Przyczyny powstawania anomalnych wskazań profilowania gamma (sPG) w skałach czerwonego spągowca z rejonu wyniesienia wolsztyńskiego

• Autorzy: Kowalska, S. , Lewandowska, A. , Buniak, A.

Warianty tytułu

EN

Reasons of the anomalous indications of the gamma ray logs for the Lower Permian rocks from the Wolsztyn High area

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jednym z istotnych problemów występujących przy interpretacji pomiarów geofizyki otworowej jest określenie wielkości zasilenia na podstawie pomiaru naturalnej promieniotwórczości skał (sPG). Wysokie wskazania sPG łączone są standardowo z podwyższonym zasileniem skał. W rejonie wyniesienia wolsztyńskiego pomiary sPG, wykonywane w obrębie utworów czerwonego spągowca, wyraźnie różnicują poziomy piaskowców i zlepieńców, a wyznaczana na podstawie sPG wielkość zasilenia nie jest wiarygodna. Stwierdzono, że powyższy problem wynika z podwyższonych zawartości toru w zlepieńcach, nie związanych z zasileniem. Obserwacje w mikroskopie skaningowym, wraz z możliwością analizy składu chemicznego poszczególnych ziaren, wykazały, że podwyższone zawartości Th w zlepieńcach związane są z obecnością monacytu. Źródłem monacytu w skałach klastycznych czerwonego spągowca w rejonie wyniesienia wolsztyńskiego są skały wulkaniczne wieku dolnopermskiego, o składzie riolitoidu.

EN

Quantifications of the clay content in the Lower Permian rocks is the one of the most important challenges to gamma ray logs (GR) interpretations. High indications of the GR usually are treated as characteristic for the high clay content, however in the Wolsztyn High region, the conglomerates outstands on the gamma ray logs as clearly as clays. That phenomenon results from the very high content of thorium in the conglomerates. The scanning microscope observations and EDS analysis of the conglomerate framework showed that high concentrations of thorium are associated with the presence of Th-reach monazite. The monazites found in the Lower Permian clastic rocks come from rhyodacites dated at the turn of Stephanian/Early Permian.

Słowa kluczowe

PL

profilowanie gamma; sPG; skały czerwonego spągowca; wyniesienie wolsztyńskie

EN

gamma ray log; GR; Lower Permian rocks; Wolsztyn High region

• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2010
• Tom: R. 66, nr 6
• Strony: 425-440
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys., wykr., tab.

Twórcy

autor

Kowalska, S.

autor

Lewandowska, A.

autor

Buniak, A.

• Instytut Nafty i Gazu, Kraków

Bibliografia

• [1] Breitkreuz C.H., Kennedy A., Geissler M, Ehling B., Kopp J., Muszyński A., Protas A., Stouge S.: Far Eastern Avalonia: lt's chronostratigraphic structure revealed by SHR1MP zircon ages from Upper Carboniferous to Lower Permian volcanic rocks (drill cores from Germany, Poland, and Denmark). In Linnemann U., Nance R.D., Kraft R, Zulauf G., eds., The evolution of the Rheic Ocean: From Avalonian-Cadomian active margin to Alleghenian-Variscan collision: Geological Society of America Special Paper 423, 173-190, 2007.
• [2] Dudek T., Srodoń J.: Identification of illite/smectite by X-ray powder diffraction taking into account the lognormal distribution of crystal thickness. Geol. Carpathica-Clays 5,21-32, 1996. "
• [3] Eberl D.: User’s guide to RockJock - a program for determining quantitative mineralogy from powder X-ray diffraction data. Open - File Report 03-78, U.S. Geological Survey. Boulder, Colorado, 2003.
• [4] Ellis D., Singer J.: Well Logging for Earth Scientists. Springer, Netherlands 2007.
• [5] Jackowicz E.: Permskie skały wulkaniczne północnej części monokliny przedsudeckiej. Prace PIG, 145, p. 47, 1994.
• [6] Jackson M. L.: Soil chemical analysis - Advanced course: 2nd ED. Published by the author. University of Wisconsin, Madison, USA, 1969.
• [7] Kamkowski P.H.: Origin and evolution of the Polish Rotliegend Basin. Polish Geol. Inst. Sp. Papers, 3, p. 93, 1999.
• [8] Karnkowski P.H.: Permian Basin as a main exploration target in Poland. Prz. Geol. 55, 1003-1015,2007.
• [9] Kiersnowski H., Peryt T.M., Buniak A., Mikołajewski Z.: From the intra-desert ridges to the marine carbonate island chain: middle to late Permian (Upper Rotliegend - Lower Zechstein) of the Wolsztyn-Pogorzela high, West Poland. Geol. J. Published on-line in Wiley InterScience, 2010.
• [10] Kowalska i in.: Charakterystyka materiału ilastego oraz zagadnienie podwyższonej zawartości pierwiastków promieniotwórczych w skałach zbiornikowych czerwonego spągowca z rejonu wału wolsztyńskiego celem wyznaczenia parametrów niezbędnych do właściwej interpretacji profilowań geofizyki otworowej. Archiwum INiG, 2008.
• [11] Kusiak M.A., Bakun-Czubarow N.: Chemistry of monacites as provenance indicator - case study from the Upper Silesia Coal Basin (Poland). Studia Geologica Polonica 129, 107-130,2008.
• [12] Le Maitre R. W. (editor), Streckeisen A., Zanettin B., Le Bas M.J., Bonin B., Bateman P., Bellieni G., Dudek A., Efremova S., Keller J., Lamere J., Sabine P.A., Schmid R., Sorensen H., WoolleyA.R.: Igneous Rocks: A Classification and Glossary of Terms, Recommendations ofthe International Union of Geological Sciences, Subcommission of the Systematics of Igneous Rocks. Cambridge University Press, 2002.
• [13] Moore D.M., Reynolds R.C.: X-ray Diffraction and the Identification and Analysis of Clay Minerals. Oxford, University Press, Second Edition, 1997.
• [14] Muszyński A., Słaby E., Sadowski K.: Volcanism and magma genesis of Permian volcanics from the Fore Sudetic Monocline, Poland. Third VENTS Field workshop, Freiberg, 2008.
• [15] Plewa M., Plewa St.: Petrofizyka. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1992.
• [16] Polański A.: Podstawy geochemii. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1988.
• [17] Środoń J, Drits V., McCarty D., Hsieh J., Eberl D.: Quantitative X-ray analysis of clay-bearing rocks from random preparations. Clays and Clay Miner. 49, 514-521, 2001
• [18] Środoń J.: X-ray powder diffraction identification of illitic materials. Clays Clay Miner. 32, 337-349, 1984.
• [19] Wilson B.M., Neumann E.R., Davies G.R., Timmerman M.J., Heeremans M., Larsen B.T.: Permo-Carbonifeours magmatism and rifting in Europe, Geological Society of London Special Publication, Geological Society of London 2004.
• [20] Zalewska i in.: Specjalistyczne badania geofizycznych. parametrów rdzeni wiertniczych wraz z interpretacją wyników dla otworu: Cicha Góra-7. Archiwum INiG, 2006.
• [21] Zalewska i in.: Specjalistyczne badania geofizycznych parametrów rdzeni wiertniczych wraz z interpretacją wyników dla otworu: Czarna Wieś-6. Arc.hiwum INiG, 2007