Charakterystyka pojemności wymiany kationowej CEC skał ilastych o różnym stopniu diagenezy

• Autorzy: Przelaskowska, A. , Kowalska, S.

Warianty tytułu

EN

Characterization of the cation exchange capacity of clay rocks of varying degrees of diagenesis

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy jest charakterystyka skał ilastych fliszu karpackiego pod względem zdolności do pęcznienia, wykonana na podstawie analizy własności fizykochemicznych (CEC) i analizy mineralogicznej. Przebadano skały fliszowe reprezentujące całe spektrum stopnia illityzacji: od 10 do 94% pakietów smektytowych w minerale mieszanopakietowym illit–smektyt. Dysponowanie tak szeroką bazą danych umożliwiło kompleksową charakterystykę badanych skał oraz powiązanie zdolności jonowymiennych z ilością i rodzajem materiału ilastego.

EN

The aim of the presented work was the characterization of the Carpathian Flysch rocks swelling capacity based on the analysis of their physicochemical (CEC) and mineralogical properties. Flysch sediments representing the whole range of illitization: from 10% to 94% of smectite layers in the mixed layered mineral illite–smectite were investigated. Such a broad database enabled comprehensive characterization of the investigated rocks swelling properties and relating the cation exchange capacity to the amount and type of clay minerals.

Słowa kluczowe

PL

pojemność wymiany kationowej; pęcznienie iłów; minerał mieszanopakietowy illit-smektyt

EN

cation exchange capacity; swelling of clays; mixed-layered mineral illite-smectite

• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2016
• Tom: R. 72, nr 7
• Strony: 513--519
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Przelaskowska, A.

• Zakład Geofizyki Wiertniczej. Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy ul. Lubicz 25 A 31-503 Kraków,

autor

Kowalska, S.

• Zakład Geofizyki Wiertniczej. Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy ul. Lubicz 25 A 31-503 Kraków,

Bibliografia

• [1] Bardon Ch.: Recommendations pour la déterrmination experimentale de la capacité d'échange de cations des milieu argileux. Revue de l'Institut Français du Pétrole 1983, vol. 38, nr 5,s.621-626.
• [2] Clay Minerals Society - Source Clays, 2015; http://www.days.org/SOURCE%20CLAYS/SCdata.html (dostęp: grudzień 2015).
• [3] Derkowski A., Bristow T. F.: On the problems of total specific surface area and cation exchange capacity measurements in organic-rich sedimentary rocks. Clays and Clay Minerals 2012, vol. 60, nr 4, s. 348-362.
• [4] Kowalska S.: Określenie ilościowego składu mineralnego skał zawierających minerały ilaste metodą Rietvelda. Nafta-Gaz 2013, nr 12, s. 894-902.
• [5] Przelaskowska A., Klaja J.: Pomiary pojemności wymiany kationowej skał CEC w badaniach skał osadowych. Nafta-Gaz2014,nr7, s. 432-438.
• [6] Przelaskowska A., Łykowska G., Klaja J., Kowalska S., Gąsior I.: Wykorzystanie parametru pojemności wymiany kationowej CEC do charakterystyki zdolności pęcznienia skał ilastych dolnego paleozoiku, fliszu karpackiego i miocenu zapadliska przedkarpackiego. Nafta-Gaz 2015, nr 6, s. 384-389.
• [7] Stephens M., Gomez-Nava S., Churan M.: Laboratory methods to assess shale reactivity with drilling fluids. American Association of Drilling Engineers. National Technical Conference & Exhibition, New Orleans, Louisiana, 2009.
• [8] Środoń J.: Precise identification of illite/smectite interstratification by X-ray powder diffraction. Clays and Clay Minerals 1980, vol. 28, s. 401-411.
• [9] Środoń J.: Quantification of illite and smectite and their layer charges in sandstones and shales from shallow burial depth. Clay Minerals 2009, vol. 44, s. 421-434.
• [10] Środoń J.: X-ray identification of randomly interstratified illite/smectite in mixtures with discrete illite. Clay Minerals 1981, vol. 16,s.297-304.
• [11] Środoń J.: X-ray powder diffraction identification of illitic materials. Clays and Clay Minerals 1984, vol. 32, s. 337-349.
• [12] Van Olphen H., Fripiat J. J.: Data Handbook for Clay Materials and Other Non-Metallic Minerals. Clay Minerals Society, 1979.
• Akty prawne i normatywne
• [13] Norma AFNOR NFX31-130 Determination de la capacite d'echange cationique (CEC) et des cations extractibles, 1999.

Uwagi

PL

Artykuł powstał na podstawie pracy statutowej pt. Paleotermometr illitowo-smektytowy jako narzędzie analizy lokalnych elementów jednostek tektonicznych-praca INiG-PIB na zlecenie MNiSW; nr zlecenia: 62/SW/15, nr archiwalny: DK-4100-62/15.

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.

Identyfikatory

DOI

10.18668/NG.2016.07.03