Samuel Eilenberg - wielki matematyk z Warszawy

• Autorzy: Jackowski, S.

Warianty tytułu

EN

Samuel Eilenberg-great mathematician from Warsaw

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przypomnimy postać Samuela Eilenberga, znakomitego wychowanka międzywojennej warszawskiej szkoły matematycznej, po II wojnie światowej nieco zapomnianego w rodzinnym mieście. Wyjechał z Polski w 1939 roku jako dojrzały uczony o uznanym dorobku - autor wielu artykułów naukowych. Dziedziny matematyki teoria kategorii i algebra homologiczna stworzone przez Eilenberga - we współpracy z Saundersem MacLaneem oraz Henri Cartanem - obecnie stanowią osobny dział osiemnasty w AMS Mathematical Subject Classification, powiązany z wieloma innymi działami tej klasyfikacji. Wprowadzenie kategoryjnego punktu widzenia oraz aksjomatyzacja teorii homologii (wspólnie z N. Steenrodem) wpłynęły na kierunek rozwoju w ogromnych obszarach matematyki. Idee wprowadzone przez Eilenberga i jego współpracowników legły u podstaw osiągnięć wielu laureatów medalu Fieldsa, m.in. Alexandra Grothendiecka, Daniela Quillena i Vladimira Voyevodskyego. W tym artykule koncentrujemy się na warszawskich latach Eilenberga - zauważamy, że kiełki wielu fundamentalnych wątków jego twórczości można znaleźć w pracach z okresu warszawskiego.

Słowa kluczowe

PL

Samuel Eilenberg; matematyk warszawski; topologiczne odwzorowania

EN

Samuel Eilenberg; topological mapping

• Czasopismo: Wiadomości Matematyczne
• Rocznik: 2014
• Tom: T. 50, Nr 1
• Strony: 21--43
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys., tab., fot.

Twórcy

autor

Jackowski, S.

• Uniwersytet Warszawski,

Bibliografia

• 1. H. Bass, H. Cartan, P. Freyd, A. Heller, S. Mac Lane, Samuel Eilenberg (1913-1998), Notices of the AMS 45 (1998), nr 10,1344-1352.
• 2. N. Bruschlinsky, Steitige Abbildungen und Bettische Gruppen der Dimensionalzahlen 1 und 3, Mathematische Annalen 109 (1934), 525-537.
• 3. J. Dydak, Ideas and influence of Karol Borsuk, Wiadomości Matematyczne 48 (2012), nr 2, 81-96.
• 4. E. Dyer, S. Eilenberg, Globalizing fibrations by schedules., Fundam. Math. 130 (1988), nr 2,125-136.
• 5. S. Eilenberg, Karol Borsuk - Personal Reminiscences, Topological Methods Nonlinear Anal. 1 (1993), 1-2.
• 6. S. Eilenberg, Witold Hurewicz - Personal Reminiscences, [w:] Collected works of Witold Hurewicz (K. Kuperberg, red.), American Mathematical Society, Providence 1995, XIV-XVI.
• 7. S. Eilenberg, K. Kuratowski, A remark on duality., Fund. Math. 50 (1962), 515-517.
• 8. S. Eilenberg, S. MacLane, General Theory of Natural Equivalences, Trans. Am. Math. Soc. 58 (1945), 231-294.
• 9. S. Eilenberg, N. Steenrod, Foundations of Algebraic Topology, Princeton University Press, Princeton 1952.
• 10. S. Eilenberg, J. A. Zilber, Semi-simplicial complexes and singular homology., Ann. Math. 51 (1950), 499-513.
• 11. K. Kuratowski, Pół wieku matematyki polskiej 1920-1970, Omega, t. 247, Biblioteka Wiedzy Powszechnej, Warszawa 1973.
• 12. K. Kuratowski, Wstęp do teorii mnogości i topologii, Biblioteka Matematyczna, PWN, Warszawa 1952.
• 13. S. Maclane, The work of Samuel Eilenberg in topology, [w:] Algebra, topology, and category theory: a collection of papers in honor of Samuel Eilenberg (A. Heller, M. Tierney, red.), McGraw-Hill, New York 1976,133-134. tłumaczenie polskie: Samuel Eilenberg i topologia, Wiad. Mat. 25 (1984), nr 2, 229-242.
• 14. J. Peter May, An appreciation of the work of Samuel Eilenberg (1913-1998), Wiad. Mat. 48 (2012), nr 2,185-198.
• 15. J. Milnor, On axiomatic homology theory, Pacific J. Math. 12 (1962), nr 1,337-441.
• 16. S. Ułam, Przygody matematyka, Prószyński i S-ka, Warszawa 1996.

Identyfikatory

DOI

10.14708/wm.v50i1.651