Wyznaczanie temperatur początku przemian zachodzących podczas spiekania konstrukcyjnych stali manganowo-chromowo-molibdenowych

• Autorzy: Sułowski, M.

Warianty tytułu

EN

Determination of transformation temperatures during sintering of structural Mn-Cr-Mo steels

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań było określenie temperatur początku przemian zachodzących podczas spiekania konstrukcyjnych stali zawierających 3 % Mn, 1,5 % lub 3 % Cr, 0,5 % lub 0,2 % Mo oraz 0,3 % C. Do badań wykorzystano komercyjne proszki stopowe Astaloy CrL i Astaloy CrM, proszek niskowęglowego żelazomanganu oraz proszek grafitu C-UF. Z proszków wyjściowych w mieszalniku Turbula w czasie 30 minut sporządzono mieszanki proszków, a następnie, metodą prasowania w sztywnej matrycy, sprasowano kształtki prostopadłościenne, o wymiarach 5 × 5 × 15 mm, przeznaczone do badań dylatometrycznych w dylatometrze poziomym Netzsch 402E. Wykonane badania dylatometryczne pozwoliły na określenie temperatur początku przemian perlitycznej, bainitycznej oraz martenzytycznej, mieszczących się odpowiednio w zakresie temperatur 600-650 stopni Celsjusza, 450-500 stopni Celsjusza oraz 200-300 stopni Celsjusza. Przeprowadzone badania metalograficzne spiekanych stali wykazały istnienie niejednorodnej i porowatej mikrostruktury spieków. Zaobserwowano również znaczne odwęglenie stali przy powierzchni badanych spieków.

EN

The present work was focused on the determination of transformation temperatures during sintering Mn-Cr-Mo PM structural steels based on pre-alloyed Astaloy CrL and Astaloy CrM powders. Manganese (3 %) and carbon (0.3 %) were added in the form of low-carbon ferromanganese and graphite C-UF powders, respectively. Mixtures of powders were prepared in Turbula mixer for 30 minutes. Following pressing in rigid die, rectangular test bars (5 × 5 × 15 mm) were sintered in Netzsch 402E dilatometer under different conditions. During dilatometric investigations of Fe-3%Mn-(Cr)-(Mo)-0.3%C the Ps, Bs and Ms temperatures were in the range of 600-650 degrees of Celsius, 450-500 degrees of Celsius and 200-300 degrees of Celsius respectively. Metallography of sintered steels showed inhomogeneous and porous microstructure; also decarburisation effect was observed.

Słowa kluczowe

PL

metalurgia proszków; badania dylatometryczne; przemiana perlityczna; przemiana bainityczna; przemiana martenzytyczna; spiekane stale konstrukcyjne

EN

powder metallurgy; dilatometric investigations; pearlitic transformation; bainitic transformation; martensitic transformation; sintered structural steels

• Czasopismo: Rudy i Metale Nieżelazne
• Rocznik: 2009
• Tom: R. 54, nr 7
• Strony: 422-435
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Sułowski, M.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej, Katedra Metaloznawstwa i Metalurgii Proszków, Kraków

Bibliografia

• 1. Przybyłowicz K.: Metaloznawstwo. Wydaw. VII, WNT, Warszawa 2003.
• 2. Igras Ł.: Wpływ temperatury spiekania i składu chemicznego atmosfery na strukturę i własności mechaniczne spiekanych stali konstrukcyjnych na bazie proszku Astaloy CrL i CrM. AGH, 2006 [praca dypl.].
• 3. Malkiewicz T.: Metaloznawstwo stopów żelaza. Wydaw. II, PWN, Łódź, 1976.
• 4. Łysek Ł.: Wpływ temperatury i czasu spiekania na strukturę i własności mechaniczne spiekanych stali manganowych z dodatkiem chromu i molibdenu. Praca dyplomowa, AGH, 2007.
• 5. Sułowski M.: Struktura i własności mechaniczne konstrukcyjnych spieków żelazo-mangan-węgiel. AGH, Kraków, 2003 [praca dokt.].
• 6. Salak A.: Powder Metallurgy International. 1980, t. 12, nr 1, s. 28.
• 7. Sułowski M.: Projektowanie materiałów spiekanych [wykłady].
• 8. Klamka P.: Wpływ zawartości węgla na strukturę i własności mechaniczne spiekanych stali konstrukcyjnych na bazie proszku Astaloy CrL i CrM. AGH, 2006 [praca dypl.].
• 9. Iron and steel powders for sintered components. Wydaw. Hoganas AB, 1994.
• 10. Wyrozumski J.: Wpływ warunków wytwarzania na strukturę i własności spiekanych stali Fe-3%Mn-0,7%C. AGH, 2000 [praca dypl.].
• 11. German M. R., Messing L. G., Cornwall G. R.: Sintering technology. Marcel Dekker Inc., NY, 1996.
• 12. Ciaś A., Frydrych H., Pieczonka T.: Zarys metalurgii proszków. Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, 1986.
• 13. Hoganas iron and steel powders for sintered components. Materiały reklamowe firmy Hoganas.
• 14. Przewodnik Metalog — materiały informacyjne firmy Struers.
• 15. Ciaś A., Sułowski M.: The effect of processing parameters on the structure and mechanical properties of Mn-Cr-Mo PM Steels. Proc. of Euro PM 2007, Toulouse, France, EPMA, 2007, t. 1, s. 145-150.