Gronkowce koagulazo-ujemne w żywności. Czy to powód do zmartwień?

• Autorzy: Helak, J. , Daczkowska-Kozon, E. G. , Bojko, K.

Warianty tytułu

EN

Coagulase-negative staphylococci in food. Is there a reason for concern?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wyniki badań mikrobiologicznych żywności wskazują na częstą obecność gronkowców w zanieczyszczeniu różnego typu produktów i nierzadko zróżnicowany skład gatunkowy. W rutynowej analizie żywności wymaganie oznaczania dotyczy tylko koagulazo-dodatnich gronkowców (CPS), a zdolność do wywoływania zatruć pokarmowych jest łączona głównie z enterotoksycznymi szczepami S. aureus, S. intermedius, S. hyicus. Częsta obecność koagulazo-ujemnych gronkowców (CNS) w zanieczyszczeniu żywności przy potwierdzonej zdolności do produkcji enterotoksyn u przedstawicieli 15 z 60 zidentyfikowanych gatunków i podgatunków CNS pozwala sądzić, że toksynotwórcze szczepy CNS mogą zagrażać zdrowiu konsumenta, a ich Rola w zatruciach pokarmowych może być większa niż się powszechnie sądzi.

EN

Microbiological analysis of food confirms staphylococci to be frequent contaminant of various foodstuffs and the species composition, quite often, to be very diverse. In routine analysis of food products it is obligatory to check for coagulase-positive staphylococci (CPS) only, and the ability to cause food-borne disease is addressed primarily to enterotoxic strains of S. aureus, S. intermedius and S. hyicus. High prevalence of coagulase-negative staphylococci (CNS) in food contamination with the ability to produce enterotoxins confirmed in 15 of 60 so-far identified CNS species makes us think that the toxinogenic representatives of CNS may pose a threat to consumers’ health; also, their role in food-borne intoxications may be underestimated.

Słowa kluczowe

PL

koagulazo-ujemne gronkowce; enterotoksyny; zatrucia pokarmowe; żywność

EN

coagulase-negative staphylococci; enterotoxins; food-borne outbreaks; food

• Czasopismo: Przemysł Spożywczy
• Rocznik: 2014
• Tom: T. 68, nr 12
• Strony: 22--25
• Opis fizyczny: Bibliogr. 52 poz.

Twórcy

autor

Helak, J.

• Katedra Mikrobiologii i Biotechnologii Stosowanej, Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

autor

Daczkowska-Kozon, E. G.

• Katedra Mikrobiologii i Biotechnologii Stosowanej, Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

autor

Bojko, K.

• Katedra Mikrobiologii i Biotechnologii Stosowanej, Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Bibliografia

