowanie statystyczne - Ochrona Środowiska. Warszawa, 2004
• [19] Borecki T., Pierzgalski E., Żelazo J.: Aktualny stan i niektóre zadania gospodarki wodnej w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem obszarów wiejskich. Wiad. Melior. i Łąk. Nr 3, 101-108, 2003
• [20] Council Directive of 12 December 1991 concerning the protection of waters against pollution caused by nitrates from agricultural sources (91/676/EEC), The Council of the European Communities
• [21] Karaczun Z.: Preparing for EU environmental policy in Poland: the case of the nitrates directive. Land Use Policy 22: 245-253, 2005
• [22] Korpysz K., Roszkowski H.: Niektóre aspekty ochrony środowiska w budowie chlewni - analiza przypadku. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego nr 4, str. 82 - 91, 2003
• [23] Zwykła Dobra Praktyka Rolnicza, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa, 2003
• [24] Dobkowski A., Skopiec B.: Podstawowe zasady realizacji inwestycji w zakresie ochrony środowiska w rolnictwie i zagospodarowania odchodów zwierzęcych. NFOŚiGW Warszawa, ss. 34, 2003
• [25] Dobkowski A., Woliński J.: Urządzenia do przechowywania obornika i gnojówki. IMUZ Mater. Inf. nr 34. s. 45, 1999
• [26] Łabętowicz J., Radecki A., Wasilewski Z.: Waloryzacja obszarów wiejskich na potrzeby inwestycji środowiskowych. Woda Śród. Obsz. Wiej. Rozprawy nauk i monog. 10 ss. 73, 2003
• [27] Pierzgalski E.: Ograniczenia w gospodarowaniu wodą na obszarach dolinowych wynikające z konwencji i programów ochrony przyrody. Wiad. Melior. i Łąk. Nr 3, s.128-131, 2002
• [28] Mioduszewski W.: Ochrona i kształtowanie zasobów wodnych w krajobrazie rolniczym. Wyd. IMUZ, 1999
• [29] Mioduszewski W.: Gospodarowanie zasobami wodnymi w aspekcie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie.t. 4 z. 1(10), 11-29,2004
• [30] Unicki.: Polskie rolnictwo a ochrona środowiska. Wyd. AR Poznań 2004
• [31] Rozporządzenie M.Ś. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych, 2002
• [32] Fotyma M.: Zastosowanie testu Nmin w doradztwie nawozowym i ochronie środowiska. Nawozy i Nawożenie - Fertilizers and Fertilization, 1: 5-9, 2005
• [33] Fotyma E., Fotyma M., Pietruch C.: Zawartość azotu mineralnego w glebach gruntów ornych w Polsce. Nawozy i Nawożenie - Fertilizers and Fertilization, 1: 11-54, 2005
• [34] Król: Inauguracyjne spotkanie Regionalnego Komitetu Azotanowego. Gospodarka Wodna, nr 3, str. 123-123, 2005