Czasopismo
Tytuł artykułu
Autorzy
Wybrane pełne teksty z tego czasopisma
Warianty tytułu
Petrographic foundations of till stratigraphy of northeastern Poland
Języki publikacji
Abstrakty
W pracy zawarto regionalną syntezę litostratygraficzną glin morenowych na obszarze Polski północno-wschodniej. Syntezę wykonano na podstawie badań petrograficznych i wynikających z nich wartości współczynników petrograficznych: O/K (skały osadowe do krystalicznych + kwarc), K/W (skały krystaliczne do węglanowych) oraz A/B (skały nieodporne do odpornych na wietrzenie). Za punkt wyjścia przyjęto sytuację geologiczną badanych warstw glin morenowych w stosunku do jednoznacznie palinologicznie określonych osadów organicznych pięter interglacjalnych: augustowskiego, ferdynandowskiego, mazowieckiego i eemskiego. Założenie takie nie zawsze mogło być stosowane, ponieważ nie we wszystkich profilach wiertniczych zawierających osady interglacjalne występuje glina morenowa o zbadanym składzie petrograficznym. W takich przypadkach zastosowano więc do korelacji glin inne kryteria paleomorfologiczno-sekwencyjne. Pomocne było też w wielu przypadkach przeanalizowanie położenia badanych profili wiertniczych w stosunku do ważniejszych elementów budowy powierzchni podczwartorzędowej. W pracy wykorzystano 155 profili wiertniczych, w których scharakteryzowano około 600 warstw glin morenowych, traktując warstwę jako jednostkę litostratygraficzną niższego rzędu. Wyróżniono 16 poziomów glin morenowych zgrupowanych w pięć pięter litostratygraficznych: piętro A- zawiera gliny starsze od interglacjału augustowskiego, piętro B- zawarte między interglacjałem ferdynandowskim a augustowskim, piętro C- zawarte między interglacjałem mazowieckim a ferdynandowskim, piętro D- zawarte między interglacjałem eemskim a mazowieekim, piętro E- zawiera gliny młodsze od interglacjału eemskiego. W Polsce północno-wschodniej obserwuje się wyraźną tendencję zmniejszania się ilości poziomów glin morenowych z północy na południe, od trzynastu poziomów na Pojezierzu Mrągowskim do siedmiu poziomów na Nizinie Południowo-podlaskiej. Tylko cztery poziomy reprezentowane są we wszystkich wyróżnionych regionach Polski północno-wschodniej. Korelacja tych 16 poziomów litostratygraficznych glin morenowych z podziałem chronostratygraficznym ma różne stopnie pewności. Najbardziej oczywista jest korelacja piętra A ze zlodowaceniem narwi i piętra E ze zlodowaceniem Wisły. Trzy dolne poziomy piętra B mogą odpowiadać zlodowaceniu nidy, a trzy kolejne, wyższe, zlodowaceniu sanu 1. Piętro C odpowiada zlodowaceniu Sanu 2, a piętro D - zlodowaceniu s.I. odry (+ warta).
Regional lithostratigraphy of tills in northeastern Poland is presented. It is based on petrographic studies and calculated petrographic coefficients: O/K (ratio of sedimentary rocks to crystalline rocks and quartz), K/W (crystalline to carbonate rocks) and A/B (non-resistant to resistant rocks). A starting point was geological setting of tills against univocal organic sediments (with palynologic evidence) of the Augustów, Ferdynandów, Mazovian and Eemian Interglacials. Such assumption could not be commonly applied because only some borehole sections with interglacial sediments were supplied with petrographic analysis of tills. In such cases, other palaeomorphologic-sequential criteria could be applied for correlation. Location of examined borehole sections against selected features of the sub-Quaternary substrate could be helpful occasionally. The analysis was based on 155 borehole sections, in which about 600 till beds were described. Each bed was considered for a lower-rank stratigraphic unit. They formed 16 till horizons, grouped in 5 lithostratigraphic stages. The stage A comprises tills - older than the Augustów Interglacial, the stage B- tills between the Ferdynandów and Aagattów Interglacials, the stage C- between the Mazovian and Ferdynandów Interglacials, the stage D- between the Eemian and Mazovian Interglacials, and the stage E- tills younger than the Eemian Interglacial. In northeastern Poland there is a distinct southward trend to more limited number of till horizons, from 13 horizons in the Mrągowo Lakeland to 7 horizons in the South Podlasie Lowland. Only four horizons are present in every region of northeastern Poland. In correlation with a chronostratigraphic subdivision, the most obvious is reference of the stage A to the Narew Glaciation and of the stage E to the Wisła Glaciation. Three lower horizons of the stage B correspond presumably to the Nida Glaciation, and the three successive ones - to the San 1 Glaciation. The stage C corresponds to the San 2 Glaciation and the stage D- to the Odra Glaciation sensu lato.
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
3-99
Opis fizyczny
Bibliogr. 152 poz., rys., tab.
Twórcy
autor
Bibliografia
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-AGHM-0041-0049
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.