• [1] Asao T., Kumeda Y., Kawai T., Shibata T., Oda H., Haruki K., Nakazawa H., Kozaki S.: 2003. An extensive outbreak of staphylococcal food poisoning due to low-fat milk in Japan: estimation of enterotoxin A in the incriminated milk and powdered skim milk. Epidemiol. Infect. 130, 33–40.
• [2] Baumann-Popczyk A., Sadkowska-Todys M. 2012.: Zatrucia i zakażenia pokarmowe w Polsce w 2010. Przegl. Epidemiol. 66, 241–248.
• [3] Bautista L., Gaya P., Medina M., Nuňez M.: 1988. A quantitative study of enterotoxin production by sheep milk staphylococci. Appl. Environ. Mikrobiol. 54, 566–569.
• [4] Bhatia A., Zahoor S.: 2007. Staphylococcus aureus enterotoxins: a review. J. Clin. Diag. Res. 1, 188–197.
• [5] Blaiotta G., Pennacchia C., Villani F., Ricciardi A., Tofalo R., Parente E.: 2004. Diversity and dynamics of communities of coagulase-negative staphylococci in traditional fermented sausages. J. Appl. Microbiol. 97, 271–284.
• [6] Carmo S.L., Dias R.S., Linardi V.R., Sena M.J., Santos D.A., Faria M.E., Pena E.C., Jett M., Heneine L.G.: 2002. Food poisoning due to enterotoxigenic strains of Staphylococcus present in Minas cheese and raw milk in Brazil. Food Microbiol. 19, 9–14.
• [7] Çepoğlu H., Vatansever L., Oral N.B.: 2010. Isolation of staphylococci from food handlers and investigation of their enterotoxigenicity and susceptibility to some antibiotics. Kafkas. Univ. Vet. Fak. Derg. 16 (Suppl-A), 1–5.
• [8] Chaves F., Garcia-Alvarez M., Sanz F., Alba C., Otero J.R.: 2005. Nosocomial spread of a Staphylococcus hominis subsp. novobiosepticus strain causing sepsis in a neonatal care unit. J. Clin. Microbiol. 43, 4877–4879.
• [9] Daczkowska-Kozon E., Łapińska K., Dąbrowski W., Koronkiewicz A., Zawodna L.: 2001. Gronkowce w żywności pochodzenia wodnego. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Szczecinie. Folia Univ. Agric. Stetin. 220 Scientia Alimentaria. 1, 13–18.
• [10] Dinges M.M, Orwin P.M., Schlievert P.M.: 2000. Exotoxins of Staphylococcus aureus. Clin. Microbiol. Rev. 13, 16–34.
• [11] EFSA, ECDC.: 2013. The European Union summary report on trends and sources of zoonoses, zoonotic agents and food-borne outbreaks in 2011. EFSA Journal 2013. 11, 226–228.
• [12] Erkan M.E., Vural A., Özekinci T.: 2008. Investigating the Presence of Staphylococcus aureus and coagulase-negative staphylococci (CNS) in Some Leafy Green Vegetables. Res. J. Biol. Sci. 3, 930–933.
• [13] Euzéby J.P.: 2013. List of Prokaryotic names with Standing in Nomenclature, http://www.bacterio.net/staphylococcus.html
• [14] Gencay Y.E., Ayaz N.D., Kasımoglu-Dogru A.: 2010. Enterotoxin gene profiles of Staphylococcus aureus and other staphylococcal isolates from various foods and food ingredients. Erciyes Üniv. Vet. Fak.Derg.7, 75–80.
• [15] Goja A. M., Ahmed T.A.A., Saeed S.A.M., Dirar H.A.: 2013. Isolation and identification of Staphylococcus spp. in Fresh Beef. Pakistan J. Nutr. 12, 114–120.
• [16] Hennekinne J.A., De Buyser M.L., Dragacci S.: 2013. Staphylococcus aureus and its food poisoning toxins: characterization and outbreak investigation. FEMS Microbiol. Rev. 36, 815–836.
• [17] Hu D.L., Nakane A.: 2014. Mechanisms of staphylococcal enterotoxin-induced emesis. Eur. J. Pharmacol. 722, 95–107.
• [18] Irlinger F.: 2008. Safety assessment of dairy microorganisms: coagulase-negative staphylococci. Int. J. Food Microbiol. 126, 302–310.
• [19] Jay J.M., Loessner M.J., Golden D.A.: 2005. Staphylococcal Gastroenteritis (w) Modern Food Microbiology. 7th edition. Springer Science, New York, 545–567.
• [20] Karachalios G.N., Michelis F.V., Kanakis K.V., Karachaliou I., Koutri R., Zacharof A.K.: 2006. Splenic abscess due to Staphylococcus lentus: a rare entity. Scand. J. Infect. Dis. 38, 708–710.
• [21] Korpysa-Dzirba W., Rola J.G., Osek J.: 2012. Enterotoksyny gronkowcowe. Część I. Epidemiologia i znaczenie dla zdrowia publicznego. Życie Wet. 87, 695–697.
• [22] Kumar D., Cawley J.J., Irizarry-Alvarado J.M., Alvarez A., Alvarez S.: 2007. Case of Staphylococcus schleiferi subspecies coagulans endocarditis and metastatic infection in an immune compromised host. Transpl. Infect. Dis. 9, 336–338.
• [23] Latorre M, Rojo P.M, Franco R, Cisterna R.: 1993. Endocarditis due to Staphylococcus capitis subspecies urealyticus. Clin. Infect. Dis. 16, 343–344.
• [24] Le Loir Y., Baron F., Gautier M. 2003. Staphylococcus aureus and food poisoning. Genet. Mol. Res. 2, 63–76.
• [25] Marín M.E., Rosa M.C., Cornejo I.: 1992. Enterotoxigenicity of Staphylococcus strains isolated from Spanish dry-cured hams. Appl. Env. Microbiol. 58, 1067–1069.
• [26] Peer M.A., Nasir R.A., Kakru D.K., Fomda B.A., Bashir G., Sheikh I.A.: 2011. Sepsis due to linezolid resistant Staphylococcus cohnii and Staphylococcus kloosii: first reports of linezolid resistance in coagulase negative staphylococci from India. Indian. J. Med. Microbiol. 29, 60–62.
• [27] Piette A., Verschraegen G.: 2009. Role of coagulase-negative staphylococci in human disease. Vet. Microbiol. 134, 45-54.
• [28] Pinchuk I.V., Beswick E.J., Reyes V.E.: 2010. Staphylococcal enterotoxins. Toxins. 2, 2177–2197.
• [29] PN-EN ISO 6888-1:2001/A1: 2004P. Mikrobiologia żywności i pasz – Horyzontalna metoda oznaczania liczby gronkowców koagulazo-dodatnich (Staphylococcus aureus i innych gatunków) – Część 1: Metoda z zastosowaniem pożywki agarowej Baird-Parkera.
• [30] PN-EN ISO 6888-2:2001/A1: 2004P. Mikrobiologia żywności i pasz – Horyzontalna metoda oznaczania liczby gronkowców koagulazo-dodatnich (Staphylococcus aureus i innych gatunków) – Część 2: Metoda z zastosowaniem pożywki agarowej z plazmą króliczą i fibrynogenem.
• [31] PN-EN-ISO-6888-3:2004/AC: 2005. Mikrobiologia żywności i pasz Horyzontalna metoda oznaczania liczby gronkowców koagulazo-dodatnich (Staphylococcus aureus i innych gatunków) – Część 3: Wykrywanie obecności i oznaczanie małych liczb metodą NPL.
• [32] Podkowik M., Park J.Y., Seo K.S., Bystroń J., Bania J.: 2013. Enterotoxigenic potential of coagulase-negative staphylococci. Int. J. Food Microbiol. 163, 34–40.
• [33] Pyörälä S., Taponen S.: 2009. Coagulase-negative staphylococci emerging mastitis pathogens. Vet. Microbiol. 134, 3–8.
• [34] Qi Y., Miller K.J.: 2000. Effect of low water activity on staphylococcal enterotoxin A and B biosynthesis. J. Food Prot. 63, 473–478.
• [35] Raj H.D., Bergdoll M.S.: 1969. Effect of enterotoxin B on human volunteers. J. Bacteriol. 98, 833–834.
• [36] Rodríguez M., Núñez F., Córdoba J.J., Bermúdez E., Asensio M.A.: 1996. Gram-positive, catalase-positive cocci from dry cured Iberian ham and their enterotoxigenic potential. Appl. Environ. Microbiol. 6, 1897–1902.
• [37] Roux F., Sproston E., Rotariu O., Macrae M., Sheppard S.K., Bessell P., Smith-Palmer A., Cowden J., Maiden M.C., Forbes K.J., Strachan N.J.: 2013. Elucidating the aetiology of human Campylobacter coli infections. PLoS One, 8: 1–7, http://www.plosone.org/article/fetchObject.action?uri=info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0064504&representation=PDF
• [38] Ruaro A., Andrighetto Ch., Torriani S., Lombardi A.: 2013. Biodiversity and characterization of indigenous coagulase-negative staphylococci isolated from raw milk and cheese of North Italy. Food Microbiol. 34, 106–111.
• [39] Sadowska B., Różalska B.: 2010. Gronkowce – na co jeszcze je stać? Post. Mikrobiol. 49, 173–178.
• [40] Savini V., Passeri C., Mancini G., Iuliani O., Marrollo R., Fazii P., Carretto E.: 2013. Coagulase-positive staphylococci: my pet’s two faces. Res. Microbiol. 164, 371–374.
• [41] Ścieżyńska H., Maćkiw E., Mąka Ł., Pawłowska K., Modzelewska M.: 2013. Enterotoksyny gronkowcowe w żywności. Przemysł Spożywczy. 67, 41–42.
• [42] Soldera J., Nedel W.L., Cardoso P.R.C., d’Azevedo P.A.: 2013. Bacteremia due to Staphylococcus cohnii spp. urealyticus caused by infected pressure ulcer: case report and review of the literature. Sao Paulo Med. J. 131, 59–61.
• [43] Szewczyk E.M., Dudkiewicz B., Lisiecki P., Różalska M., Sobiś-Glinkowska M., Szarapińska-Kwaszewska J.: 2005. Ziarenkowce gramdodatnie-Staphylococcus, Streptococcus i inne (w: Diagnostyka mikrobiologiczna). PWN SA. Warszawa, 19–41.
• [44] Taponen S., Supre K., Piessens V., Van Coillie E., De Vliegher S., Koort J.M.: 2012. Staphylococcus agnetis sp. nov., a coagulase – variable species from bovine subclinical and mild clinical mastitis. Int. J. Syst. Evol. Microbiol. 62, 61–65.
• [45] Tibra N.K., Jalali S., Reddy A.K., Narayanan R., Agarwal R.: 2010. Traumatic endophthalmitis caused by Staphylococcus gallinarum. J. Med. Microbiol. 59, 365–366.
• [46] Udo E.E., Al-Bustan M.A., Jacob L.E., Chugh T.D.: 1999. Enterotoxin production by coagulase-negative staphylococci in restaurant workers from Kuwait City may be a potential cause of food poisoning. J. Med. Microbiol. 48, 819–823.
• [47] Valle J., Gomez-Lucia E., Piriz S., Goyache J., Orden J.A., Vadillo S.: 1990. Enterotoxin production by staphylococci isolated from healthy goats. Appl. Environ. Mikrobiol. 56, 1323–1326.
• [48] Veras J., do Carmo L.S., Tong L.C., Shupp J.W., Cummings C., Dos Santos D.A., Cerqueira M.M., Cantini A., Nicoli J.R., Jett M.: 2008. A study of the enterotoxigenicity of coagulase-negative and coagulase-positive staphylococcal isolates from food poisoning outbreaks in Minas Gerais, Brasil. Int. J. Infect. Dis. 12, 410–415.
• [49] Vernozy-Rozand C., Mazuy C., Prevost C., Lapeyre C., Bes M., Brun Y., Fleurette J.: 1996. Enterotoxin production by coagulase-negative staphylococci isolated from goats milk and cheese. Int. J. Food Microbiol. 30, 271–280.
• [50] Widerström M., Wiström J., Sjöstedt A., Monsen T.: 2012. Coagulase-negative staphylococci: update on the molecular epidemiology and clinical presentation, with a focus on Staphylococcus epidermidis and Staphylococcus saprophyticus. Eur. J. Clin. Microbiol. Infect. Dis. 31, 7–20.
• [51] Wilson G.J., Seo K.S., Cartwright R.A., Connelley T., Chuang-Smith O.N., Merriman J.A., Guinane C.M., Park J.Y., Bohach G.A., Schlievert P.M., Morrison W.I., Fitzgerald J.R.: 2011. A novel core genome-encoded superantigen contributes to lethality of community-associated MRSA necrotizing pneumonia. PLoS Pathog.,7:1-16, http://www.plospathogens.org/article/fetchObject.action?uri=info%3Adoi%2F10. 1371%2Fjournal.ppat.1002271&representation=PDF
• [52] Zell C., Resch M., Rosenstein R., Albrecht T., Hertel C., Götz F.: 2008. Characterization of toxin production of coagulase-negative staphylococci isolated from food and starter cultures. Int. J. Food Microbiol. 127, 246–251.